تأثیر سه سیستم تناوب زراعی بر بانک بذر علف‌های‌هرز کشت جو در منطقه کرج

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 5، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، 1385، صفحه 231-242   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v4i2.1264

نویسندگان

مصطفی اویسی^{* 1}؛ پرویز رضوانی مقدم²؛ مجید رستمی³؛ محمدعلی باغستانی⁴؛ مهدی نصیری محلاتی⁵

¹دانشگاه تهران

²گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه ملایر- همدان

⁴موسسه گیاهپزشکی کشور

⁵دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تناوب زراعی یکی از روش‌های مدیریت علف‌های‌هرز است که به‌دلیل اعمال مدیریت‌های مختلف می‌تواند در تراکم و ترکیب گونه‌ای بانک ‌بذر مؤثر باشد. در این تحقیق اثر تناوب زراعی بر ترکیب و تراکم گونه‌ای علف‌های‌هرز در سه سیستم تناوبی آیش – جو، ذرت – جو و کلزا – جو مورد بررسی قرار گرفت. در هر سه سیستم تناوبی، تغییرات بانک بذر از ابتدا به انتهای فصل کشت جو روند نزولی داشت. به نظر می‌رسد کنترل شیمیایی در طی فصل سبب این کاهش بوده است. سیستم تناوب آیش – جو با میانگین 307 بذر در کیلوگرم خاک، دارای بیشترین تراکم جمعیت در بانک بذر و نیز بالاترین مقدار شاخص تنوع شانون (84/.) بود. در مقابل، تناوب زراعی کلزا – جو از لحاظ تراکم بانک بذر کمترین مقدار (میانگین 49 بذر در کیلوگرم خاک) و از نظر شاخص تنوع شانون (775/.) حدواسط دو تناوب دیگر بود. تفاوت معنی دار در سطح ده درصد، بین اعداد محاسبه شده برای شاخص تنوع شانون اگرچه چشمگیر نبود ولی نشانگر تفاوت تنوع مزارع بود. نتایج این تحقیق نشان داد که سیستم تناوب زراعی کلزا – جو به‌دلیل تلفیق علف‌کش‌های خاص و احتمالاً خصوصیات خاص بیولوژیکی و زراعی کلزا می‌تواند تا حد زیادی در کنترل و کاهش جمعیت بذور علف‌های‌هرز مؤثر باشد.