پتانسیل کارآفرینی و برخی عوامل اجتماعی مرتبط با آن (مورد مطالعه: دانشگاه تبریز)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 2، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 29، شهریور 1396، صفحه 33-61   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v14i1.41906

نویسندگان

حسین میرزایی^{* 1}؛ مجتبی میرزائی²؛ مهناز کاتبی³

¹داشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه تبریز

چکیده

کارآفرینی به عنوان یکی از حلقه‌های تأثیر‌گذار در امر توسعه، روشی مورد توجه جهت حل معضل بیکاری در بسیاری از جوامع است. هدف این مقاله، بررسی عوامل تأثیرگذار بر پتانسیل کارآفرینی دانشجویان می‌باشد. جامعۀ آماری، کلیۀ دانشجویان دانشگاه تبریز (15720) در سال تحصیلی 92-1391 هستند که 321 نفر با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب و داده‌ها جمع‌آوری و برای تحلیل داده‌ها از ضریب هم‌بستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شده است. براساس نتایج میانگین نمرۀ پتانسیل کارآفرینی دانشجویان (28/70) متوسط رو به بالا بوده و در بین ابعاد متغیر پتانسیل کارآفرینی بعد توفیق‌طلبی (30/77) بالاترین نمره را داشته است. همچنین، مشخص شد که با مثبت‌ترشدن ارزیابی و نگرش دانشجویان به خوداشتغالی، کار و تحرک اجتماعی، نمرۀ پتانسیل کارآفرینی آن‌ها بهبود یافته است. از طرفی، شیوۀ تربیتی دموکراتیک باعث تقویت کارآفرینی دانشجویان شده است. در تحلیل‌های رگرسیونی نیز مشخص شد پتانسیل کارآفرینی نمونه، از متغیر نگرش به خود‌اشتغالی (34/0) بیشتر متأثر است و بعد از آن متغیرهای شیوۀ تربیتی والدین (26/0)، ارزیابی از تحرک اجتماعی (20/0) و نگرش به کار (13/0) به ترتیب بیشترین نقش را در تبیین متغیر وابسته دارند.

کلیدواژه‌ها

کارآفرینی؛ شیوۀ تربیتی؛ تحرک اجتماعی؛ نگرش به کار؛ نگرش به خود‌اشتغالی

مراجع

1. احمدپور، م. (1389). مبانی کارآفرینی. تهران، انتشارات فراندیش.

2. احمدپور داریانی، م. (1379). کارآفرینی (تعاریف، نظریات، الگوها). چاپ اول. تهران: نشر شرکت پردیس.

3. احمدپور داریانی، م. و رضائیان، ع. (1377). سیر تکامل کارآفرینی مفهوم، دیدگاه‌ها، فرآیند و آموزش. مدرس، (6)، 140-120.

4. اخوان، پ. (1386). بررسی عوامل مربوط به پتانسیل کارآفرینی و ارائۀ یک رویکرد چند وجهی (مطالعۀ موردی (صنعت قطعه‌سازی خودرو). مطالعات مدیریت صنعتی، 6 (17)، 133-107.

5. اسعدی، م. (1385). رابطۀ پس‌زمینۀ اجتماعی‌فرهنگی با شیوۀ تربیتی والدین، موفقیت تحصیلی و سبک یادگیری فرزندان. اندیشه و رفتار، 12 (1)، 28-21.

6. اکبری، ک. (1387). توسعۀ کارآفرینی (رویکرد آموزشی). چاپ سوم. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

7. باقری، م. (1384). تأثیر بعد خانوار بر تحرک اجتماعی. مطالعات علوم اجتماعی ایران، پیش‌شمارۀ 3، 47-22.

8. جزنی، ن. (1386). کارآفرینی دانش آموختگان دانشگاهی. چاپ اول. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

9. حسینی، م. و عزیزی، ب. (1386). بررسی عوامل مؤثر در توسعۀ روحیه و مهارت‌های کارآفرینی در میان دانشجویان سال آخر دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تهران. علوم کشاورزی ایران، (2)، 251-241.

10. حیدری، ن. (1388)، بررسی رابطۀ مؤلفه‌های ویژگی‌های روان‌شناختی با کارآفرینی ماه‌نامۀ اجتماعی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، (109)، 47-41.

11. خانجانی، ز. (1387). رابطۀ ویژگی‌های کم‌دامنۀ شخصیت با استعداد و عملکرد کارآفرینی دانشجویان دانشگاه تبریز. مطالعات روا‌ن‌شناسی، 4 (1)، 69-47.

12. ربیعی، ع. و صادق‌زاده، ح. (1390). بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی بر کارآفرینی. رفاه اجتماعی، 11 (41)، 221-191.

13. رحمانی، ف. (1385). ارتباط شیوۀ تربیتی والدین با میزان مشکلات رفتاری دانش‌آموزان. روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 12 (4)، 370-365.

14. سعیدی کیا، م. (1388). اصول و مبانی کارآفرینی. چاپ سیزدهم. تهران: انتشارات کیا.

15. سلیمی، ج. و عبدی، ع. (1387). کارآفرینی، اصول و مبانی، روش‌های آموزش و نقش دانشگاه در آموزش آن. ماه‌نامۀ اجتماعی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، (109)، 59-52.

16. ظهیری، ه. (1385). سنجش پتانسیل کارآفرینی جوانان تحصیل‌کرده تهرانی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن، کار و جامعه، 1 (1)، 73-57.

17. فیض، د. (1388). بررسی تأثیر جنسیت بر ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانۀ دانشجویان (دانشگاه سمنان). مطالعات اجتماعی‌روان‌شناختی زنان، 7 (2)، 44-25.

18. قوامی، ه. (1382)، بررسی خوداشتغالی در مقایسه با اشتغال دستمزدی. تحقیقات اقتصادی، (63)، 172-151.

19. کاظمی‌پور، ش. (1378). الگویی در تعیین پایگاه اجتماعی-اقتصادی افراد و سنجش تحرک اجتماعی با تکیه بر مطالعۀ موردی در شهر تهران. نامۀ علوم اجتماعی، (14)، 172-139.

20. مقصودی، ع. ا. (1379). بررسی تعامل نگرش به کار و وجدان کار. تعاون (110). 46-42.

21. مقیمی، م. (1377). سازمان و مدیریت، رویکرد پژوهشی. تهران: نشر ترمه.

22. مهرآرا، ا. (1387). اخلاق کارآفرینی ضرورتی برای توسعۀ کارآفرینی در آموزش عالی. ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، (99 و 98)، 47-38.

23. نظری، م. ر. (1389). کارآفرینی. چاپ دوم. تهران: نشر پیام پویا.

24. ویسی، ر. و کریم‌زاده، پ. (1389). توسعۀ روحیۀ کارآفرینی؛ عوامل و راهکارها (مطالعۀ موردی: دانشگاه پیام نور استان مازندران). برنامه و بودجه، (111)، 182-159.

25. هزارجریبی، ج. (1382)،. توسعۀ کارآفرینی و دانش‌آموختگان. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، (30)، 177-159.

26. هزارجریبی، ج. و ابراهیمی، م. (1389). بررسی و مقایسۀ رابطۀ بین ویژگی‌های کارآفرینی شاغلین سازمانی (مرد و زن) و رضایت شغلی. جامعه‌شناسی کاربردی، 21 (4)، 18-1.

27. هزارجریبی، ج. (1384). کارآفرینی. چاپ اول. تهران: انتشارات پژوهشکده اقتصادی.

28. Askun, B., & Yıldırım, N. (2011). Insights on entrepreneurship education in public universities in Turkey: creating entrepreneurs or not?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 24, 663-676.

29. Binks, M., Starkey, K., & Mahon, C. L. (2006). Entrepreneurship education and the business school. Technology Analysis and Strategic Management, 18(1), 1-18.

30. Blackburn, R. M. (1999). The vicious circle of competitive unemployment. International Journal of Sociology and Social Policy, 19(1), 1-26.

31. Carrasco, R. (1999). Transitions to and from self-employment in Spain: An empirical analysis. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61(3), 315-341.

32. Masuda, T. (2006). The determinants of latent entrepreneurship in Japan. Small Business Economics, 26, 227-240.

33. Raichaudhuri, A. (2005). Issues in entrepreneurship education. Decision, 32(2), 73-84.

34. Rasmussen, R. A., & Sorheim, R. (2006). Action-based entrepreneurship education. Technovation, 26(2), 185-194.

35. Reynolds, P., Storey, D. J., & Westhead, P. (1994). Cross national comparisons of the variation in new firm formation rates. Regional Studies, 28, 443–456.

36. Van Praag, M., & Versloot, P. (2007). What is the value of entrepreneurship? A review of recent research. Small Business Economics, 29, 351-382.

37. van Stel, A. J., Carree, M. A., & Thurik, A. R. (2004). The effect of entrepreneurship on national economic growth: An analysis using the GEM database (No. 3404). Papers on entrepreneurship, growth and public policy.