دلایل موفقیت شبکه الجزیره در دیپلماسی عمومی در جهان عرب

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 4، دوره 3، شماره 2، مرداد 1394، صفحه 72-91   

نوع مقاله: مقالات

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jipr.v3i2.47719

نویسنده

خلیل اله سردارنیا^*

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

دیپلماسی عمومی، اصطلاحی است که در چند دهه اخیر به تاثیر از گسترش اینترنت و شبکه های خبری ماهواره ای به صورت فزاینده مورد توجه محافل علمی – آکادمیک و دیپلماتیک قرار گرفته است. این نوع دیپلماسی در ارتباط با نفوذ، هدایت و بسیج افکار عمومی در راستای اهداف کنشگران حکومتی و غیر حکومتی به کار می رود. در این نوشتار، نگارنده در صدد ارائه پاسخ تحلیلی به این سوال است که چرا شبکه ماهواره ای الجزیره با وجود کمتر از دو دهه فعالیت رسانه ای، نسبت به شبکه های ماهواره ای غربی در دیپلماسی عمومی و نفوذ در افکار عمومی در جهان عرب از موفقیت زیادی برخوردار بوده است؟ مهمترین دلایل در موفقیت این شبکه عبارتند از: استقلال و تابوشکنی سیاسی در پوشش خبری- تصویری، محتوای انتقادی و تحلیلی، نقد سلطه و مداخله ایالات متحده آمریکا در منطقه، گفتمان رسانه ای پان عرب و پان اسلامی، دفاع از حقوق مردم فلسطین، تکنیک ها و ساختار نوین و جذاب در پوشش خبری - تصویری و میزگردهای تحلیلی با تمرکز بر مسائل مهم منطقه. در این تحقیق، روش تحقیق از نوع تحلیل ثانویه داده ها و نیز روش تبیین علی تحلیلی- استدلالی است. مهمترین یافته این تحقیق آن است که شبکه ماهواره ای الجزیره از موفقیت شایان توجهی در دیپلماسی عمومی منطقه ای و نفوذ و بسیج افکار عمومی در خاورمیانه و شمال آفریقا برخوردار بوده است.

کلیدواژه‌ها

شبکه الجزیره؛ دیپلماسی عمومی؛ افکار عمومی؛ جهان عرب