چینه نگاری سکانسی و بررسی تغییرات نسبی سطح آب در سازند آبدراز با استفاده از شاخصه‌های پالینولوژیکی (برش روستای سنگانه)

رخساره‌های رسوبی

مقاله 5، دوره 8، شماره 1، شهریور 1394، صفحه 129-141   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v8i1.35076

نویسندگان

فرشید یوسفی مقدم¹؛ محسن علامه²؛ سید محمود حسینی نژاد^{* 3}

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد چینه شناسی و فسیل شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

²دانشیار گروه زمین شناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

³استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان ، دامغان، ایران

چکیده

سازند آبدراز یکی از واحدهای سنگ چینه‌ای کرتاسه بالایی حوضه رسوبی کپه داغ در شمال شرقی ایران به شمار می‌رود. بر اساس مطالعات پالینواستراتیگرافی صورت گرفته با استفاده از داینوفلاژله‌ها، سن سازند آبدراز در برش غرب روستای سنگانه تورونین تا سانتونین تعیین شده است. هدف این پژوهش، تفکیک واحدهای سکانسی و تعیین نوسانات نسبی سطح آب با استفاده از شاخصه‌های پالینولوژیکی است که برای نخستین بار بر روی سازند آبدراز صورت می‌گیرد. پس از مطالعه 41 نمونه برداشت شده از این سازند، با استفاده از عوامل پالینولوژیکی سه رخساره مختلف شناسایی شد که شامل سه محیط II: Marginal dysoxic- anoxic basin ، IV: Shelf to basin transition و V: Mud-dominated oxic shelf می‌باشند. به منظور تفکیک واحدهای سکانسی بر اساس تغییرات سه گروه عمده از مواد آلی (فیتوکلاستها، پالینومورفهای دریایی و مواد آلی بی‌شکل) و تلفیق این داده‌ها با پالینوفاسیسهای شناسایی شده، سه سکانس رسوبی رده سه با چهار مرز سکانسی (سه مرز از نوع دوم و یک مرز از نوع اول) شناسایی و تعیین گردید.

کلیدواژه‌ها

چینه نگاری سکانسی؛ نوسانات سطح آب؛ شاخصه‌های پالینولوژیکی؛ سازند آبدراز

مراجع

افشارحرب، ع.، 1373. زمین شناسی ایران: زمین شناسی کپه داغ. سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 276 ص.

داریوش نیا، م.، علامه، م.، حسینی نژاد، م.، 1390. پالئواکولوژی سازند آبدراز در برش پادها بر مبنای استراکودها. پانزدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران.

فروغی، ف.، صادقی، ع.، شمیرانی، ا.، وحیدی نیا، م.، 1383. بازنگری سازند آبدراز در مقطع تیپ بر مبنای فرامینیفرهای پلانکتون. هشتمین همایش انجمن زمین شناسی، دانشگاه صنعتی شاهرود.

علامه، م.، مرادیان، ف.، 1388. پالینولوژی و آنالیز محیط دیرینه سازند آبدراز در حوضه رسوبی کپه داغ. مجله علوم دانشگاه تهران، 35 (4): 1-10.

وحیدی نیا، م.، یازرلو، م. ع.، آریایی، ع. ا.، 1381. مطالعه اینوسراموسهای سازند آبدراز در مناطق شرق حوضه کپه داغ. ششمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه شهید باهنر کرمان.

Carvalho, M.A., Mendonca Filho, J.G., & Menezes, T.R., 2006. Palynofacies and sequence stratigraphy of the Aptian – Albian of the Sergipe Basin , Brazil. Sedimentary Geology, 192: 57-74.

Ghasemi-Nejad, E., Sarjeant, W.A.S., & Gygi, R., 1999. Palynology and Paleioenvironments of the uppermost Bathonian and Oxfordian (Jurassic) of the Northern Switzerland sedimentary basin. Memori Svizzere di Paleontologia, 119: 69.

Gorin, G.E., & Steffen, D., 1990. Organic facies as tool for recording eustatic Variation in marine Fine-grained Carbonates, example of berriasian stratotype at Berrias (Ardeche, SE France). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 85: 303-320.

Hunt, D., & Tucker M.E., 1992. stranded parasequnce and the forced regressive wedge system tract: Deposition during base level fall. Sedimentary Geology, 81: 1-9.

Pittet, B., & Gorin, E., 1997. Distribution of sedimentary organic matter in a mixed carbonate - siliciclastic platform environment: Oxfordian of the Swiss Jura Basin, Antarctica. Cretaceous Research, 18:

109-137.

Schioler, P., 2002. Palynofacies and sea-level changes in the middle Coniacian-Late Campanian (Late Cretaceous) of the East Coast Basin, New Zealand. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 188: 101-125.

Steffen, D., & Gorin, G., 1993a. Palynofacies of the upper Tithonian–Berriasian deep-sea carbonates in the Vocotian Trough (SE France). Bulletin Centres Recheches Exploration-Prodution Elf Aquitaine, 17: 235–247.

Travers, A., 2007. Paleopalynology. 2nd edition, Springer, 813 p.

Tyson, R.V., 1993. Palynofacies analysis. Applied Micropaleontology, p.153-191.

Tyson, R.V., 1995. Sedimentary Organic Matter: Organic Facies and Palynofacies. Chapman & Hall, London, 615 pp.

Van Der Zwan, C.J., 1990. Palynostratigraphy and palynofacies reconstruction of the Upper Jurassic to Lowermost cretaceous of the Dra field, offshore Mid Norway. Review of Palaeobotany and Palynology, 62: 157-186.

Van Wagoner, J.C., Posamentier, H.W., Mitchum, R.M., Vail, P.R., Sarg, J.F., Loutit, T.S., & Hardenbol, J., 1988. An overview of the fundamentals of sequence stratigraphy and key definitions. In: Wilgus, C.K., Hastings, B.S., Kendall, C.G. St .C., Posamentier, H.W., Ross, C.A., & Van Wagoner, J.C. (eds.), Sea-level Changes, An Integrated Approach. SEPM Special Publication, 42: 39-45

Waveren, I., & Visscher, H., 1994. Analysis of the composition and selective preservation of organic matter in surfical deep-sea sediment from a high Productivity area (Bandasa, Indonesia). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecplogy, 112: 85-111.

Wood, S.E., & Gorin, G.E., 1998. Sedimentary organic matter in distal clinoforms of Miocene slope sediments: Site 903 of ODP Leg 150, onshore New Jersey (USA). Journal of Sedimentology Research, 68: 856–868.