تعیین عمق موهو و نسبت Vp/Vs پوسته در دامنه شمالی ارتفاعات بینالود دشت مشهد با استفاده از روش توابع گیرنده زلزله های دورلرز ثبت شده در شبکه لرزه نگاری خراسان

رخساره‌های رسوبی

مقاله 1، دوره 1، شماره 1، اسفند 1387، صفحه 31-43   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v1i1.724

نویسندگان

صادقی صادقی^* ؛ بهرام نصیری پور¹؛ ایوب کاویانی²؛ هیروشی تاکناکا³

¹مرکز تحقیقات زمینلرزه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

²گروه فیزیک، مؤسسه مطالعات پیشرفته در علوم پایه، زنجان

³گروه علوم زمین و سیارات دانشگاه کیوشو ژاپن

چکیده

سرزمین خراسان یکی از فعالترین مناطق لرزه خیز در فلات ایران می باشد که در دو پهنه کپه داغ و ایران مرکزی قرار گرفته است. در این مطالعه ضخامت پوسته (H) و نسبت سرعت موج طولی به موج عرضی (Vp/Vs) پوسته در مشهد (مرکز استان خراسان رضوی) با استفاده از روش تابع گیرنده مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق داده های حاصل از سه ایستگاه آرایه مشهد وابسته به شبکه لرزه نگاری باند پهن خراسان ـ مرکز تحقیقات زمینلرزه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد ـ مورد استفاده قرار گرفته اند. در تابع گیرنده شعاعی، اولین فاز بعد از موج مستقیم P که دامنه نسبتاً بالایی دارد، فاز تبدیل یافته P به S (Ps) است که در تمامی ایستگاهها به وضوح مشخص می باشد. بنابراین با برداشتن زمان رسید فاز Ps از روی تابع گیرنده شعاعی و با استفاده از رابطه زمان ـ عمق برای این فاز و بر اساس مدل IASPEI 1991 ضخامت پوسته در زیر هر ایستگاه تخمین زده می شود. در مرحله بعد به منظور پردازش مناسب تعداد زیادی از اشکال امواج دورلرز، کاهش اثرات تغییرات جانبی ساختار، محاسبه واریانس و عدم نیاز به برداشتن زمان رسید فازهای تبدیل یافته P به S از روش برانبارش (Stacking) شو-کاناموری استفاده شده است (شو و کاناموری، 2000). بر اساس نتایج حاصل از این روش، متوسط ضخامت پوسته در ناحیه مورد مطالعه، 3 ±51 کیلومتر و متوسط نسبت Vp/Vs پوسته برابر با 06/0 ±65/1 است.

کلیدواژه‌ها

تابع گیرنده؛ ضخامت پوسته؛ Vp/Vs؛ مشهد

مراجع

جوان دولوئی، غ.، غفوری آشتیانی، م. 1384. تعیین ساختار سرعت لرزه ای پوسته در ناحیه مشهد بر اساس تابع انتقال گیرنده لرزه ای امواج تراکمی. پژوهشنامه زلزله شناسی و مهندسی زلزله، 27: 38-30.

Asudeh, I., 1982. Seismic structure of Iran from surface and body wave data. Geophysical Journal of Research Astronomy Society, 71:715-730.

Canitez, N., & Toksoz, M.N., 1978. Rayleigh wave propagation and structure of the Iranian plateau. Preprint.

Dehghani, G.A., & Makris, J., 1984. The gravity field and crustal structure of Iran. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, 168: 215-229.

Doloei, J., & Roberts, R., 2003. Crust and uppermost mantle structure of Tehran region from analysis of teleseismic P-wave form receiver functions. Tectonophysics, 364: 115-133.

Farahbod, A.M., Lindholm, C., Mokhtari, M., & Bungum, H., 2003. Aftershock analysis for the 1997 Ghaen-Birjand (Ardekul) earthquake. Journal of Seismology and Earthquake Engineering, 5: 1-10.

Langston, C.A., 1977. Corvallis, Oregon, crustal and Upper Mantle receiver structure from teleseismic P and S waves. Bulletin of the Seismological Society of America, 67: 713-724.

Langston, C.A., 1979. Structure under Mount Rainier, Washington, inferred from teleseismic body waves. Journal of Geophysical Research, 84: 4749-4762.

Moazami-Goudarzi, K., 1974. La vitesse de phase des ondes de Rayleigh et les structures de la croute et du manteau superieur entre Machhad et Chiraz (Iran). Pure and Applied Geophysics, 112: 675-681.

Paul, A., Kaviani, A., Hatzfeld, D., Vergne, J., & Mokhtari, M., 2006. Seismological evidence for crustal-scale thrusting in the Zagros mountain belt (Iran). Geophysical Journal International, 166: 227-237.

Tubman, K.M., 1981. Crust and upper mantle structure of the Middle East and South Central Asia. Seismic Discrimination Semiannual technical summary report, Lincoln Laboratory, Massachusetts Institute of Technology.

Zandt, G., Myers, S.C., & Wallace, T.C., 1995. Crustal and mantle structure across the basin and Range-Colorado plateau boundary at 370 N Latitude and implications for Cenozoic extensional mechanism. Journal of Geophysical Research, 100:10529-10548.

Zhu, L., Kanamori, H., 2000. Moho depth variation in southern California from Teleseismic receiver functions. Journal of Geophysical Research, 105: 2969-2980.