درصد زنده‌مانی و جابجایی پوره‌ی سن اول سفید بالک پنبه، Bemisia tabaci

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 8، دوره 23، شماره 2، اسفند 1388   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v23i2.2551

نویسندگان

حسن قهاری^* ؛ حمید ساکنین چلاو

دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

چکیده
بررسی درصد زنده‌مانی و جابجایی پوره‌ی سن اول سفید بالک پنبه (Bemisia tabaci, Hom.: Aleyrodidae)، روی 5 رقم مختلف پنبه (Gossypium hirsutum) شامل ورامین، کوکر - 312، بلغار - 557، ساحل - 80 و بومی (برگ قرمز و قوزه قرمز)، در شرایط گلخانه و با دمای متوسط 2±24 درجه‌ی سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 5±65 درصد، 16 ساعت روشنایی در شبانه‌ روز انجام شد. جابجایی پوره‌ی سن اول سفید بالک پنبه روی ارقام مختلف پنبه دارای اختلاف معنی‌داری با یکدیگر بود، بطوری‌که بیشترین میانگین جابجایی در رقم بومی و به میزان 62/14±93/77 درصد و کمترین میانگین جابجایی در رقم بلغار - 557 و به میزان 71/9±84/17 درصد تعیین شد. میانگین درصد زنده‌مانی تخم‌ها روی رقم بومی کمتر از سایر ارقام بود و اختلاف آن با سایر تیمارها معنی‌دار تعیین شد. اما میانگین درصد زنده‌مانی تخم‌های سفید بالک پنبه روی سایر ارقام پنبه و نیز سطوح مختلف برگ‌های آنها اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نداشت. بررسی درصد زنده‌مانی مراحل زیستی نابالغ سفید بالک پنبه از پوره‌ی سن اول تا شفیره نشان داد که میانگین درصد زنده‌مانی مراحل مختلف زیستی سفید بالک پنبه روی ارقام مختلف پنبه دارای اختلاف معنی‌داری بود، بطوری‌که کمترین میانگین درصد زنده‌مانی روی رقم بومی، و بیشترین میانگین روی ارقام بلغار - 557 و ساحل - 80 تعیین شد. از میان ارقام مختلف مورد مطالعه، رقم ورامین تنها رقمی بود که میانگین درصد زنده‌مانی روی سطوح رویی و زیرین برگ‌های آن اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشت، بطوری‌که میانگین زنده‌مانی در سطح زیرین برگ‌ها 45/13±87/65 درصد و در سطح رویی 31/17±12/58 درصد بود. شمارش جداگانه‌ی هر یک از مراحل زیستی سفید بالک پنبه شامل تعداد پوره‌های سنین اول تا چهارم، پیش ‌شفیره و شفیره‌ روی سطح زیرین برگ‌های رقم بومی نشان داد که بیشترین درصد تلفات در حد فاصل سنین اول و دوم پورگی، و کمترین میزان مرگ و میر در حد فاصل مراحل پیش‌شفیرگی و شفیرگی اتفاق افتاد. جابجایی پوره‌ها از سطح رویی به سطح زیرین برگ‌ها، بدون در نظر گرفتن جهت طبیعی یا وارونگی برگ‌ها و نیز شرایط روشنایی محیط انجام گرفت. به این ترتیب نورگرایی و زمین‌گرایی به عنوان عوامل مؤثر در جابجایی پوره‌های خزنده‌ی سن اول سفید بالک پنبه مطرح نبوده بلکه عوامل دیگری به ویژه ویژگی‌های متفاوت سطوح زیرین و رویی برگ‌ها در این رابطه نقش اساسی را ایفاء می‌نمایند.



واژه‌های کلیدی: زنده‌مانی، جابجایی، پوره‌ی سن اول، سفید بالک پنبه، رقم، پنبه