مورفوتکتونیک و تأثیر آن بر تغییرات بستر و الگوی رودخانه‌ی قره سو

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 4، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 17، اسفند 1390   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v9i17.13484

نویسندگان

مجتبی یمانی^{* 1}؛ محمود علایی طالقانی²؛ صبریه شهبازی¹

¹تهران

²رازی کرمانشاه

چکیده

رودخانه‌ها محیط‌های ناپایداری هستند، که تحت تأثیر عوامل طبیعی یا انسانی، دچار تغییر مسیر و تغییر الگو می‌شوند. در این پژوهش، اثرات تکتونیکی بر الگوی رودخانه‌ی قره سو در محدوده‌ی شهرکرمانشاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. ابزارهای اصلی تحقیق را عکس‌های هوایی سال‌های 1335 و 1380 و نیز تصاویر ماهواره‌ایETM ، الگوی ارتفاعی رقومی (DEM) سال 2000 و همچنین نقشه‌های توپوگرافی و زمین شناسی منطقه تشکیل داده اند. تکنیک کار تحقیق، بررسی ارتباط تأثیر گسل قرسو از یک سو و تغییرات بستر و الگوی رودخانه‌ی قره سو از سوی دیگر طی یک دوره چهل وپنج ساله بوده است. بدین منظور با انجام کار‌های میدانی، ضمن نمونه برداری رسوب، برای بررسی تغییرات، پروفیل‌های عرضی از آبراهه برداشت شده و موقعیت آنها باGPS ثبت و روی نقشه‌ها انتقال داده شده است. سپس داده‌ها با استفاده از شاخص‌های ضریب خمیدگی و زاویه‌ی مرکزی در قالب نرم افزارهای ArcGIS وGlobal Mapper تجزیه و تحلیل شده اند.گسل قره سو منطبق با بستر اصلی رودخانه بوده و نتایج نشان می‌دهد که الگوی رود قره سو از فعالیت این گسل تأثیر پذیرفته است، زیرا تغییرات عرضی و الگوی بستر این رودخانه در دو ساحل یکسان نبوده و با راستای جهش گسل مذکور انطباق دارد. به گونه‌ای که پیچان رودها در ساحل شرقی آبراهه که در بخش فرو دیواره گسل قرار گرفته است، توسعه‌ی بیشتری یافته‌اند.

کلیدواژه‌ها

پیچان رود؛ رود قره سو؛ گسل قره سو؛ تکتونیک؛ کرمانشاه