اثر تراکم گیاهی و کود نیتروژن بر جذب نور و عملکرد ماده خشک در گیاه شاهدانه (Cannabis sativa L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 4، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، 1385، صفحه 217-230   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v4i2.1263

نویسندگان

محمدرضا اصغری پور^{* 1}؛ محمدحسن راشد محصل²؛ مجید رفیعی³

¹دانشگاه زابل

²گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان

چکیده

در این مطالعه اثرات تراکم گیاهی و کود نیتروژن بر جذب نور و زمان گلدهی در شاهدانه (Cannabis sativa L.) واریته کمپولتی در قالب طرح آزمایشی کرت‌های خرد شده که در آن مقادیر مختلف کود در کرت‌های اصلی و تراکم در کرت‌های فرعی قرار گرفته بودند، در 3 تکرار اجرا شد. تراکم‌های 50، 150 و 250 بوته در متر مربع در مشهد و 30، 90 و 150 بوته در متر مربع در شیروان مورد استفاده قرار گرفت. کود نیتروژن در دو مقدار 50 و 200 کیلوگرم در هکتار در مشهد و سه مقدار 50، 150 و 250 کیلوگرم در هکتار درشیروان به شکل اوره و در دو مقدار مساوی قبل از کاشت و 45 روز پس از کاشت به صورت سرک به زمین داده شد. نتایج نشان داد سرعت توسعة کانوپی در هر دو منطقه با افزایش تراک گیاهی و کود نیتروژن افزایش یافت. جذب 90% تشعشع در مشهد در تراکم‌های مختلف بین 380 تا 665 درجه روز و در شیروان بین586 تا 712 درجه روز از زمان سبز شدن حاصل شد. کود نیتروژن نیز تأثیر مشابهی داشت، به طوریکه با افزایش کود نیتروژن جذب نور افزایش یافت. حداکثر جذب نور در تمام تیمارها حدود 95% بود. تاریخ گلدهی با افزایش تراکم گیاهی در هر دو مکان به تأخیر افتاد. تاریخ 75% گلدهی در بوته‌های ماده در تراکم‌های 50، 150 و 250 بوته در متر مربع در مشهد به ترتیب 4، 10، 15 شهریور و در شیروان در تراکم‌های 30، 90 و 150 گیاه در متر مربع به ترتیب 15، 20 و 21 شهریور بود. در تمام تراکم‌ها و در تمام مقادیر نیتروژن جذب نور بوسیله کانوپی شاهدانه در 150 درجه روز پس از گلدهی شروع به کاهش کرد و 700 درجه روز پس از گلدهی در تراکم‌های مختلف به 58 تا 75 درجه روز رسید. خصوصیات مورفولوژیکی در هر دو منطقه با جنسیت گیاه، تراکم گیاهی و کود نیتروژن به طور معنی داری مرتبط بود. بیشترین عملکرد ساقه، برگ و گل آذین در مشهد در تراکم 250 بوته و در شیروان در تراکم 150 بوته در متر مربع زمانیکه در مشهد و شیروان به ترتیب 200 و250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به کار رفت، به دست آمد. ماده خشک بالای سطح خاک در هر دو منطقه، با افزایش تراکم گیاهی و فراهمی نیتروژن افزایش یافت. این نتایج می‌تواند برای بررسی تأثیر دامنه وسیعی از تراکم‌های گیاهی و کود نیتروژن بر جذب نور و عملکرد شاهدانه در مکان‌های مختلف به کار رود.