بازتاب موضوعی قرآن کریم در آثار مصطفی لطفی منفلوطی

علوم قرآن و حدیث

مقاله 2، دوره 46، شماره 1، مرداد 1396، صفحه 41-63   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/naqhs.v46i1.13707

نویسندگان

مهین حاجی زاده؛ علی خالقی^*

دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

قرآن کریم این وحی الهی با ادبیات غنی خود، همواره در طول تاریخ، ادیبان و شاعران را مسحور خود کرده و مضامین بلند و عمیق آن همواره الهام‌بخش شاعران و نویسندگان بزرگ بوده است. این امر در آثار ادبای معاصر عرب نیز بسیار مشهود است. آثار اکثر ادبای این دوره، سرشار از واژه‌های دینی و قرآنی بوده و تجلی بخش بسیاری از مضامین اعتقادی و اخلاقی قرآن کریم است و بهترین شاهد و مصداق برای اثبات اثرپذیری ادبای عرب از قرآن کریم در همه ادوار به شمار می‌رود. مصطفی لطفی منفلوطی یکی از نویسندگان بنام و مشهور مصری است که با داستان‌های زیبا و دل‌انگیزش بویژه «العبرات و النظرات» خاطری بس نیکو در میان مردم به جای گذاشت. وی در نویسندگی و ادبیات نابغه و در مقالات و کتبش، سبک و روشی منحصر به فرد داشت و از جمله ادیبانی بود که از مفاهیم والای قرآنی معرفت و شناخت جامعی داشت. او به عنوان یک مصلح اجتماعی با تکیه بر معانی و مضامین قرآنی در تلاش بود تا جامعه فاسد و عقب مانده مصر را که زیر یوغ بردگی غربیان بود برهاند و به آرمان‌های والا و شامخ مصر برساند. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی به بررسی بازتاب موضوعی قرآن کریم بر روی آثار منفلوطی پرداخته و به این نکته دست یافته است که قرآن کریم در تهذیب و تزکیه نفس منفلوطی، پیشبرد اهداف و بالابردن سطح ادبی آثار وی تاثیر بسزایی داشت.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم؛ ادبیات عربی؛ منفلوطی؛ مضامین قرآنی؛ الفاظ قرآنی

مراجع

قرآن کریم.

اکبری مفاخر، مظفر، «بدبینی و بازتاب آن در آثار منفلوطی»‌، مجله کتاب ماه ادبیات، شماره141، 1388.

البستانی، بطرس، ادباء العرب فی الأندلس و عصر الانبعات، بیروت، دارالجیل، 1988م.

زیات، احمد حسن، تاریخ الأدب العربی، بیروت، دار الثقافه، بی‌تا.

شکیب انصاری، محمود، تطور الأدب العربی المعاصر، اهواز، انتشارات دانشگاه شهید چمران، چاپ پنجم، 1390.

الفاخوری، حنا، تاریخ الادب العربی، توس، تهران، 1387.

قمری، عبدالستار، «‌منفلوطی و اجتماع»، نشریه تبیان، صص 42 -36، 1379.

محمد عویضه، کامل محمد، مصطفی لطفی منفلوطی، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1993م.

المقدسی، انیس، الفنون الأدبیه و اعلامها فی النهضه العربیه الحدیثه، بیروت، دار اﻟﻌﻠﻢ ﻟﻠملایین، اﻟﻄﺒﻌﺔ اﻟﺮاﺑﻌﺔ، 1984م.

منفلوطی، مصطفی لطفی، النظرات1، مکّة، مکتبه نزار مصطفی الباز، بی‌تا.

منفلوطی، مصطفی لطفی، النظرات2، مکّة، مکتبة نزار مصطفی الباز، بی‌تا.

منفلوطی، مصطفی لطفی، النظرات3‌، مکّة، مکتبة نزار مصطفی الباز، بی‌تا.

منفلوطی، مصطفی لطفی، العبرات، بیروت، مکتبة المعارف، الطبعة الأولی، 1997م.

منفلوطی، مصطفی لطفی، الأعمال الکاملة، بیروت، دار الکتاب العربی، 2008م.