کافت و بندزدایی در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 5، دوره 10، شماره 18، مرداد 1397، صفحه 101-123   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v10i18.63046

نویسنده

مزدک انوشه^*

دانشگاه تهران

چکیده

زدودن عناصر زبانی از اشتقاق که با نام کلی حذف شناخته می‌شود، بحث پردامنه‌ای در میان زبان‌شناسان بوده است. هرچند این پدیده گونه‌‌های مختلفی دارد، اما در اغلب آنها سازۀ محذوف معمولاً دارای مرجعی زبانی یا غیرزبانی است. از آن میان، فرایند کافت که عنصر فعلی را (با یا بدون وابسته‌هایش) از جمله‌های همپایه حذف می‌کند، با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، ساخت چالش‌برانگیزی در نظریه‌های نحوی به‌شمار می‌رود. جانسون (2009) نشان می‌دهد که به‌رغم شباهت‌های کافت و شبه‌کافت در انگلیسی، این دو پدیده ساخت‌های متفاوتی هستند و اولی از رهگذر فرایند گذر مشترک شکل می‌گیرد و دومی پیامد نوعی حذف گروه فعلی است. در تقابل با تحلیل جانسون دربارۀ کافت در انگلیسی، مقالۀ حاضر استدلال می‌کند که کافت در فارسی گونه‌ای بندزدایی است که طی آن گروه زمان از ساخت همپایۀ دوم حذف می‌شود، اما پیش از آن، سازه‌های باقی‌مانده به شاخص یک یا چند گروه نقش‌نما (مانند گروه مبتدا یا گروه کانون) ارتقا می‌یابند. این تحلیل تصریح می‌کند که به‌دلیل ارتقای اجباری فعل از درون گروه فعلی، از یک‌سو ساخت شبه‌کافت در فارسی مجاز نیست و از سوی دیگر سازوکار حذف گروه فعلی به محو عنصر فعلی نمی‌انجامد.

کلیدواژه‌ها

حذف؛ حذف گروه فعلی؛ کافت؛ شبه‌کافت؛ بندزدایی؛ ارتقای گره راست

مراجع

1. Chomsky, N. (1972). “Some Empirical Issues in the Theory of ‎Transformational Grammar”. In: Paul Stanley Peters (ED). Goals of ‎Linguistic Theory (63–130). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.‎
2. Chomsky, N. (1995). The Minimalist program. Cambridge, MA: MIT Press.‎
3. Cinque, G. (1999). Adverbs and Functional Heads, A Cross-Linguistic ‎Perspective. NY: Oxford University Press.‎
4. Craenenbroeck, J.V & Merchant, J. (2013). “Ellipsis phenomena”. In: M.d. ‎Dikken (ED). The Cambridge Handbook of Generative Syntax (701-745). ‎Cambridge: Cambridge University Press.‎
5. Darzi, A. (1996) Word order, NP movement, and opacity conditions in ‎Persian, Ph.D dissertation, University of Illinois at Urbana-Champaign.‎
6. Haegeman, L. (1995). The Syntax of Negation. Cambridge: Cambridge ‎University Press.‎
7. Hankamer, Jorge (1979). Deletion in Coordinate Structures. NY: Garland.‎
8. Hornstein, N. & Nunes, J. (2002). “On asymmetries between parasitic gap and ‎across-the-board constructions,” Syntax 5: 26–54.‎
9. Hornstein, N. and Nunes, J., Grohmann, k.k. (2005). Understanding ‎Minimalism. Cambridge: Cambridge University Press.‎
10. Jackendoff, R. S. (1971). “Gapping and related rules”. Linguistic Inquiry ‎‎2:21–35.‎
11. Johnson, K. (2001). “What VP Ellipsis Can Do, and What it Can’t, but not ‎Why”. In: M. Baltin and Ch. Collins (EDs). The Handbook of ‎Contemporary Syntactic Theory, (439-480). Oxford: Blackwell Publishing.‎
12. Johnson, K. (2006). “Gapping”. In: M. Everaert and H. V. Riemsdijk (EDs). ‎The Blackwell Companion to Syntax (II: 405-435). Oxford: Blackwell ‎Publishing.‎
13. Johnson, K. (2009). “Gapping Is Not (VP-) Ellipsis”. Linguistic Inquiry ‎‎40:289–328.‎
14. Lasnik, H. (2001) “Derivation and representation”. In: M. Baltin and Ch. ‎Collins (EDs). The Handbook of Contemporary Syntactic Theory (62-88). ‎Oxford: Blackwell Publishers.‎
15. Postal, Paul M. (1974). On Raising. Cambridge: MIT Press.‎
16. Rizzi, L. (1997). “The fine structure of the left periphery”. In: L. Haegeman ‎‎(ED). Elements of Grammar (281–337). Dordrecht: Kluwer.‎
17. Roberts, I. (2001) “Head movement”. In: M. Baltin and Ch. Collins (EDs). The ‎Handbook of Contemporary Syntactic Theory (113-147). Oxford: ‎Blackwell Publishers.‎
18. Ross, J. R. (1970). “Gapping and the order of constituents”. In: M. Bierwisch ‎and K. E. Heidolph (EDs). Progress in linguistics (249–259). The Hague: ‎Mouton.‎
19. Sag, I. (1976). Deletion and Logical Form. Doctoral dissertation, MIT, ‎Cambridge, MA.‎
20. Yoshida, M., Nakao, Ch. & Ortega-Santos, I. (2014). The syntax of ellipsis ‎and related phenomena. In: A, Carnie, Y. Sato, and D. Siddiqi (EDs). The ‎Routledge Handbook of Syntax (192-213). NY: Routledge.‎