مقایسه اثر کودهای زیستی با کودهای شیمیایی بر رشد، عملکرد و درصد روغن آفتابگردان (Helianthus annuss L.) در سطوح مختلف تنش خشکی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 11، دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 5، مهر 1389، صفحه 492-501   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v2i3.7663

نویسندگان

هادی پیرسته انوشه^{* 1}؛ یحیی امام²؛ فاطمه جمالی رامین²

¹گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه شیرازشیراز، ایران.

²گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

حفظ محیط زیست و تولید محصولات کشاورزی سالم، در حال حاضر از رسالت های مهم بخش کشاورزی است. مدیریت عناصر خاک با استفاده از کودهای زیستی از ارکان کشاورزی پایدار محسوب می شود. نحوه عمل کودهای مختلف در شرایط تنش خشکی بسیار متفاوت است. به منظور مقایسه اثرات انواع کودهای زیستی (اگروهیومیک، نیتروکسین، سوپرچاذب و ورمی کمپوست) با کودهای شیمیایی متداول (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و بررسی تاثیر آن ها بر رشد، عملکرد و درصد روغن آفتابگردان (Helianthus annuss L.) در سطوح مختلف تنش خشکی (100% ، 75، 50 و 25% ظرفیت مزرعه)، پژوهشی گلخانه ای به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 20 تیمار و سه تکرار در سال 1388در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز طراحی و اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر ارتفاع بوته، قطر طبق، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت تاثیر معنی دار و بر درصد روغن دانه غیرمعنی دار بود. بیشترین شاخص برداشت در سطح تنش 50% ظرفیت مزرعه به دست آمد. همچنین مشاهده شد که بهترین عملکرد دانه در کودهای زیستی و بیشترین ارتفاع بوته از کودهای شیمیایی به دست می آید. بیشترین عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش شدید به ترتیب در نیتروکسین و سوپرجاذب مشاهده شد. نوع کود بر ارتفاع بوته و عملکرد دانه نیز تاثیر معنی داری داشت. به طور کلی کودهای زیستی به ویژه سوپرجاذب و ورمی کمپوست به دلیل قدرت نگهداری زیادتر رطوبت در مقایسه با کودهای شیمیایی پاسخ بهتری به شرایط تنش خشکی نشان دادند و عملکرد بهتری داشتند. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد استفاده از کودهای زیستی در شرایط محدودیت رطوبت برای غلبه بر اثرات منفی تنش خشکی می تواند مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

آلودگی های زیست محیطی؛ اجزای عملکرد؛ کیفیت دانه

مراجع

1- Blak, C.A. 2003. Soil fertility evaluation and control. First Edition. Lewis Publisher, London, 768 p.

2- Clapperton, M.I., Jansen, H.H., and Johnston, A.M. 1997. Suppressions of WAM fungi and micronutrient uptake by low level P fertilization in long – term wheat rotation. American Journal of Alternative Agriculture 12: 59 – 63

3- Darzi, M. T., Ghalavand, A., and Rejali, F. 2009. The effects of biofertilizers application on N, P and K assimilation and seed yield in fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 25: 1- 19. (In Persian with English Summary)

4- Davarinejad, G., Haghnia, G., and Lakzian, A. 2004. Effect of animal fertilizers and enriched compost on wheat yield. Agriculture Technology and Science Journal 18: 101-108. (In Persian with English Summary)

5- Ebnejalal, R., Barzegari, A., and Rezaei, N. 2004. Fundamentals of Soil Physic. Shahid Chamran University Press. 266p.

6- Eghbal, B., and Power, J.F. 1999. Composted and non-composted manure application to conventional and no-tillage systems: corn yield nitrogen uptake. Agronomy Journal 91: 819-825.

7- Ehdaei B. 1994. Selection for resistant to drought. 1st Iranian Crop Science congress. Tehran. 43-62. (In Persian)

8- Elliott, L.F., and Wildung, R.E. 1992. What biotechnology means for soil and water conservation? Journal of Soil Water Conservation 47: 17-20.

9- Emam, Y. 2007. Cereal Production. Shiraz University Press, 190 p. (In Persian)

10- Emam, Y. 2008. Water Relation in Plant. In: Koocheki, A., and Khaje Hosseini, M., Eds. Modern Agronomy. Jihad Daneshgahi Mashhad Press. 163-187. (In Persian)

11- Emam, Y., and Eilkaee, M.N. 2002. Effects of plant density and chlormequat chloride (CCC) on morphological characteristics and grain yield of winter oilseed rape cv. Talayeh. Iranian Journal of Crop Science 1: 1-8. (In Persian with English Summary)

12- Emam, Y., and Seghatoeslami, M. J. 2005. Crop Yield, Physiology and Processes. Shiraz University Press. Shiraz, Iran. (In Persian)

13- Eyvazzadeh, O., Seyyedain Ardebili, M., Chamani, M., and Darvish, F. 2010. Evaluation of fatty acid composition and stability of sose hip oil. Food Technology and Nutrient 7: 66-74. (In Persian with English Summary)

14- Gehan, G., Mostafa, A., and Abo-Baker, A.A. 2010. Effect of bio-and chemical fertilization on growth of sunflower (Helianthus annuus L.) at south valley area. Asian Journal of Crop Science 2: 137-146.

15- Gilik, B.R., Penrose, D., and Wenbo, M. 2001. Bacterial promotion of plant growth. Biotechnology Advances 19: 135 – 138

16- Jeliazkov, A. 1999. NPK fertilizer and yield of pepermint (Mentha peperitia). Acta Horticulture 505: 231-236.

17- Kabiri, K. 2005. Superabsorbent hydrogels, introduction and uses. 3nd scientific seminar of Superabsorbent Hydrogels agricultural use. Iranian polymer and Petrochemical Institute, p: 72. (In Persian)

18- Kader, M.K., Mmian, H., and Hoyue, M.S. 2002. Effects of azotobacter inoculants on the yield and nitrogen uptake by wheat. Journal of Biological Sciences 2: 250 – 261

19- Khan, M. M. and Azam, Z. M. 1999. Change in the essential oil constituents of Foeniclum rulgare in relation of basal and foliar application of nitrogen and phosphorus Journal of Plant Nutrition 11: 2205-2515.

20- Khoshgoftarmanesh, A.H., and Kalbasi, M. 2002. Effect of municipal waste leachate on soil properties and growth and yield of rice. Journal of Communications in Soil Science and Plant Analysis 33: 2011-2020.

21- Majer, P., Sass, L., Lelley, T., Cseuz, L., Vass, I., Dudits, D., and Pauk, J. 2008. Testing drought tolerance of wheat by a complex stress diagnostic system installed in greenhouse. Acta Biologica Szegediensis 52: 97-100.

22- Mallanagouda, B. 1995. Effects of N, P, K and fym on growth parameters of onion, garlic and coriander. Journal of Medic and Aromatic Plant Science 4: 916-918.

23- Manivannan P., Abdul Jaleel, C., Chang-Xing, Z., Somasundaram, R., Azooz, M.M., and Panneerselvam, R. 2008. Variations in Growth and Pigment Composition of Sunflower Varieties under Early Season Drought Stress. Global Journal of Molecular Sciences 3: 50-56

24- Putt, E.D. 1977. Early history of sunflower. p. 1-19 In: "A.A. Schneiter (ed.) sunflower technology and production .ASA, CSSA, and SSSA. Madison". Agronomy Journal 87: 1142-1283.

25- Rai, S.N., and Gaur, A.C. 1988. Characterization of Azotobacter spp. Effect of Azotobacter and Azospirillum as inoculant on the yield and N-uptake of wheat crop. Plant and Soil 34: 131-134

26- Raju, K. M., Raju, M. P., and Mohan, Y. M. 2002. Synthesis and water absorbency of cross linked superabsorbent polymeres. Journal of Applied Polymer Science 85: 1795-1801.

27- Rezvantalab, N., Pirdashti, H., Bahmanyar, M.A., and Abasian, A. 2008. Study on yield and yield components of corn Zea mays L. response to different types and rates of organic and chemical fertilizers. Journal of Agriculture and Natural Resources 15: 1- 10. (In Persian with English Summary)

28- Rigi, M.R. 2003. Study of greenhouse effect on three types of vermicompost and nitrogen on yield and chemical composition of corn and rice. M.Sc. Thesis. University of Shiraz, P. 5-7. (In Persian with English Summary)

29- Shahhosseini, Gh. R, Zafarinia, H., Sori, M. K., and Pirasteh Anosheh, H. 2010a. Yield of upland lentil affected by biosulfur, Azotobacter and Superabsorbent. Use Biological Fertilizer in Sustainable Horticulture and Agriculture, Shiraz. pp. 25-29. (In Persian)

30- Shahhosseini, Gh., Zafarinia, R. H., Sori, M. K., and Pirasteh Anosheh H. 2010b. Yield of upland chickpea affected by biosulfur, Azotobacter and Superabsorbent. Use Biological Fertilizer in Sustainable Horticulture and Agriculture, Shiraz. Pp. 29- 34. (In Persian)

31- Silva, P. R. F., and Eschmidt, D. A. 1985. Effect of rate and method of planting on light interception and on agronomic characteristics of sunflower. P. 295-299. In XI Int. Sunflower Conf. Mardel Plata Argentina .10- 24 March. 1985. pp. 498.

32- Singh, S., and Kapoor, K. 1998. Inoculation with phosphate solubilizing microorganisms and a vesicular arbuscular mycorrhizal fungus improves dry matter yield and nutrient uptake by wheat grown in a sandy soil. Biology and Fertility of Soils 28: 139 – 44.

33- Skiner, F.A., Boddey, R.M., and Ferninik, F. 1987. Nitrogen fixation with non legumes. Kluwer Academic Publishers, Netherland, 422p.

34- Vaseghi, S., Afyuni, M., Shariatmadari, H., and Mobli, M. 2005. Affect of sewage sludge on concentration some of mineral and chemical characteristic. Journal of Water and Sewage 6: 15-22. (In Persian with English Summary)