مدل برآورد عملکرد محصولات اساسی بر پایه شاخص سطح مکانیزاسیون کشاورزی در ایران

ماشین های کشاورزی

مقاله 22، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، 1393، صفحه 344-351   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jam.v4i2.34826

نویسندگان

کامبیز عباسی^{* 1}؛ مرتضی الماسی¹؛ علی محمد برقعی¹؛ سعید مینایی²

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

مکانیزاسیون یکی از راه های گذر از کشاورزی سنتی به کشاورزی پایدار است. مواجه شدن با منابع محدود در تولید و نهاده ها و همچنین افزایش روز افزون جمعیت از طرفی دیگر، جایگاه مکانیزاسیون را بیش از پیش در توسعه امنیت غذایی کشور نشان می دهد. بنابراین می‌بایست با دیدی وسیع و فراتر از یک نهاده به مکانیزاسیون نگریست چرا که به کمک آن می‌توان ضمن مدیریت نهاده های بذر،کود و سم و حتی مدیریت آب و خاک اقدام به تولید پایدار و اقتصادی نمود. در این مطالعه که در سطح استان‌های ایران صورت پذیرفته است ابتدا موجودی تراکتورهای زراعی و کمباینهای برداشت غلات کشور از طریق توزیع پرسشنامه در بین اداره امور فناوریهای مکانیزه سازمان های جهاد کشاورزی سراسر کشور و بصورت سرشماری جمع آوری گردید. سپس تراکتورها در چهار رده توانی کمتر از 45، 45 تا 80، 80 تا 110 و بیش از 110 اسب بخار و همچنین کمباینهای برداشت غلات در سه رده توانی، 100 تا 110، 110 تا 155 و 155 تا 210 اسب بخار تقسیم بندی گردید. عمر نیرومحرکه ها نیز در سه رده سنی تا 13 سال، 13 تا 20 سال و بیش از 20 سال در نظر گرفته شد. فاکتورهایی نظیر سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد محصولات اساسی نیز از آمارنامه های وزارت جهاد کشاورزی بدست آمد و سپس اقدام به محاسبه شاخص سطح مکانیزاسیون کشاورزی (اسب بخار بر هکتار)30 استان گردید. سپس 4 محصول عمده و اساسی گندم آبی، گندم دیم، جو آبی و جو دیم که دارای شرایط لازم برای ورود به مدل بودند، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل‌های آماری قرار گرفتند. جهت دستیابی به یک مدل کارا برای برقراری ارتباط میان عملکرد محصول با شاخص سطح مکانیزاسیون کشاورزی، آنالیز همبستگی انجام پذیرفت. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین این دو متغیر همبستگی مستقیم و معنی داری وجود دارد. در ادامه بمنظور دستیابی به یک مدلی که دارای توانمندی لازم برای پیش بینی عملکرد از طریق شاخص سطح مکانیزاسیون باشد، از طریق نمودار پراکنش و برآورد خطوط رگرسیون در سطح احتمال یک درصد، نقاط داده های پرت و دورافتاده شناسایی و پس از حذف آنها، مدل کارا برای چهار محصول عمده ایران با ضریب تعیین قابل قبول 0/851 تدوین گردید.

کلیدواژه‌ها

اسب بخار بر هکتار؛ شاخص مکانیزاسیون؛ عملکرد؛ مدل رگرسیون