دولت- ملت‌سازی بین المللی و خشونت سیاسی در عراق جدید

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 5، دوره 2، شماره 3، بهمن 1392، صفحه 95-121   

نوع مقاله: مقالات

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jipr.v2i3.44295

نویسندگان

علیرضا سمیعی اصفهانی^{* 1}؛ جعفر نوروزی نژاد²

¹استادیار علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

²دانشچوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

چکیده

عراق کشوری است که به دلیل تنوع قومی و فرقه ای محیط اجتماعی اش در زمرۀ جوامع پرشکاف دسته بندی می شود، تعدد و تراکم این شکاف ها و ناتوانی نخبگان سیاسی این کشور در حلّ مشکلات دولت–ملت سازی همواره تهدیدی جدی برای حیات سیاسی-اجتماعی این کشور بوده است. با این حال پس از حذف دولت اقتدارگرای بعثی توسط نیروهای خارجی، خشونت و منازعات فرقه ای و قومی در این کشور شدّت و گسترش بی سابقه ای به خود گرفته است. با این توضیح سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که علت تشدید خشونت های قومی و فرقه ای در عراق پس از فروپاشی رژیم صدام چیست؟ در پاسخ به این مسأله‌، فرضیۀ پژوهش عبارت است از این‌که پروژۀ دولت-ملت سازی بین‌المللی یا دولت-ملت سازی از بیرون که با رویکردی امنیت محور از سوی غرب به‌ویژه آمریکا درعراق به مرحلۀ اجرا درآمد به علت ناسازواری با مبانی فرهنگی، هویتی و اجتماعی این کشور خود عاملی در قطبی شدن شکاف های اجتماعی و تشدید خشونت های فرقه ای و قومی شده است. پژوهش حاضر با اتکا به روش کیفی از نوع تبیین علّی و با بهره گیری از نظریۀ «راجر بروبیکر» به تشریح این موضوع می‌پردازد.روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای– اسنادی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که ساختارهای نهادی یک‌سان و مشابه نمی تواند برای همه جوامع کاربردی باشد. در عرصۀ نهادسازی باید به تمام قابلیت ها و ظرافت های هر جامعه دقت کرده و ویژگی‌های منحصر به فرد آن جامعه را به حساب آورد.

کلیدواژه‌ها

عراق؛ دولت-ملت سازی؛ شکاف اجتماعی؛ قطبی شدن؛ خشونت سیاسی

مراجع

Ahmed, H. (2009). Iraq sunni insurgency. Abingdon: Routledge Institute for
Strategic Studies.
Azeez, H. (2010). Reconstructing Iraq: Iraq state-building, nation-building and
violence. Available at: nobleworld.biz/images/Azeez.pdf. (accessed on 2013,
December, 4).
Barner,b. c. (1999). Nation building and the Russian federation. In Batty G. &
Ahiraer, E., The Russian Transformation. London: Palgrave Macmillion.
Bellini, M. (2012). Identity warfare: constructions of nationalidentity and the rise
of sectarian violence in modern Iraq. Honors Thesis Collection. Available
at:wellesley.edu/cgi/viewcontent.cgi? article=1061&. (accessed on 2013.
December, 12).
Bremmer, I. (2003). Nation and state bulding in eurasia. Georgtown Journal of
International Affairs.
Brubaker, R. (1996). Nationalism reframed: nationhood and the national question
in the new Europe. Cambridge: Cambridge University Press.
Brubaker, R. (1998). Myths and misconceptions in the study of nationalismhttp.
Available at:
//www.sscnet.ucla.edu/soc/faculty/brubaker/Publications/15_Myths_and_Misco
nceptions.pdf. (accessed on 2013, November 18).
Bruce, A. (2003, February 17). The champion of human rights in the White House.
The Independent.
Cordesman. A. H. & Khazai, S. (2012). Patterns of violence in Iraq. Available at:
www.csis.org/burke/reports. (accessed on 2013, November 1).
Cordesman, A. H. (2006). Iraq’s Sectarian and ethnic violence and the evolving
insurgency. Available at: www.csis.org. (accessed on 2013, October 9).

Glazier, R. (2009). Religiously-motivated political violence in Iraq. In Durward, R.
& Marsden, L. (eds.). Religion, Conflict and Military Intervention. Farnham:
Ashgate.
International Crisis Group, (2013). Make or break: Iraq’s sunnies and the state,
Middle East report. Available at: http://www.crisisgroup.org/en/regions/middle-
east-north-africa/iraq-iran-gulf/iraq/144-make-or-break-iraq-s-sunnis-and-the-
state.aspx. (accessed on 2013, November 6).
International Crisis Group, (2007).Shiite Politics in Iraq:The Role Of The Supreme
Council. Middle East Report. Available at:
http://www.crisisgroup.org/.(accessed on 2013, November 6).
Jaggers, K. (1992). War and the three face of power: war making and state making
inde europe and the Americans. Comparative Political Studies, 25(1).
Stansfield, G. (2002). The transition to democracy in Iraq. Available at:
people.exeter.ac.uk/grvstans/Webpage/The%20Iraq%20War. (accessed on
2013, October 5).
Stephenson, C. (2005). Nation Bulding, Beyond Interactability. Available at:
http://www.beyondintractability.org/essay/nation bulding/?nid=1351. (accessed
on 2013, November 18).
Wimmer, A. (2003). Democracy and ethno religious conflict in Iraq. Survival,
45(4).
Wimmer, A. (2003). Democracy and Ethno-Religious Conflict in Iraq. presented at
the Center on Democracy, Development and the Rule of Law,
StanfordUniversity, May 5, Available at:
www.princeton.edu/~awimmer/B63.pdf. (accessed on 2013, October 5).