اثر تناوب زراعی در کنترل علف هرز جودره در مزارع گندم استان فارس

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 13، دوره 24، شماره 1 - شماره پیاپی 24، خرداد 1389   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v1389i24.3855

نویسندگان

محمدرضا جمالی^* ؛ لادن جوکار

چکیده

چکیده
علف هرز جودره Koch. .Hordeum spontaneum C طی چهار دهه اخیر، سطح وسیعی از مزارع گندم استان فارس را آلوده کرده است. آلودگی در برخی از بخش‌های جنوبی و مرکزی به قدری است که امکان کاشت گندم میسر نیست. استفاده از روش‌های زراعی به ویژه تناوب در کنترل آن حائز اهمیت بسیار است. این آزمایش به منظور ارزیابی اثر تناوب زراعی در کنترل جودره با هشت تیمار و چهار تکرار طی چهار سال زراعی (82- 81 تا 85- 84) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سایت ویژه تحقیقات علف‌های هرز ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان فارس به اجرا در آمد. تیمارها عبارت بود از : 1) کاشت پی در پی گندم. 2) گندم ـ آیش ـ ذرت (بدون علفکش ) ـ گندم. 3) گندم ـ آیش ـ ذرت (با آترازین ولاسو) ـ گندم. 4) گندم ـ آیش ـ چغندر قند (بدون علفکش) ـ گندم. 5) گندم ـ آیش ـ چغندر قند (با علفکش) ـ گندم. 6) گندم ـ آیش ـ آفتابگردان (بدون علفکش) ـ گندم. 7 ) گندم ـ آیش ـ آفتابگردان (با ترفلان) ـ گندم. 8) گندم ـ کلزا (باگراس کش) ـ کلزا (باگراس کش) ـ گندم. مقایسه تراکم بانک بذر در سال چهارم نسبت به سال اول نشان داد که در تیمار 1 (کاشت پی در پی گندم) بذور جودره دارای روند افزایشی بود. تیمارهای4 ،3 ،6 ،2 ، 5 به ترتیب دارای حداقل تراکم بانک بذر در سال آخر بودند. تجزیه واریانس فاکتورهای اندازه گیری شامل عملکرد و ارتفاع گندم، ارزیابی نظری و تعداد بوته جودره نشان داد که تیمار 1 دارای اختلاف معنی‌دار آماری با کلیه تیمارهای تناوبی بجز تیمار 8 است. تیمار‌های تناوبی 4 ، 7 ، 3 ، 6 ، 2 و 5 در گروه برتر و پس از آنها به ترتیب تیمار‌های 8 و 1 قرار گرفتند. درمجموع، تیمارهای تناوبی حاوی چغندر قند، آفتابگردان و ذرت به ترتیب بهترین تأثیر را در کاهش تراکم بانک بذر و بوته‌های جودره در مزرعه داشته است. نتیجه داده‌های حاصل از عملکرد نشان داد که علف کش‌هایی که دارای اثر ابقایی در خاک هستند مانند آترازین ولاسو (آلاکلر) مصرفی در ذرت و یا تریفلورالین در آفتابگردان بر روی عملکرد گندم سال چهارم تأثیر منفی داشته‌اند در حالیکه علف‌کش‌های مصرفی در چغندر قند بدون اثر ابقایی در خاک تأثیر روی عملکرد گندم نداشته است.

واژه‌های کلیدی: آفتابگردان، چغندرقند، ذرت، کلزا، تناوب، علف هرز، گندم