اثر نظام‌های خاک‌ورزی بر برگردان کردن بقایای گیاهی ذرت دانه‌ای و عملکرد کلزا در مغان

ماشین های کشاورزی

مقاله 23، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، 1393، صفحه 352-359   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jam.v4i2.34823

نویسندگان

جبراییل تقی نژاد^{* 1}؛ ارژنگ جوادی²

¹دانشگاه تبریز

²مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، کرج

چکیده

به منظور بررسی اثر نظام‌های مختلف خا‌ک‌ورزی در جاکشت ذرت دانه‌ای بر عملکرد کلزا (هایولا‌401) به عنوان کشت پاییزه، آزمایشی در اراضی منطقه مغان با خاک رسی طی سال های 91-88 در مغان انجام شد. شیوه تهیه بستر بذر شامل MT: خاک‌ورز برگرداندار + دیسک (‌روش مرسوم)، SCT: ساقه خردکن+ خاک‌ورز قلمی+ دیسک، STT: ساقه خردکن+ دو بار دیسک، CT: خاک‌ورز قلمی+ دیسک و DD: دو بار دیسک سنگین، با بکارگیری طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار و پنج تیمار ارزیابی شد. پارامترهای اندازه‌گیری شامل جرم مخصوص ظاهری‌خاک، مقاومت نفوذی خاک، قطر متوسط وزنی کلوخه‌ها MWD))، درصد رطوبت وزنی، درصد سبز، درصد استقرار بوته، درصد برگردان بقایای گیاهی‌، ارتفاع بوته و عمکلرد دانه بود. نتایج نشان داد جرم مخصوص ظاهری خاک در لایه 10-0 سانتی متر تحت تاثیر تیمارهای خاک‌ورزی قرار نگرفت ولی در عمق 20-10 سانتی متر تیمار SCT و MT به ترتیب با gr cm-3 1/22 و 1/21 تو اما در یک سطح آماری کمترین و تیمار DD با gr cm-3 1/27 بیشترین مقدار این شاخص را داشته است. ‌میانگین مقاومت نفوذی خاک در عمق 30‌-10 سانتی متر در تیمار DD بطور معنی‌داری بیشتر از بقیه تیمارها بوده ولی در لایه 10-0 سانتی متر معنی‌دار نبود. همچنین نتایج نشان می‌دهد درصد برگردان بقایای گیاهی و قطر متوسط وزنی کلوخه‌ها MWD)) در روشهای مختلف خاکورزی معنی‌دار بود و تیمار MT با 88% بیشترین و تیمار DD با 56% کمترین برگردان بقایا را نسبت به تیمارهای دیگر داشته است. متوسط قطر وزنی کلوخه‌ها در تیمارهای SCT و DD به ترتیب با مقادیر 1/19و1/24 سانتی متر حداقل این شاخص را در بهترین وضعیت داشته و تیمار MT با میانگین 1/92 سانتی متر بیشترین و بدترین وضعیت پودرشدگی خاک را داشته است. بنابراین نتایج نشان داد شیوه برگردان کردن بقایای گیاهی ذرت بر عملکرد‌ کلزا معنی دار بود و تیمار SCT با میانگین عملکرد kgha-1 8/2563 نسبت به دیگر تیمارها برتری داشته و به عنوان شیوه تهیه بستر بذر کلزای پاییزه پس از یرداشت ذرت در منطقه می توان پیشنهاد نمود.

کلیدواژه‌ها

بقایای ذرت؛ کم خاکورزی؛ عملکرد کلزا؛ مقاومت نفوذی خاک