زمین شناسی، آلتراسیون، کانی سازی و ژئوشیمی محدوده جنوب ارغش (نیشابور)

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 2، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 3، بهمن 1389، صفحه 167-189   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v2i2.7848

نویسندگان

زهرا کریمی سعیدآبادی^* ؛ سید احمد مظاهری؛ محمد حسن کریم پور

فردوسی مشهد

چکیده

منطقه ارغش در 45 کیلومتری جنوب‌غرب نیشابور واقع شده است. واحدهای نیمه عمیق در منطقه شامل بیوتیت هورنبلند کوارتز مونزودیوریت پورفیری، هورنبلند بیوتیت کوارتز مونزودیوریت پورفیری، هورنبلند مونزونیت پورفیری، بیوتیت هورنبلند مونزونیت پورفیری، مونزودیوریت پورفیری و بیوتیت کوارتز مونزودیوریت پورفیری می باشد. واحدهای آتشفشانی در منطقه شامل هورنبلند بیوتیت داسیت، بیوتیت هورنبلند داسیت، آندزیت و بازالت بالشی است. واحدهای درونی شامل هورنبلند مونزودیوریت، هورنبلند مونزونیت، کوارتز مونزونیت، هورنبلند کوارتز مونزودیوریت، بیوتیت گرانودیوریت، هورنبلند گرانودیوریت، بیوتیت هورنبلند گرانودیوریت، بیوتیت کوارتز دیوریت و پیروکسن دلریت می باشد.
پنج نوع آلتراسیونی که در منطقه شناسایی شده شامل پتاسیک، پروپیلیتیک، کربناته، سیلیسی و سرسیتی است و براساس فراوانی کانیهای حاصل از دگرسانی به 12 زون تفکیک شده است. کانی سازی اولیه از نوع کانی سولفیدی پیریت به‌صورت افشان با فراوانی 3-4% بوده و کانی سازی ثانویه شامل لیمونیت، هماتیت و ژاروسیت است. برای انجام مطالعات دقیق هاله های ژئوشیمیایی و مشخص کردن زون بندی ژئوشیمیایی عناصر، تعداد 20 نمونه خرده سنگی و 8 نمونه رسوب آبراهه برداشت شد. نمونه ها به روش طیف‌سنجی جذب اتمی (AAS) برای فراوانی عناصر (Cu, Zn, Pb, Ag and Sb) آنالیز شدند. در نمونه های رسوب رودخانه فراوانی مس 34-58 ppm، روی45-422 ppm، سرب28-42 ppm و نقره 2-12 ppm می باشد، در حالی که در نمونه های خرده سنگی میزان مس8-1137 ppm، روی 13-411 ppm، سرب 15-97 ppm و نقره 3-32 ppm است.

کلیدواژه‌ها

ارغش؛ مس پورفیری؛ پتاسیک؛ ایران مرکزی

مراجع

[1] کریم پور، م.، "ویژگی های پترولوژیکی و کانه زایی در گرانیتوئیدهای فردوس"، چهاردهمین همایش بلور و کانی (1385).

[2] Berberian, M., King, G. C., “Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran”,

Canadian Journal of Earth Sciences 18, (1981) 210-265.

[3] Hezarkhani, A.,“Hydrothermal evolutions at the Sar-Cheshmeh porphyry Cu-Mo deposit, Iran”: evidence from fluid inclusions, Journal of Asian Earth Sciences, England 28,( 2006a) 408-422.

[4] Hezarkhani, A., “Alteration/mineralization and controls of chalcopyrite

dissolution/deposition in the Raigan porphyry system, Bam-Kerman, Iran”, Journal of International Geology Review, USA 48, (2006b) 561-572.

[5]Hezarkhani, A., “Petrography of intrusive rocks within the sungun porphyry copper deposit, Azarbaijan, Iran”, Journal of Asian Earth Sciences, England 73,( 2006c) 326-340.

[6] Etminan, H, “Fluid inclusion studies of the porphyry copper ore bodies at Sar-Cheshmeh, Darreh Zar and Mieduk (Kerman region, southeastern Iran) and porphyry copper discoveries at Sar-Cheshmeh, Gozan, and Kighal, Azarbaijan region (northwestern Iran)”. International Association, Genesis of ore deposits Fifth Symposium, Snowbird, Utah, Abstract, No. 88, (1978).

[7] Cooke et al. “Giant Porphyry Deposits: Characteristics, Distribution, and Tectonic Controls”, Economic Geology.(2005) 801-818.

[8] عطاپور، م. ح.، "بررسی ویژگیهای ژئوشیمیایی و پترولوژیکی توده های نفوذی گرانیتوئیدی ایران"، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، (1377) 81، 21.

[9] Lowell, J. D., and Guilbert, J. M., “ Lateral and vertical alteration-mineralization zoning in porphyry ore deposits”: Economic Geology, v. 65, (1970) 373-408.

[10] Kirkham, R. V., “Intermineral intrusions and their bearing on the origin of porphyry copper and molybdenum deposits”: Economic Geology, v. 66, (1971) 1244-1246.

[11] کریم پو، م. ح.، سعادت، س.، "زمین شناسی اقتصادی کاربری"، ویرایش جدید، نشر مشهد، (1381) 180- 195.

[12] Rothestein, Y., “Spectroscopy of Jarosite minarals”, mount Haloke college, PHD thesis, (2006).

[131] Rose, A. W., and Burt, D. M., “Hydrothermal alteration in Barnes, H. L., ed., Geochestry of hydrothermal ore deposite”, 3rd edition: New York, USA, Jone wiley and sons, (1979) 173- 235.