تأثیر تحولات «میدان» نشر بر «عادت‌واره» مترجمان ادبی از 1320 تا 1345

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 3، دوره 49، شماره 3، مهر 1395، صفحه 83-104   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v49i3.60679

نویسندگان

غلامرضا تجویدی؛ پروانه معاذالهی^*

گروه مطالعات ترجمه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

مقطع تاریخی بین 1320 تا 1345 به‌لحاظ افت و خیزهای سیاسی و ظهور گرایش‌های فکری متنوع در تاریخ معاصر ایران بسیار حاﺋز اهمیت است. در این مسیر، مترجمان نیز به‌مثابۀ عاملان اجتماعی که با بافت اجتماعی این دوره پیوند محکمی داشته‌اند، از این افت و خیزها و گرایش‌های فکری تأثیر پذیرفته یا بر آن‌ها تأثیرگذاشته‌اند. پژوهش حاضر بر آن است تا رابطۀ بین رفتار مترجمان و ساختارهای اجتماعی فرهنگی حاکم بر آنان را در قالب نظریۀ جامعه‌شناسی تولیدات فرهنگی بررسی نماید. به این منظور، با استفاده از دو مفهوم اصلی عادت‌واره و میدان در این نظریه، سیر تحول نشر کتاب در ایران و نقش مترجمان در این سیر مورد مطالعه قرار می‌گیرد و به‌فراخور مطالب گردآوری شده تأثیر صنعت نشر بر شکل‌گیری عادت‌وارۀ مترجمان نیز بررسی می‌شود. در نهایت، چنین به‌نظر می‌رسد که هرچه میدان قدرت و به‌تبع آن میدان تولیدات فرهنگی زمینه را برای ظهور میدان نشر به شکل یک میدان مستقل و سلسله‌مراتبی بیشتر فراهم کنند، تأثیرگذاری این میدان بر عادت‌وارۀ مترجمان بیشتر می‌شود.

کلیدواژه‌ها

میدان ‌نشر؛ میدان قدرت؛ میدان تولیدات فرهنگی؛ عادت‌واره مترجمان؛ پییر بوردیو

مراجع

امامی، ک. (1385). در گیر و دار کتاب و نشر. به‌کوشش عبدالحسین آذرنگ و ایران نازکاشیان. تهران: نیلوفر.

آذرنگ، ع. (1388). تاریخ نشر کتاب در ایران. مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی. برگرفته از: Cgie.org.ir/fa/news/25452.

آذرنگ، ع. (1390). تاریخ نشر کتاب در ایران (11). بخارا، 14(83)، 220-232.

آذرنگ، ع. (1392). تاریخ نشر کتاب در ایران (20). بخارا، 15(94)، 475-466.

آذرنگ، ع. (1392). تاریخ نشر کتاب در ایران (22). بخارا، 15(97)، 71-78.

آذرنگ، ع. (1392). تاریخ نشر کتاب در ایران (24). بخارا، 15(99)، 190-196.

آذرنگ، ع. (1394). تاریخ نشر کتاب در ایران (31) (انتشارات نیل). بخارا (108).

آذرنگ، ع. (1395). تاریخ نشر کتاب در ایران، انتشارات فرانکلین. بخارا، 15(109)، 29-35.

آذرنگ، ع. (بی‌تا). تاریخچه‌ای کوتاه بر صنعت نشر در ایران. برگرفته از: Vista.ir/article.210130

توکل، ع. (1370). یک مترجم ساده ساده. تحقیقات اطلاع‎‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 1(1)، 87-95.

جعفری، ع. (1377).سلسله‌گفتگوها پیرامون نشر و فرهنگ، گفتگو یکم با عبدالرحیم جعفری. به‌کوشش علی دهباشی و عبدالحسین آذرنگ. بخارا، (4)، 265-239.

خانلری، پ. (1344). جشن بیست و دو سالگی مجلۀ سخن. سخن، 15(6)، 559-564.

رمضانی، م. (1378). سلسله‌گفتگوها پیرامون نشر و فرهنگ، گفتگو چهارم با محسن رمضانی از خاندان رمضانی. به‌کوشش علی دهباشی و عبدالحسین آذرنگ. بخارا، (7). 281-298.

سیدحسینی، ر. (1380). سلسله‌گفتگوها پیرامون نشر و فرهنگ، گفتگو پانزدهم با رضا سیدحسینی. به‌کوشش علی دهباشی و عبدالحسین آذرنگ. بخارا، (20)، 152-176.

کشاورز، ک. (1351). مترجم، نویسنده، انسان. به‌کوشش عنایت‌الله رضا، مهرداد بهار، احمد سمیعی و محمدرضا حکیمی. کتاب امروز، (3)، 11-14.

گروه اطلاع‌رسانی دیداری‌شنیداری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. (1385، مردادماه). مصاحبه با اسماعیل سعادت. آرشیوشده در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.

گروه اطلاع‌رسانی دیداری‌شنیداری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. (1375، آذرماه). مصاحبه با هوشنگ گلشیری. آرشیوشده در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.

میرعابدینی، ح. (1392). تاریخ ادیبات داستانی ایران. تهران: سخن.

یادگار، ژ. (1358). بررسی فعالیت‌های مؤسسه انتشارات فرانکلین. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

یارشاطر، ا. (1332). ترجمه. سخن، 5(1).

Bourdieu, P. & Wacquant , J . (1992). an invitation to reflexive sociology. Chicago: University‌ of Chicago Press.

Bourdieu, P. (1979). Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste. R. Nice (Trans.).‌ Cambridge: Harvard University Press.

Bourdieu, P. (1990). In other words: Essays towards a reflexive sociology. M. Adamson (Trans). Stanford: Stanford University Press

Bourdieu, P. (1993). The Field of Cultural Production. R. Johnson (Ed). Cambridge: Cambridge University Press.

Bourdieusian analyses" in Translation Studies. The Translator. 11 (2).

Buzelin, H. (2005). “Unexpected allies: How Latour’s Network Theory could complement

Frère, B. (2011). Bourdieuʼs Sociological Fiction: A Phenomenological Reading of Habitus. In S. Susen and B. Turner (Eds). The‌ Legacy of Pierre Bourdieu, USA: Anthem Press, 247-271.

Grenfell, M. (1996). ‘Bourdieu and Initial Teacher Education’. British Educational Research‌ Journal. Vol. 22 (3). , pp. 287-303.

Hannah, S. (2014) Remapping Habitus: Norms, Habitus and the Theorization of Agency in ‌Translation Practice and Translation Scholarship. In Vorderbermeier, G.‌‌ ‌(Ed.). Remapping Habitus in Translation Studies. Amesterdam : Rodopi.

Heilborn, J& Sapiro, G. (2007). “Outline of a Sociology of Translation". In Constructing a Sociology of Translation. Wolf, M & Fukari, A. (Eds). The Netherlands: John Benjamins. 93-101.

Joas, H & Knöbl, W. (2011). Between Structuralism and Theory of Practice: The Cultural‌ Sociology of Bourdieu. In S. Susen and B. Turner (Eds). The Legacy of‌ ‌ Pierre Bourdieu, USA: Anthem Press, 1-31.

Sela-Sheffy, R. (2005). “How to be a Recognized Translator”. The Translator 17 (1): 1–26.

Sela-Sheffy, R. (2014). Translator’s identity works: Introducing Micro-sociological Theory of‌ ‌ Identity to the Discussion of Translators Habitus. In Vorderbermeier, G.‌Remapping Habitus in Translation Studies. Amesterdam: Rodopi.

Simeoni, D. (1998). “The Pivotal Status of the Translator’s Habitus”. Target .10(1).

Wolf, M. (2007). “The Emergence of a Sociology of Translation". In Constructing a Sociology of Translation. Wolf, M & Fukari, A. (Eds). The Netherlands: John Benjamins. 1-36.

Wolf, M. (2013). “Prompt at any time of day: The Emerging Translatorial Habitus in the Lat Habsburg Monarchy”. Meta: Translators’ Journal. 58 (3). p. 504 - 521.