بررسی تأثیر فواصل بین و روی ردیف کاشت بر شاخص‌های رشد ماش (Vigna radiata)

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 6، دوره 1، شماره 2، دی 1389، صفحه 85-100   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1i2.9226

نویسندگان

حسین علی فلاحی^{* 1}؛ امیر میرزایی²؛ محمد مهدی سیابیدی²؛ سید عطاءالله سیادت³؛ فرید فتوحی³

¹مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

²مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام، ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، ایران

چکیده

الگوی کاشت، یکی از راه‌کارهای افزایش عملکرد در واحد سطح است که لازم است در مناطق مختلف مورد توجه قرار گیرد. این تحقیق به منظور بررسی اثر فواصل بین و روی ردیف کاشت بر شاخص‌های رشد ماش رقم گوهر در سال 1383 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت‌های یک‌بار خُردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. سه تیمار فاصله بین ردیف‌های کاشت (50 ، 65 و 80 سانتی‌متر) به عنوان کرت‌های اصلی و سه تیمار فاصله بوته روی ردیف (5 ، 5/7 و 10 سانتی‌متر) به عنوان کرت‌های فرعی در نظر گرفته شدند. جهت تعیین روند رشد، نمونه‌برداری‌ها یک هفته پس از جوانه‌زنی آغاز و هر هفته یک‌بار نمونه‌برداری انجام شد. بررسی روند تغییرات ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت جذب خالص و نسبت وزن برگ در تیمارهای فواصل بین ردیف نشان داد که این صفات در فاصله بین ردیف 50 سانتی‌متر نسبت به دو فاصله بین ردیف 60 و 80 سانتی‌متر، از سطح بالاتری برخوردار بودند. کاهش فاصله ردیف‌ها باعث ایجاد سرعت رشد محصول بیشتر در طول دوره رشد گیاه شد. از طرفی با کاهش فاصله بوته‌ها، سرعت رشد محصول در طول دوره رشد افزایش یافت. فاصله بین ردیف 50 سانتی‌متر کمترین سرعت رشد نسبی را به خود اختصاص داد. کاهش فاصله بوته روی ردیف منجر به کاهش سرعت رشد نسبی شد به شکلی که بیشترین میزان شاخص مذکور در تیمار 10 سانتی‌متر فاصله بوته روی ردیف مشاهده شد. نسبت سطح برگ در تیمار 50 سانتی‌متر به‌خصوص در اوایل فصل رشد نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. مطالعه روند تغییرات نسبت سطح برگ و فواصل مختلف بوته روی ردیف نیز از روند تقریباً مشابهی با تیمار فاصله بین ردیف تبعیت کرد. با توجه به نتایج به نظر می‌رسد که آرایش کاشت ( 5×50 سانتی‌متر) نسبت به سایر آرایش‌ها، بهتر بود.

واژه‌های کلیدی: ماش، فواصل بین ردیف، فواصل روی ردیف، شاخص‌های رشد

مراجع