بررسی ژئومورفولوژی چین‏های فعال محدوده شمال شهر یزد

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 6، دوره 3، شماره 4 - شماره پیاپی 12، بهمن 1393، صفحه 129-145   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v3i4.32699

نویسنده

محمد آریامنش^*

دانشگاه پیام نور

چکیده

مطالعه مخاطرات طبیعی یکی از مهم‌ترین اصول اولیه برای توسعه شهرهای درحال‌توسعه و گسترش تأسیسات زیربنایی است. ارزیابی فعالیت‏های ژئودینامیکی با استفاده از داده‏های ریخت‏شناسی یکی از روش‏های مهم و کاربردی در این راستا تلقی می‏شوند. در این مقاله سعی شده با استفاده از داده‏های سنجش‌ازدور، مطالعات صحرایی نسبت به شناسایی چین‏های فعال در شهرستان یزد اقدام و برای اولین‏ بار چین‏های فعال منطقه شناسایی شوند. بررسی‏ها نشان می‏دهد در محدوده شرق تا شمال‏شرق این شهر باستانی تعداد حداقل 5 چین فعال وجود دارد که به‌عنوان مخاطرات جدی برای منطقه محسوب می‏شوند. مقایسه موقعیت این چین‏ها با فعالیت‏های لرزه، حاکی از انطباق برخی کانون‏های زمین‏لرزه‏ای در این منطقه است. بدیهی است عبور هرگونه تأسیسات و شریان‏های حیاتی ازجمله راه‏های مواصلاتی، خطوط گاز، آب و یا سایر زیرساخت‏های شهری در این منطقه نیازمند تمهیدات ویژه می‏باشد.

کلیدواژه‌ها

چین فعال؛ ریخت‏ زمین ‏ساخت؛ مخاطرات زمینی؛ ژئومورفولوژی؛ یزد

مراجع

آرین، محسن و همکاران؛ 1388. نئوتکتونیک نو زمین‌ساخت. چاپ اول. تهران: انتشارات مزینانی.

آریامنش، محمد؛ 1390. سنجش‌ازدور، زمین‌ریخت‌شناسی و زمین‌شناسی کواترنری. پروژه پژوهشی جلد اول. شرکت ملی گاز یزد. یزد. ایران.

تصاویر ماهواره‏ای لندست ETM+ با قدرت برجسته‏نمایی 30×30.

جداری عیوضی، محمود؛ 1374. ژئومورفولوژی ایران. تهران:انتشارات دانشگاه پیام نور. ایران

حریریان، محمود؛ 1369. کلیات ژئومورفولوژی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی. ایران

داوودزاده، اشمیت؛ 1983. گزارش زمین‏شناسی شرق ایران. سازمان زمین‏‏شناسی و اکتشاف معدنی.

سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح؛ 1362. نقشه توپوگرافی 1:250000 شهرستان یزد.

سازمان زمین‏شناسی و اکتشافات معدنی کشور. نقشه زمین‏شناسی 1:100000 و 1:250000 یزد.

معماریان، حسین؛ 1387. زمین‏شناسی ساختاری. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

مهرشاهی، داریوش؛ مهرنهاد، حمید؛ 1385. اشکال مورفوتکتونیک حاصل از عملکرد گسل شمال یزد. جغرافیا نشریه علمی- پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران. سال چهارم. شماره 10 و 11 پاییز و زمستان 1385.

نوجوان، محمدرضا؛ هاشمی. معصومه؛ 1392. افتراق‏های ژئومورفولوژی مناظر کویری استان یزد. مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. سال 24. پیاپی 50. شماره 2.

Al-Amri, Abdullah M. S., 2004. Mechanism of Earthquakes and Seismicity Modeling, Geophysics & Director of Seismic Studies Center King Saud University- Riyadh.

Ambraseys, Nicholas N., Melville, C. P., 1982. A History of Persian Earthquakes. Cambridge: Cambridge University Press.

Armed Forces Geographical Organization., 1983. Topographic map 1:250000, Yazd Province.

Aryamanesh, Mohammad., 2012. Remote Sensing, Geomorphology and Quaternary Geology of Yazd. Research Project. Gas Company, Yazd, Iran.

Aryamanesh, Mohammad, Zare, Mehdi, Timothy M. Kusky., 2007. “Neotectonics Controls on the Migration of the Rivers by Using Remote Sensing Imagery: A Case Study from Tabas Area - Eastern Iran.” Journal of Seismology and Earthquake Engineering, 9, no. 3: 99-109.

Aryian, Mohsen et al.,2009. Neotectonics. First Edition. Tehran: Mazinani Press.

Berberian, Manuel., 1976. Contribution to Seismotectonics of Iran (part II). Geological Survey of Iran. report no. 39: 518 p.

Berberian, Manuel., 1977. Contribution to the seismotectonic of Iran. Geological and Mining Survey of Iran, report 38: 39- 40.

Berberian, Manuel.,1978. Earthquake faulting and bedding thrust associated with the Tabas- e Golshan (Iran) earthquake of September 16, Bulletin of the Seismological Society of America. 69, no. 6, (1979): 1861-1887.

Berberian, Manuel., 1976. Generalized fault map of Iran, scale 1/5,000,000, geological survey of Iran.

Davoudzadeh, M. and Schimidt, K., 1983. “Contribution to the palaeogeography of the upper Triassic to middle Jurassic of Iran.” Neues Jahrbuch für Geologie und Palaontologie, abhandlungen 162: pp. 137- 163.

Freund Raphael and Zak, Israel. and Garfunkel, Zwi., 1968. “On the age and rate of sinistral movement along the Dead Sea rift.” Nature 220: 253 - 255 Accessed 19 October 1968. doi:10.1038/220253a0.

Geological and Mining Exploration Organization, Geological Map 1:100000 and 1:250000, Yazd.

Haririan, Mahmoud., 1990. Fundamental of Geomorphology of Iran. Tehran: Azad University Press.

Jedari Ivazi, Mahmoud., 1995. Geomorphology of Iran. Tehran: Payam Noor University Press.

Jolley, S. J., Dijk, H., Lamens, J. H., Fisher, Q. J., Manzocchi, T., Eikmans, H. and Huang, Y., 2007. “Faulting And Fault Sealing In Production Simulation Models: Brent Province, Northern North Sea.” Petroleum Geoscience, 13: 321–340.

Landsat images ETM+ with a magnification of 30×30

Lay, T., Ammon, C. J., Kanamori, H., Kim, M. J. and Xue, L., 2011. “Outer trench-slope faulting and the great 2011 Tohoku (MW 9.0) earthquake.” Earth, Planets and Space 63 no.7: 713-718 Accessed the doi: 10.5047/eps.2011.05.006

Mehrshahi, Darush. Mehranahd, Hamid., 2005. Morphotectonic Types of Active Fault in North of Yazd. Research & Scientific Journal of Geography. 4. no. 10 & 11. Winter.

Memrian, Hossein., 2008. Structural Geology. First Edition. Tehran: University of Tehran Press.

Meteorological Department and Norway., 2007. Seismic Hazard Analysis and Zonation, For Pakistan Azad Jammu and Kashmir, and Pakistan.

Monalisa, M., Jan, Q. and Khwaja, A. A., 2009. “A Preliminary Seismotectonic Zonation Map Of The Nw Himalayan Fold-And-Thrust Belt, Pakistan, For The Period 1904– 2006.” Proceedings of The Pakistan Academy of Sciences, 46, no. 3: 175- 182.

Morner, N.,1990. “Neotectonics and structural geology: general introduction.” Bulletin International Quaternary Association Neotectonic Commission 13, no. 87.

Nowjavan, Mohammad Reza. Hashemi, Masumeh., 2013. Geomorphological Disparity of Kavir Landscaps: (Case stady: Yazd Province). Geography and Environmental Planning Journal, 24th Year. 50. no.2.

Scheidegger, Adrian E., 2004. Morphotectonics: Germany. Springer Publication.

Davoodzade, Schmit.,1983. Geological Report of Eastern Iran. Geological and mineral exploration.

Keller, Edward A., 2003. Active tectonics. Second Edition. USA: Printice-Hall. Inc.