بررسی طرح‌های فراداده‌ای منابع دیجیتال تصویری، صوتی و ویدئویی و شناسایی طرح مناسب

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 10، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، خرداد 1391، صفحه 201-222   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v2i2.10422

نویسندگان

نجلا حریری¹؛ سیده افروزه حسینی شکرائی^{* 2}

¹دانشیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

²دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه‌های طرح‌های فراداده‌ای برای مدیریت منابع دیجیتالی تصویری، صوتی و ویدئویی و انتخاب طرحی مناسب انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل 10 طرح فراداده‌ای است که با انتخاب سه گروه منابع دیجیتالی و اجتماع بین طرح‌های مرتبط با آن‌ها استخراج شده‌اند.
روش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی است و طرح‌های فراداده‌ای با استفاده از سه سیاهه وارسی «عناصر داده‌ای براساس مولفه‌های انواع فراداده»، «عناصر داده‌ای هسته برای منابع دیجیتالی» و همچنین «مولفه‌های ذخیره‌سازی منابع دیجیتالی» مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.
نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها، استاندارد انتقال و رمزگذاری فراداده (METS) و فراداده برای نگهداری اشیاء دیجیتالی (PREMIS) بیشترین میزان تطابق را با مولفه‌های تعیین شده برای منابع دیجیتالی تصویری، صوتی و ویدئویی را دارند اما به منظور پوشش کامل استاندارد، نمی‌توانند به تنهایی و مستقل از سایر طرح‌های فراداده‌ای مرتبط با فراداده توصیفی و فنی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین یافته‌ها نشان داد که طرح فراداده‌ای واحدی برای سه گروه منابع دیجیتالی درنظر گرفته شده جهت برآورده نمودن کلیه ویژگی‌های تخصصی آن‌ها وجود ندارد. اما می‌توان از طرح فراداده‌ای مارک (MARC)، طرح فراداده‌ای هسته دوبلین (Dublin Core) و طرح فراداده‌ای توصیف شیء (MODS) بصورت عمومی و از فراداده رادیویی عمومی برای رسانه (PB Core) و از انجمن منبع دیداری هسته (VRA Core) برای آثار هنری تصویری استفاده نمود. همچنین جهت ذخیره‌سازی فراداده فنی برای منابع تصویری می‌توان از فراداده برای تصاویر در بستر XML(MIX)، برای منابع صوتی از طرح فراداده فنی برای منابع صوتی (Audio-MD) و برای منابع ویدئویی از طرح فراداده فنی برای منابع ویدئویی(Video-MD) استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

فراداده؛ طرح فراداده‌ای؛ منابع دیجیتال؛ پایگاه اطلاعاتی منبع

مراجع

پیشوا، پگاه و مجیدی، موسی (1386). مطالعه میزان به کارگیری ابرداده‌های زبان نشانه‌گذاری فرامتن در مجله‌های دسترسی آزاد وب» . فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات. 22. بهار: 8-1، 3.  قابل دسترس در: http://thesaurus.irandoc.ac.ir/etela-art/22/pishva.htm.  دسترسی در 26 تیر 1389

سعادت، علیرضا. (1385). مطالعه عناصر ابرداده‌ای دوبلین کور در سایت‌های وب کتابخانه‌های ملی جهان» . پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه شیراز

شفیعی عاویجه، سیما (1386). بررسی عناصر فراداده‌ای موجود در صفحات وب حاصل از جستجو در موتورهای کاوش عمومی» . پایان نامه کارشناسی کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه الزهرا

صفری، مهدی (1383). سطح توصیف منابع شبکه‌ای» . فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. 7. : (27)، 3.  قابل دسترس در: http://www.aqlibrary.org/index.php?module=TWArticles&file=index&func=view_pubarticles&did=19&pid=10. دسترسی در 26 تیر 1389                     

طاهری، مهدی، حریری، نجلا و فتاحی، رحمت الله. (1388). بررسی تطبیقی کیفیت نمایه‌سازی و رتبه‌بندی اشیای معنایی حاوی عناصر فراداده‌ای هسته دوبلین و مارک 21 توسط موتورهای کاوش عمومی» . فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. 12. (48،) 4.  قابل دسترس در: http://www.aqlibrary.org/index.php?module=TWArticles&file=index&func=view_pubarticles&did=739&pid=10

علی محمدی، داریوش. (1382). ارزیابی ابرنشانه‌های وب‌سایت‌های ایران». پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه تهران

فتاحی، رحمت­الله، و طاهری، مهدی (1388). فهرستنویسی رایآن‌های: مفاهیم، شیوه­ها، و کاربرد نرم افزارهای رایآن‌های در سازماندهی اطلاعات. با همکاری فرشته ناقد احمدی. تهران: کتابدار

Beard, M. K.(1996). A Structure for Organizing Metadata Collection. In Proceedings 3rd International Conference on Integrating GIS and Environmental Modeling. Sante Fe, NM. Jan 21-26. Santa Barbara, CA: NCGIA. http://www.ncgia.ucsb.edu/conf/sante-fe_cd_rom/main.html

Digital library federation. (2001) Metadata Encoding and Transmission Standard: Primer and Reference manual. Retrieved from: http://www.loc.gov/standards/mets/METSPrimerRevised.pdf

Dutta, Biswanath.(2003) Cataloging Web Documents using Dublin Core, Marc 21. Retrieved from: http://64.233.169.104/ search?q=cache:5Qvd1QtOnzkJ:https://drtc.isibang.ac.in/bitstream/1849/24/2/C_Webcat_bisu.pdf+marc+%2Bcataloging+%2Bweb+%2Bdocuments&hl=en&ct=clnk&cd=1&lr=lang_en.

El-Sherbini, Magda; Klim, George. (2004) Metadata and cataloging practices. Retrieved from: http://www.emeraldinsight.com.prxy4.ursus.maine.edu/Insight/ViewContentServlet?Filename=/published/emeraldfulltextarticle/pdf/2630220304.pdf

EU-NSF Working Group on Metadata. Metadata for Digital Libraries: a Research Agenda. Retrieved from: http://www.ercim.org/publication/ws-proceedings/EU-NSF/metadata.html

Gorman, Michael. (2004) Authority Control in the Context of Bibliographic Control in the Electronic Environment. Retrieved from: http://www.sba.unifi.it/ac/relazioni/gorman_eng.pdf .

Hunter, Jane and Armstrong, Liz. (1999) A comparison of schemas for video metadata representation. Retrieved from: http://espace.uq.edu.au/eserv/UQ:7838/comparison.html

Library of Congress. (2009) MARC21 format for Bibliographic data. Retrieved from: http://www.loc.gov/marc/bibliographic/

Library of Congress. (2009) Design principles for enhancements to MODS and MADS. Retrieved from: http://www.loc.gov/standards/mods/design-principles-mods-mads.html

NISO: Information Standards Quarterly. (2010). Digital preservation metadata standards Retrieved from: http://www.loc.gov/standards/premis/FE_Dappert_Enders_MetadataStds_isqv22no2.pdf

Taheri, S. M.; Hariri, Nadjla (2012). A Comparative Study on the Indexing and Ranking of the Content Objects Including the MARCXML and Dublin Core's Metadata Elements by General Search Engines. Electronic Library (ISI ranked journal). Vol 30, issue 4

 

منابع مورد استفاده در تهیه سیاهه‌ها

Australian record keeping metadata standard. Retrieved 5 July 2011 from: http://www.naa.gov.au/images/agrkms_final%20edit_16%2007%2008_revised_tcm2-12630.pdf

Bracero history keeping metadata standard Retrieved 3 July 2011 from: http://braceroarchive.org/MetadataDictionary.pdf.

California digital library. (2010). CDL guidelines for digital object. Retrieved 5 July 2011 from: http://www.cdlib.org/services/dsc/contribute/docs/GDO.pdf.

Dappert, Angela (2009). Digital Preservation Metadata.

Day, Michael (1998). Issues and Approaches to Preservation Metadata. Retrieved 4 July 2011 from: http://www.ukoln.ac.uk/metadata/presentations/rlg-npo/warwick.html

IFLA (2000). Guidance on the structure, content, and application of metadata records for digital resources and collections. Retrieved 5 July 2011 from: http://www.nla.gov.au/padi/metafiles/resources/8923.html

 Lavoie, Brian & Gartner, Richard (2005). DPC Technology Watch Report on Preservation Metadata. Retrieved 5 July 2011 from: http://www.dpconline.org/docs/reports/dpctw05-01.pdf

Library of congress. (2001) Audio technical metadata extension schema. Retrieved 6 July 2011 from: http://www.loc.gov/rr/mopic/avprot/AMD_020409.xsd

Library of Congress: AV Prototype Project Working Documents (2002). Data dictionary for Administrative metadata for Audio, Image, Text and Video content. Retrieved 10 July 2011 from: http://www.loc.gov/rr/mopic/avprot/extension2.html

Library of Congress, Digital production & provenance metadata. Retrieved 7 July 2011 from: http://www.loc.gov/rr/mopic/avprot/digiProvMD_v8.xsd

Library of congress digital repository development. Core metadata elements. Retrieved 8 July 2011 from: http://www.loc.gov/standards/metadata.html

Library of congress (2001) MODS: Metadata Object Description Schema. Retrieved 8 July 2011 from: http://www.loc.gov/standards/mods/mods.xsd

Library of Congress,  Rights metadata. Retrieved 3 July 2011 from: http://www.loc.gov/rr/mopic/avprot/rightsMD_v8.xsd

Library of Congress, Structural Metadata Dictionary for LC Digital Objects. Retrieved 6 July 2011 from: http://memory.loc.gov/ammem/techdocs/repository/attlist.html

Library of congress (2001) video technicalal metadata extension schema. Retrieved 6 July 2011 from: http://memory.loc.gov/mets/Schemas/VMD.xsd

Library of congress (2000) Table of core metadata elements for library of congress digital repository development. Retrieved 5 July 2011 from:  http://www.loc.gov/standards/metable.html

METS: An overview & Tutorial. Retrieved 5 July 2011 from: http://www.loc.gov/standards/mets/METSOverview.v2.html

National Library of New-Zealand (2006). Digitization guidelines specifications for imaging

NCSU libraries. Core 1.0 metadata element set best practices. Retrieved 9 July 2011 from: http://www.lib.ncsu.edu/cataloging/metadata/NCSUcore1.html.

National Library of Newzealand (2003). Metadata Standard Framework-Preservation Metadata. Retrieved 5 July 2010 from: http://www.natlib.govt.nz/catalogues/library-documents/preservation-metadata-revised

National library of New Zealand (2003) .Preservation metadata. Retrieved 9 July 2011 from: http://www.natlib.govt.nz/downloads/metaschema-revised.pdf

New Zealand digital library. Describing digital content. Retrieved 2 July 2011 from: http://makeit.digitalnz.org/guidelines/describing-digital-content.

NISO (2006). Data dictionary-Technical metadata for digital still images. Retrieved 4 July 2011 from: http://www.niso.org/kst/reports/standards/kfile_download?id%3Austring%3Aiso-8859-1=Z39-87-2006.pdf&pt=RkGKiXzW643YeUaYUqZ1BFwDhIG4-24RJbcZBWg8uE4vWdpZsJDs4RjLz0t90_d5_ymGsj_IKVa86hjP37r_hKQ00ioOP35W6Q1wkBOLKanPbfamndQa6zkS6rLL3oIr

OCLC /RLG working group on preservation metadata (2001). Preservation metadata for digital objects”. Retrieved 6 July 2011 from: http://www.oclc.org/research/activities/past/orprojects/pmwg/presmeta_wp.pdf.

Queensland state library. Managing records of online resources and services guideline. Retrieved 5 July 2011 from: www.archives.qld.gov.au/downloads/Policies/OnlineResourcesGuideline.pdf

Rice, Dave (2009). Comparison between PBCore and VMD for technical media metadata. Retrieved 5 July 2011 from: http://www.pbcoreresources.org/article/2009/07/

Sean Daugherty, University of Maryland Administrative Metadata Tag Library. Retrieved 5 July 2011 from: http://www.lib.umd.edu/dcr/publications/taglibrary/umam.html. Accessed July 7 2010

UCLA Digital Library Program (2009). Guidelines for Descriptive Metadata.Retrieved 5 July 2011 from: http://unitproj.library.ucla.edu/cataloging/procedures/DRM_Metadata_guidelines_Version_1withUCLACoreMods.pdf.

University of ILLINOIS at URBANA-Champaign (2010). Best practices for descriptive metadata. Retrieved 5 July 2011 from: http://www.library.illinois.edu/dcc/bestpractices/chapter_08_descriptive_metadata.html.

University of ALABAMA libraries (2010). Retrieved 8 July 2011 from: http://www.lib.ua.edu/wiki/digcoll/index.php/Descriptive_metadata.

University of Virginia (2006). Retrieved 5 July 2011 from: www.lib.virginia.edu/digital/metadata/msgminutes.html.

VRA: Visual Resource Association (2010). Retrieved 5 July 2011 from: http://www.vraweb.org/projects/vracore3/categories.html

Weller, Martin (2002). Metadata. Retrieved 9 July 2011 from: http://kn.open.ac.uk/public/getfile.cfm?documentfileid=4763