جرایم سایبر و رویکرد افتراقی حقوق کیفری )با نگاهی به قانون مجازات اسلامی‌بخش جرایم رایانه‌ای(

اقتصاد پولی مالی

مقاله 8، دوره 17، شماره 34، بهمن 1389   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pm.v17i34.27358

نویسنده

عبدالرضا جوان جعفری^*

فردوسی مشهد

چکیده

فناوری اطلاعات، تمام ابعاد زندگی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و از جمله حقوق کیفری را عمیقاً متأثر ساخته است. این تحول، حقوقدانان و سیاست‌گذاران حوزه‌های مربوطه را به تأمل وادار نموده است. تفاوت‌های جرایم سایبر با جرایم سنتی به گونه‌ای است که رویکرد کیفری متعارف و اصول و مبانی شناخته شده آن برای مقابله با این جرایم پاسخگو نیستند. فرامرزی بودن، سهولت ارتکاب جرم و ناشناختگی مجرمین از جمله خصایص این گونه جرایم‌اند. ویژگی‌های مذکور از یک سو ووابستگی‌های ساختارهای زندگی مدرن به تکنولوژی سایبر از یک سوی دیگر، تبیین یک رویکرد کیفری متفاوت را ضروری ساخته است. اثربخشی و کارآیی قوانینی که برای مقابله با جرایم دیجیتال تصویب می‌شوند، مستلزم نگاهی متفاوت به مقولاتی مانند تعریف جرم، ارکان جرم، مسئولیت کیفری و امثال آن است. موضوع اصلی این نوشتار بیان دلایل و ضرورت‌های وجودی رویکرد افتراقی قوانین کیفری در مبارزه با جرایم رایانه‌ای است. هرچند موضوع اصلی این مقاله تجزیه وتحلیل قوانین و مقررات مربوط به جرایم سایبری در ایران نیست، اما تلاش می‌شود با نگاهی به قانون مجازات اسلامی‌بخش جرایم رایانه‌ای میزان توجه این قانون به کاربست لوازم یک رویکرد افتراقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

جرایم سایبر؛ جرایم سنتی؛ رویکرد افتراقی