جامعه‌شناسی ترجمه متون نمایشی در دوره قاجار: با نگاهی بر تأثیر شرایط اجتماعی آن دوران بر انگیزه‌های مترجمان

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 3، دوره 49، شماره 4، بهمن 1395، صفحه 15-34   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v49i4.33470

نویسندگان

سید محمدرضا هاشمی¹؛ فاطمه حیدری^{* 1}؛ یلدا رضایی دانش²

¹گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²گروه زبان انگلیسی،دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

این مقاله کاوشی است در جهت یافتن پاسخی به چرایی ترجمة برخی از آثار نمایشی در دوره قاجار؛ آثاری که بررسی درونمایة آن‌ها و انگیزه‌های مترجمانشان راهگشای برقراری ارتباط میان ترجمه و جامعه‌شناسی است. از دیدگاه چسترمن (2009) تحقیقات با رویکرد جامعه‌شناسانه بر روی انگیزه‌های مترجمان می‌تواند سهم عمده‌ای در شناخت هرچه بهتر ایده‌ها و اهداف شخصی مترجمان داشته باشد و اینکه چطور این نگرش‌ها در ترجمه آن اثر نمود پیدا کرده است. از منظر جامعه‌شناسی است که می‌توان به تأثیر فضای اجتماعی‌سیاسی جامعه بر انتخاب‌های مترجمان برای ترجمه آثاری خاص پی برد. علاوه بر این تأثیرپذیری اولیه، نقش عادت‌واره‌های مترجم که بوردیو در مدل جامعه‌شناسی‌اش آن را یکی از فاکتورهای مهم در هر کنش اجتماعی می‌داند بررسی شده و در نتیجه، انگیزه‌های آنان نیز در این مجال مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

انگیزه‌های مترجمان؛ بوردیو؛ جامعه‌شناسی؛ متون نمایشی؛ دوره قاجار

مراجع

آدمیت، ف. (1349). اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده. تهران: خوارزمی.

 

آدمیت، ف. (1355). ایدئولوژی نهضت مشروطیت. تهران: پیام.

 

بزرگمهر، ش. (۱۳۷۸). تأثیر متون نمایشی بر تئاتر ایران. تهران: تبیان.

 

تقیان، ل. (۱۳۷۴). دربارة تعزیه و تئاتر در ایران. تهران: نشر مرکز.

 

جمشیدی، ا. (1373). حسن مقدم و جعفرخان از فرنگ آمده. تهران: زرین.

 

حیدری، ع. (1349). مقدمة تمثیلات: شش نمایش‌نامه و یک داستان میرزا جعفر قراچه‌داغی. تهران: خوارزمی.

 

دایرة‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی. (1392). برگرفته از: http://portal.nlai.ir

 

زیباکلام، ص. (1378). سنت و مدرنیته. تهران: روزنه.

 

عثمانی، س. (1281). تئاتر ضحاک. ترجمة میرزا ابراهیم امیرتومان. تهران: خورشید.

 

فرحزاد، ف. (1382). چارچوبی نظری برای نقد ترجمه. مطالعات ترجمه، 1(۳)، 29-36.

 

فرحزاد، ف. (1390). ترجمه در دوران دفاع مقدّس. مطالعات زبان و ترجمه، ۴۴(۱)، 135-159.

 

مدنی‌گیوی، ف. (1388). تاریخ ترجمة نمایش‌نامه در ایران. فصلنامة دربارة مترجم، 7، 9-29.

 

ملک‌پور، ج. (1361). ادبیات نمایشی در ایران. ج1. تهران: توس.

 

ملک‌پور، ج. (۱۳۶3). ادبیات نمایشی در ایران. ج2. تهران: توس.

 

یاحقی، م. (1388)، جویبار لحظه‌ها: جریان‌های ادبی معاصر ایران. تهران: جامی.

 

Chesterman, A. (2006). Questions in the sociology of translation. In J.F. Duarte, A. A. Rosa & T.

 

Seruya (Ed.), Translation studies at the interface of disciplines (pp. 9-27). Netherlands, Amsterdam: John Benjamins.

 

Chesterman, A. (2009). The name and nature of translator studies. Journal of Language and Communication Studies, 42(2), 13-23.

 

Gouanvic, J.-M. (2010). Outline of a sociology of translation informed by the ideas of Pierre Bourdieu. MonTI. Monografias de Traduccion e Interpretacion, pp. 119-129.

 

Hatim, B, & Jeremy, M. (2004). Translation an Advanced Resource Book. New York: Rutledge.

Pym, A. (2006). On the social and cultural in translation studies. In M. S. a. Z. J. Anthony Pym (Ed.), Sociocultural aspects of translating and interpreting (Vol. 19, pp. 255-258). Amsterdam: John Benjamins.

 

Wolf, M. (2007). Bourdieu’s “rule of the game”: an introspection into methodological questions of translation sociology. Matraga, Rio de Janeiro, 14(20), 130-141.