Lapse of Retaliation (Qiṣāṣ) through Pardon by Some of the Legal Guardians

فقه و اصول

Article 2, Volume 44, Issue 4 - Serial Number 91, February 2013, Pages 29-50   

Document Type: Research Article

DOI: 10.22067/fiqh.v0i0.13048

Author

Muḥammad Ḥusayn Sha‘bānī^*

Payam Noor University assistant professor

Abstract

It is stipulated in our Islamic jurisprudence and law that when a person is killed and he or she has several legal guardians, if some of the guardians pardon, the remaining guardians have the right to retaliate in qiṣāṣ provided that they pay the share of the blood money to those demanding blood money.
It is pronounced in the article 264 of Islamic Penal Code that:
“If there are several legal guardians [heirs] of the murdered person, retaliation is enforced by the agreement of all of them. If all of them demand retaliation of the murderer, he will be retaliated in qiṣāṣ; and if some of them demand retaliation and others demand blood money, those who demand retaliation can retaliate the murderer in qiṣāṣ, but they have to pay for the share of blood money of those others who demanded for blood money. If some of the legal guardians pardon for free, others can retaliate the murderer in qiṣāṣ after
having paid the share of the pardoners.”
However, in regard to numerous traditions stating that the right to retaliate is voided with the pardon granted by some of the legal guardian, and in respect to the fact that some jurists and exegetes have stipulated that in case of pardon by some of the legal guardians the right to qiṣāṣ of the remaining guardians turns into blood money; and since it seems that the reasons for the lapse of qiṣāṣ enjoy more certainty, it is necessary that the two parties’ evidences concerning this issue be re-examined.

Keywords

lapse of qiṣāṣ; pardon; blood money; legal guardians; murder

References

قرآن کریم.

ابن براج، عبدالعزیز، المهذب البارع، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسی، بی تا.

ابن زهره حلبی، حمزه بن علی، غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع، تحقیق ابراهیم بهادری، قم، مؤسسه امام صادق، 1417 ق.

ابن فهد حلی، احمدبن محمد، المهذب البارع، قم، موسسه النشر الاسلامی،1417 ق.

ابن قدامه، عبدالرحمن، الشرح الکبیر، بیروت، دارالکتاب العربی، بی تا.

انصاری، مرتضی بن محمد امین، کتاب المکاسب، قم، مطبوعات دینی، 1366.

جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی،1406 ق.

جصاص، ابی بکر ابن علی رازی، احکام القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1415 ق.

حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403 ق.

 محقّق حلّی، محمّد بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، تهران، انتشارات استقلال، 1403 ق.

خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، تحریر الوسیله، تهران، منشورات مکتبه الاعتماد،1403.

خوانساری، سید احمد، جامع المدارک، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1355.

خویی، ابوالقاسم، مبانی تکملة المنهاج، قم، دارالهادی، 1407 ق.

داور پناه، ابوالفضل، انوارالعرفان فی تفسیرالقرآن، تهران، انتشارات صدر، 1373.

روحانی، محمد صادق حسینی، فقه الصادق علیه السلام، قم، مؤسسه دارالکتاب، 1412 ق.

سرخسی، شمس الدین، المبسوط، بیروت، دارالمعرفه، 1406 ق.

سمرقندی، علاء الدین سمرقندی، تحفة الفقهاء، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1414 ق.

سیوری حلی، فاضل مقداد، کنزالعرفان فى فقه القرآن، تهران، المکتبةالمرتضویه، 1373.

——، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم، مکتبة آیةالله مرعشی، 1340 ق.

شهید اول، محمد بن جمال الدین مکی، اللمعة الدمشقیه، ترجمه علی شیروانی، قم، دارالفکر، 1378.

شهید ثانی، زین الدین بن علی، الرّوضة البهیة فی شرح اللّمعة الدّمشقیة، قم، مکتبةالداوری، 1398 ق.

______، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مؤسسه المعارف الاسلامی، 1416 ق.

صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تحقیق غفاری، قم، جامعه مدرسین، 1404 ق.

طباطبایی، علی بن محمد علی، ریاض المسائل فی بیان احکام الشرع بالدلائل، قم، موسسه ال البیت،1404 ق

طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی، 1366.

طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، 1415 ق.

طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن، الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار، تهران، دارالکتب الاسلامیه،1363.

______، المبسوط فی فقه الامامیة، تهران، المکتبةالمرتضویه، 1378 ق.

______، الخلاف، تحقیق سید علی خراسانی، قم، موسسه نشر اسلامی، 1417 ق.

______، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، بی تا

قانون مجازات اسلامی، تهیه و تنظیم: منصور جهانگیر، تهران، نشر دیدار، 1384.

قرشی، علی اکبر، احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، 1361.

کاشانی، ملا فتح الله، منهج الصادقین، تهران، کتابفروشی اسلامی، 1347.

کاشانی، ابو بکر ابن مسعود، بدایع الصنایع، باکستان، المکتبه الحبیبیه، 1409 ق.

مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1379.

______، ملاذ الاخبار فی فهم تهذیب الاخبار، قم، مکتبة آیت الله مرعشی، 1347 ق.

مروارید، علی اصغر، سلسلة الینابیع الفقهیه، دارالتراث الاسلامیه، 1410 ق.

مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، قم، انتشارات اسماعلیان، 1378.

مفید، محمد بن نعمان، المقنعه، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، 1417 ق.

نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1367.

نسائی، عبدالرحمن احمد بن شعیب، السنن الکبری، شرح جلال الدین سیوطی، بیروت، دارالفکر، 1398 ق.

نووی، محیی الدین، المجموع فی شرح المهذب، بیروت، دارالفکر، بی تا

هاشمی شاهرودی، سید محمود، «قصاص حق انحلالی یا مجموعی»، چاپ شده در: فقه اهل بیت (ع)، سال پنجم، شماره هفدهم، تابستان 1378.