ارزیابی امکان کاشت پاییزه ژنوتیپ‌های عدس متحمل به سرما در شرایط آبیاری تکمیلی

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 4، دوره 1، شماره 2، دی 1389، صفحه 49-58   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1i2.9241

نویسندگان

احمد نظامی^{* 1}؛ عبدالرضا باقری¹؛ حسن پُرسا²؛ محسن زعفرانیه³؛ نرگس خمدی³

¹دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی خصوصیات فنولوژیک، مورفولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد دانه 17 ژنوتیپ متحمل به سرمای عدس به همراه یک توده محلی رایج (رباط) در کاشت پاییزه (21 مهرماه) تحت شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی در سال زراعی 86-1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آبیاری در طی فصل رشد در سه نوبت شامل بلافاصله پس از کاشت‌، 20 روز بعد از آبیاری اول و نیز در آغاز گلدهی انجام شد. بر اساس نتایج، تفاوت بین ژنوتیپ‌‌ها از نظر کلیه صفات اندازه‌گیری‌شده معنی‌دار بود (05/0p≤). محدوده رشد رویشی (سبزشدن تا گلدهی) در بین بوته‌ها از حداقل 102 تا 150 روز و تعداد شاخه در بوته از حداقل 5 تا حداکثر 24 شاخه در بوته متغیر بود ضمن این‌که گستره‌ی عملکرد دانه از حداقل 76 گرم درمترمربع در ژنوتیپ MLC13 تا حداکثر 379 گرم در مترمربع در ژنوتیپ MLC20 مشاهده شد. همبستگی بین عملکرد دانه با طول دوره رشد رویشی (**79/0=r)، دوره رشد ‌زایشی (**83/0=r)، ارتفاع بوته (**62/0= r)، تعداد شاخه در بوته (**68/0‌= r)، مجموع طول شاخه دربوته (**56/0=r ) و تعداد غلاف در بوته (**80/0 =r)، مثبت و معنی‌دار بود. با توجه به پایین بودن میانگین عملکرد دانه عدس در کشت رایج در ایران و نیز با توجه به افزایش حدود چهار برابری میانگین عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های مورد آزمایش‌، انتظار می‌رود در صورت استفاده از ژنوتیپ‌های مقاوم به سرما در کشت پاییزه در شرایط آبیاری تکمیلی، عملکرد عدس افزایش چشمگیری داشته باشد.

واژه‌های کلیدی: رشد رویشی، شاخه، عملکرد، فنولوژی، متحمل به سرما

مراجع