بررسی تطبیقی وحدت انسان و جهان در فیزیک و عرفان

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 3، دوره 45، شماره 2، بهمن 1392   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v45i2.12646

نویسندگان

سید مرتضی حسینی شاهرودی؛ فاطمه فرضعلی^*

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

از نظر عرفا «خلق» به معنای عرفی آن، وجود حقیقی ندارد و هر آن‌چه در عرصه گیتی مشاهده می‌شود، جز تجلی ذات احدی خداوند نیست. همه موجودات «نمود» ند و «بود» حقیقی منحصر در ذات الهی است. به تعبیر دینی هر آن‌ چه در سرای وجود جلوه‌گری می‌کند «وجه الله» است. از دیگر سوی، انسان‌ خلیفةالله است و به دلیل‌ ‌جامعیت ‌اسماء ‌الهی و تام بودن مظهریت حق، می‌تواند سلطه علمی و فعلی بر عالم هستی داشته باشد. از نگاه ‌فیزیک نوین نیز، در بنیاد جهان، یکپارچگی شگفت انگیزی حاکم است و انسان به عنوان تنها ناظر آگاه وبا نگاهی عمیق‌تر یک «سهیم»، نقش کلیدی و تعیین‌کننده‌ای در تبیین و حتی تکوین جهان ایفا‌ می‌کند، به گونه‌ای که تصور وجود جهان بدون انسان محال است. در این نوشتار وحدت بنیادین اجزاء جهان و رابطه انسان با جهان هستی در حوزه عرفان و فیزیک به گونه‌ای تطبیقی طرح و بررسی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

انسان؛ خلیفه‌الله؛ عقل؛ وحدت؛ فیزیک کوانتوم