تأثیر عملیات حرارتی آس تمپرینگ بر ریزساختار و خواص مکانیکی فولاد AC6D

مهندسی متالورژی و مواد

مقاله 4، دوره 22، شماره 2 - شماره پیاپی 4، دی 1390   

نوع مقاله: علمی و پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ma.v22i2.10907

نویسندگان

خدامراد عباس زاده^* ؛ حسن ثقفیان؛ شهرام خیراندیش

ایرانی

چکیده

در این پژوهش، تأثیر زمان آس تمپرینگ بر ریزساختار، خواص کششی و مقاومت به ضربه ی فولاد فوق مستحکم کم آلیاژ AC6D بررسی شد. برای رسیدن به این هدف، ابتدا نمونه ها در دمای ºC 910 آستنیته شدند و پس از آن، عملیات حرارتی آس تمپرینگ در دمای ºC 330 به مدت زمان های 5/3، 5، 5/7، 10، 5/12، 15، 20 و 1440 دقیقه، و سرد کردن سریع بعدی در روغن برای به دست آوردن ریزساختارهای مختلف انجام شد. از میکروسکپ نوری و الکترونی روبشی(SEM) برای مطالعه ی ریزساختارها، و از دستگاه های کشش و ضربه (نوع چارپی) برای ارزیابی خواص مکانیکی استفاده شد. نتایج حاصل نشان دادند که با افزایش زمان آس تمپرینگ، استحکام تسلیم و کششی فولاد با ریزساختار بینایت پایینی- مارتنزیت در مقایسه با فولاد مارتنزیتی ابتدا افزایش و سپس کاهش می یابد، ولی انرژی ضربه و انعطاف پذیری آن با افزایش زمان آس تمپرینگ همواره افزایش می یابد. بررسی های ریزساختاری نشان دادند که علت وجود نقطه ی بیشینه در نمودار استحکام - زمان آستمپرینگ، تقسیم شدن دانه های آستنیت اولیه و کاهش اندازه ی بسته های مارتنزیت توسط بینایت پایینی و ممانعت از تغییر شکل موم سان بینایت پایینی به وسیله ی مارتنزیت سخت اطراف آن است. ظاهر سطح شکست نمونه های ضربه با ریزساختار بینایت پایینی- مارتنزیت ترکیبی از سطح شکست شبه ترد، بافت رشته گونه ی ناشی از تغییر شکل موم سان و ریزفرورفتگی داشت، امّا سطح شکست نمونههای ضربه با ریزساختار مارتنزیتی از نوع ترد بین دانه ای بود.