فرایند دلالت لفظی از منظر اصول فقه

فقه و اصول

مقاله 2، دوره 45، شماره 3 - شماره پیاپی 94، مهر 1392   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fiqh.v0i0.9247

نویسندگان

محمد رسول آهنگران؛ فاطمه زارع مؤیدی^*

چکیده

انتقال ذهن از لفظ به معنا را دلالت لفظی گویند که از جهت نسبت بین مدلول و معنای موضوعٌ ‌له‌ به سه قسم تطابقی، تضمنی و التزامی تقسیم می‌شود. با توجه به مراحل سه‌‌گانه دلالت که عبارتند از مرحله تصوری، مرحله تصدیقی تفهیمی و مرحله تصدیقی جدی؛ و با توجه به مناشئ مختلف دلالت در هر مرحله، مشخص می‌شود که دلالت وضعی لفظی فقط شامل مرحله دلالت تصوری است؛ لذا اینکه در عبارات کلیه صاحب‌نظران، دلالت تطابقی، دلالت لفظی قلمداد شده است، صحیح نیست؛ بلکه منشأ دلالت تطابقی در مراحل مختلف آن متفاوت است. تبعیت دلالت از اراده مربوط به مرحله تصدیقی است که ناشی از قصد و اراده متکلم است و ارتباطی به مرحله تصوری ندارد؛ زیرا در انتقال ذهن به معنای موضوع‌له‌، وضع و علم به وضع کفایت می‌کند و احراز و یا عدم احراز اراده، تأثیری در آن ندارد.

کلیدواژه‌ها

دلالت؛ منشأ دلالت؛ دلالت تصوری؛ دلالت تصدیقی تفهیمی؛ دلالت تصدیقی جدّی؛ قرینه