مطالعه خصوصیات ریشه و اندام‌های هوایی لاین‌های حساس و متحمل نخود زراعی (Cicer arietinum) در پاسخ به تنش رطوبتی

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 3، دوره 2، شماره 1، خرداد 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v2i1.12009

نویسندگان

ماندا صفوی؛ سعید ملک‌زاده شفارودی^* ؛ علی گنجعلی؛ عبدالرضا باقری

اسلام

چکیده

خشکی، از اصلی‌ترین عوامل محدودکننده‌ در تولید نخود زراعی است که اختلاف قابل‌توجهی میان پتانسیل تولید و مقدار واقعی آن ایجاد می‌کند. برای ارزیابی اثرات خشکی برروی ویژگی‌های فیزیولوژیک گیاه خصوصاً در ریشه و اندام‌های هوایی، چهار ژنوتیپ شامل دو ژنوتیپ متحمل (ICC4958 و MCC696)، یک ژنوتیپ حساس (MCC759) و یک رقم محلی با نام جم (MCC361)، در سه زمان نمونه‌گیری (پیش از تنش، پس از اِعمال تنش در زمان آغاز گل‌دهی و دوره بازیابی گیاه در اولین آبیاری پس از 10 روز اعمال تنش) در قالب سه تکرار، مورد آزمایش و مقایسه قرار گرفتند. نتایج کلی حاکی از آن‌ بود که مقاومت یا حساسیت به خشکی با تخصیص و تسهیم محصولات فتوسنتزی به اندام‌های مختلف در طول دوره‌ی رشد و دوره‌ی تنش تعیین گردیده و تخصیص نابه‌جا و بیشتر این محصولات به اندام‌های هوایی آن‌چنان‌که در رقم حساس به طور معنی‌داری مشاهده شد، عامل تعیین کننده‌ای در حساسیت آن به خشکی در مقایسه با لاین‌های متحمل بود. به‌نظر می‌رسد که افزایش نسبت وزن‌خشک ریشه به وزن‌خشک کل گیاه، تحت شرایط تنش خشکی به‌دلیل کاهش در هدررفت آب از طریق سطح تعرق‌کننده‌ی کمتر، منجر به افزایش تحمل در لاین‌های ICC4958 و MCC696 گردید.

واژه‌های کلیدی: تخصیص ماده خشک، تنش رطوبتی، صفات ریشه