بررسی طرح‌های فراداده‌ای منابع دیجیتال تصویری، صوتی و ویدئویی و شناسایی طرح مناسب

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 9، دوره 2، شماره 2، خرداد 1391   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v2i2.10422

نویسندگان

نجلا حریری؛ سیده افروزه حسینی شکرائی^*

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه‌های طرح‌های فراداده‌ای برای مدیریت منابع دیجیتالی تصویری، صوتی و ویدئویی و انتخاب طرحی مناسب انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل 10 طرح فراداده‌ای است که با انتخاب سه گروه منابع دیجیتالی و اجتماع بین طرح‌های مرتبط با آن‌ها استخراج شده‌اند.
روش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی است و طرح‌های فراداده‌ای با استفاده از سه سیاهه وارسی «عناصر داده‌ای براساس مولفه‌های انواع فراداده»، «عناصر داده‌ای هسته برای منابع دیجیتالی» و همچنین «مولفه‌های ذخیره‌سازی منابع دیجیتالی» مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.
نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها، استاندارد انتقال و رمزگذاری فراداده (METS) و فراداده برای نگهداری اشیاء دیجیتالی (PREMIS) بیشترین میزان تطابق را با مولفه‌های تعیین شده برای منابع دیجیتالی تصویری، صوتی و ویدئویی را دارند اما به منظور پوشش کامل استاندارد، نمی‌توانند به تنهایی و مستقل از سایر طرح‌های فراداده‌ای مرتبط با فراداده توصیفی و فنی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین یافته‌ها نشان داد که طرح فراداده‌ای واحدی برای سه گروه منابع دیجیتالی درنظر گرفته شده جهت برآورده نمودن کلیه ویژگی‌های تخصصی آن‌ها وجود ندارد. اما می‌توان از طرح فراداده‌ای مارک (MARC)، طرح فراداده‌ای هسته دوبلین (Dublin Core) و طرح فراداده‌ای توصیف شیء (MODS) بصورت عمومی و از فراداده رادیویی عمومی برای رسانه (PB Core) و از انجمن منبع دیداری هسته (VRA Core) برای آثار هنری تصویری استفاده نمود. همچنین جهت ذخیره‌سازی فراداده فنی برای منابع تصویری می‌توان از فراداده برای تصاویر در بستر XML(MIX)، برای منابع صوتی از طرح فراداده فنی برای منابع صوتی (Audio-MD) و برای منابع ویدئویی از طرح فراداده فنی برای منابع ویدئویی(Video-MD) استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

فراداده؛ طرح فراداده‌ای؛ منابع دیجیتال؛ پایگاه اطلاعاتی منبع