سنگ زایش اسکارن مرتبط با توده نفوذی مس پورفیری علی آباد-دره زرشک، یزد

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 4، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 4، تیر 1390، صفحه 79-92   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v3i1.11444

نویسندگان

بتول تقی پور^{* 1}؛ محمد علی مکی زاده²

¹شیراز

²اصفهان

چکیده

منطقه مورد مطالعه بخشی از نوار ماگماتیسم سنوزوئیک ایران مرکزی در غرب استان یزد را در بر می گیرد. نفوذ توده های لوکوکرات علی آباد-دره زرشک با ترکیب گرانیت تا گرانودیوریت و با سن الیگوسن، سبب رخداد دگرگونی مجاورتی و پیدایش اسکارن در بخش کنگلومرایی سازند سنگستان شده است. این توده ها منسوب به ماگمای کالکوالکالن و محیط کمان آتشفشانی هستند. مجموعه کانیهای زیر در اسکارن های این منطقه به ترتیب اهمیت مشاهده شده است: گارنت، اپیدوت، کوارتز، کلسیت، پیریت، اکسید آهن. گارنتهای قهوه ای رنگ کانی شاخص این اسکارن می باشند. بر مبنای آنالیزهای نقطه ای مایکروپروب گارنتها دارای میانگین ترکیب شیمیایی آندرادیت-گروسولر ( And 65, Gross 30) متمایل به قطب آندرادیت هستند. نفوذپذیری بالای کنگلومراها و وجود بخش های کربناته از عوامل مهم برای تراوش سیالات و شکل گیری گارنتها بوده است. تغییرات فشار بخشی اکسیژن در سیال سبب شکل گیری منطقه بندی نوسانی واضح در گارنتها شده است. تحول اسکارن علی آباد- دره زرشک درمحدوده دمایی 530 تا 380 درجه سانتی گراد و فشار 0.5 کیلو بار و فوگاسیته بالای اکسیژن بوده است. همیافتی نزدیک اسکارن با توده نفوذی حاوی کانی سازی مس پورفیری این اسکارن را از نوع اسکارن مس پورفیری نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

اسکارن؛ گارنت؛ آندرادیت؛ مس پورفیری؛ گرمابی

مراجع

[1] مکی زاده م. ع. بررسی کانی شناسی و پترولوژیکی اسکارن های ایران مرکزی (استان یزد)، دانشگاه شهید بهشتی، (1387) 188 صفحه.

[2] Yücel-Öztürk Y., Helvaci C., and Satir M., Genetic relations between skarn mineralization and petrogenesis of the Evciler granitoid (Kazdag,

Çanakkale - Turkey) and comparison with world skarn granitoids: Turkish Journal of Earth Sciences, 14 (2005) 255-280.

[3] نبوی م. ح.، نقشه چهارگوش یزد، مقیاس 000/1:250 سازمان زمین شناسی کشور (1972).

[4] Forster, H., Mesozoic-Cenozoic metallogenesis in Iran, Journal of the Geological society of London, 135 (1978) 443-445.

[5] سبزه‌ئی م.، علایی مهابادی، س.، گزارش مقدماتی مطالعات زمین شناختی و سنگ شناختی مرمرها و اسکارنهای منطقه ده بالا، یزد، مدیریت زمین شناسی منطقه جنوب خاوری مرکز کرمان، منتشر نشده، (1365)35 ص.

[6] Zarasvand A. Liaghat s. and Zentill M., Geology of the Darreh-Zereshk and Ali-Abad porphyry copper deposits, Central Iran, International Geology Review, 47 (2005) 620-646.

[7] رضائیان ک.، نقره ئیان م.، مکی زاده م. ع. و شرافت ش.، زمین شناسی و ژنز اندیس کانی فیروزه، علی آباد (تفت یزد)، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم پایه) جلد هیجدهم، شماره 2،(1382) صص 145-158.

[8] اسلامی زاده ع.، پترولوژی سنگهای آذرین علی آباد و دره زرشک ناحیه یزد (زون ایران مرکزی) و کانه‌زائی مس وابسته به آن، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی ایران، واحد علوم و تحقیقات، (1382) 231 صفحه.

[9] Chappell B. W., and white, A. J. R., Two contrasting granite types: Pacific geology, (1974) 8, 173-174.

[10] White A. J. R. and Capplle, B. W, Ultrametamorphism and granitic genesies: Tectonophysics (1974) 43, 7-22.

[11] Middlemost E.A.K., Magmas and Magmatic rocks Longman Group Limited ,Essex (1985).

[12] Irvine T. N., Baragar W. R. A., A guide to the chemical classification of the common volcanic rocks, Can. J. Earth Sci., 8 (1971) 523-548.

[13] Maniar P. D. and piccolo P. M., Tectonic discrimination of granitoids ,Geilogical society of America Bulltin, 101 (1989) 635-643.

[14] Pearce J. A., Harris N. and Tindle A. G., Trace element discrimination diagrams for tectonic interprtation of granitic rocks. Jour. Petrol., 25, 4, (1984) 956-983.

[15] Murad E., Zoned birefringent garnets from Thera Island, Santorini Group (Aegean Sea), Min., 40, (1975) 715-719.

[16] Jamtveit B., Wogelius R. A. and Fraser D. G., Zonation patterns of skarn garnets, records of hydrothermal system evolution, Geo., 21, (1993) 113-116.

[17] Yardley B.W.D., Rochelle, C. A., Barnicoat, A. C., and Lioyd, G. E., Oscillatory zoning in metamorphic minerals, Anindicator of infiltration metasomatism, Miner. Mag., 55, (1991) 357-365.

[18] Clechenko C. C. and Valley J. W., Oscillatory Zoning in garnet from the Willsboro wollastonite Skarn, Adirondack Mts, New York: a record of shallow hydrothermal processes preserved in a granulite facies terrane, J. Metam. Geol., 21, (2003) 771-784.

[19] مسعودی ف.، مهرابی ب. و فرازدل ف.، نوع ساختمان منطقه‌ای گارنت در اسکارنهای توده نفوذی قهرود، جنوب کاشان، مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران، سال سیزدهم شماره 1، (1384) صص43 تا 60.

[20] Engi M.Wersin P., Derivation and application of a solution Model for calcic garnet ,schweizerische Mineralogische and petrographische Mitteilungen 67, (1987)53-73.

[21] Huckenholz H.G., Fehr ,K.T., Stability relationships of grossular + guartz + wollasttonite + anorthite II, The erect of grandite- hydrograndite solid solution, Neues Jahrbuch fur Mineralogie abhand lungen 145. (1982).1-33

[22] Meinert l. D., Skarns and skarn deposits, Geoscience Canada, v. 19, (1992) 145-162.

[23] Tracy R. J., Frost B. R., Phase equilibria and thermobarometery of calcareous, ultramafic and mafic rocks, and iron formation, In D. M., Kerrick, E. d., Contact Metamorphism, Min. Soc. Amer., Reviews in Mineralogy, 26, (1991) 207-289.

[24] Deer W.A. Howie R.A and zussman J., An introduction to the rock forming minerals , seventeenth impression, Longman , (1991) 528p.

[25] Miyashiro A., Metamorphism and metamorphic belts, George Allen and Uniwin, London, (1973) 495 p.

[26] Einaudi M. T., Meinert L. D. and Newberry R. J., Skarn deposits. In Econ. Geol. 75th Anniv. Econ. Geo. Publ. Co, (ed. B. J. Skinner), (1981) 317-391.

[27] Robb L. 2005, Introduction to ore-forming processes, Blackwell publishing. (2005) 373.

[28] ژیلبرت جان، م، زمین شناسی کانسارها، ترجمه سعید علیرضائی، نشر دانش امروز، (1385) 1155 صفحه.