سنجش و رتبه بندی دانشگاه های شهر شیراز در اجرای مدیریت دانش از دید کتابداران با استفاده از روش ANP-TOPSIS

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 2، دوره 3، شماره 2، شهریور 1392، صفحه 73-90   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v3i2.17179

نویسندگان

مرتضی محمدی استانی¹؛ احمد شعبانی^{* 2}؛ حامد فروگذار³

¹مجمع عالی حکمت اسلامی

²دانشگاه اصفهان

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر سنجش و رتبه بندی دانشگاه های شهر شیراز در اجرای مدیریت دانش از دید کتابداران با استفاده از روش ANP-TOPSIS است.
روش: روش پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی و جامعه آن کتابداران کتابخانه های دانشگاه های شیراز، علوم پزشکی شیراز، و صنعتی شیراز در سال تحصیلی 1390-1391 (153 نفر) بود که به علت محدودیت حجم جامعه، نمونه گیری صورت نگرفت. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس پنج درجه ای لیکرت است. روایی محتوایی پرسشنامه توسط اساتید مجرب تایید و پایایی آن 84/0 α = برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که تمام مؤلفه‌های مدل هیسیگ (خلق، ذخیره، نشر، و بکارگیری دانش) در اجرای مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه های شهر شیراز مؤثر است. رتبه بندی مؤلفه‌های مدل هیسیگ با استفاده از روش ANP-TOPSIS نشان داد که مؤلفه "نشر دانش" بیشترین و مؤلفه "بکارگیری دانش" کمترین تأثیر را بر اجرای مدیریت دانش دارد. رتبه بندی دانشگاه های شهر شیراز در اجرای مدیریت دانش نشان داد که دانشگاه شیراز بهترین عملکرد را دارد. همچنین اختلاف مشاهده شده بین میانگین آزمودنی ها بر پایه عوامل جمعیت شناختی جنسیت، سابقه اشتغال، نوع کار، و نوع کتابخانه معنی‌دار نبود (P≥/05)، ولی در متغیر سطح تحصیلات در تمام عوامل مدل هیسیگ تفاوت معنی‌دار بود (P≤/05).

کلیدواژه‌ها

مدیریت دانش؛ دانشگاه شیراز؛ دانشگاه علوم پزشکی شیراز؛ دانشگاه صنعتی شیراز؛ کتابخانه های دانشگاهی؛ کتابداران؛ مدل هیسیگ؛ روش ANP-TOPSIS

مراجع

آتشک، محمد، و ماه زاده، پریسا (1388) روش شناسی فرایند مدل های استقرار مدیریت دانش به منظور ارایه روشی تلفیقی. در مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت دانش و علوم اطلاعات: پیوندها و برهم کنش-ها (ص.419-447)، 10-11 بهمن 1388، تهران، ایران. تهران: نشر کتابدار.

ابزری، مهدی، و کرمانی القریشی، محمدرضا (1384) امکان سنجی استقرار مدیریت دانش در صنعت فولاد کشور (مورد مطالعه: شرکت ذوب آهن اصفهان). مجله دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه اصفهان، 17(3)، 121-138.

ابونوری، اسماعیل، نیازی، عیسی، و طاهری دمنه، محسن (1390) اولویت بندی مؤلفه‌های مدیریت دانش در دانشگاه های منتخب. کاوش‌های مدیریت بازرگانی، 3(5)، 56-73.

اصغرپور، محمدجواد (1390) تصمیم گیری های چندگانه. تهران: دانشگاه تهران.

افرازه، عباس (1384) مدیریت دانش ( مفاهیم، مدل‌ها، اندازه گیری و پیاده سازی). تهران: مؤلف.

حسین زاده، اکبر (1389). مقایسه میزان کاربست مدیریت دانش در بین کارکنان کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی اصفهان و تبریز بر اساس مدل هیسیگ. (پایان نامه کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع-رسانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، 1389).

حسین زاده، اکبر، شعبانی، احمد، و سیادت، علی (1391). میزان کاربست مدیریت دانش بین کارکنان کتابخانه-های دانشگاهی و بیمارستانی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تبریز بر اساس مدل هیسیگ. فصلنامه مدیریت اطلاعات سلامت، 9(2)، 192-202.

خوش سیما، غلامرضا، ابراهیمی نژاد، مهدی، و فلاح لاجیمی، حمیدرضا (1384) بررسی ارتباط بین فرآیندهای مدیریت دانش و اثربخشی مدیریت دانش. فصلنامه مدیریت صنعتی، 10، 25-46.

تاونلی، چارلز تی. (1380) مدیریت دانش و کتابخانه های دانشگاهی. (ترجمه مهدی خادمیان). کتابداری و اطلاع رسانی. 4(3)، 99-120.

دهقانی سائیج، جلال، و محمودی، حسن (1390) شناسایی و رتبه بندی معیارهای موثر بر مکان یابی کتابخانه های عمومی با استفاده از ANP فازی و TOPSIS فازی. کتابداری و اطلاع رسانی، 53.

سعیدااردکانی، سعید، وکنجکاومنفرد، امیررضا (1390) عوامل موثر بر موفقیت استقرار مدیریت دانش در مؤسسات آموزش عالی (مطالعه موردی دانشگاه یزد). کاوش های مدیریت بازرگانی، 3(5)، 136-158.

شعبانی، احمد، محمدی استانی، مرتضی، و فروگذار، حامد (1391) شناسایی، بررسی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی مدیریت دانش با استفاده از تکنیک TOPSIS. فصلنامه مدیریت اطلاعات سلامت، 9(3).

شفیعی رودپشتی، میثم، و میرغفوری، حبیب الله (1387) شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر بهبود کیفیت خدمات آموزشی بخش آموزش عالی (مطالعه ی موردی: دانشکده ی مدیریت دانشگاه یزد). آموزش عالی ایران، 1 (2)، 67-93.

عدلی، فریبا (1384). مدیریت دانش: حرکت به سوی فراسوی دانش. تهران: فراشناختی اندیشه.

قدسی پور، حسن (1389). فرایندهای سلسله مراتبی تحلیلی. تهران: دانشگاه امیرکبیر.

کیم، سئونگهی (1380). نقش متخصصان دانش در مدیریت دانش. در گزیده مقالات ایفلا 99 (بانکوک20-28 اوت 1999). (ترجمه آتش جعفرنژاد، زیرنظر عباس حری). (ص.86-94) تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

محمدی استانی، مرتضی، شعبانی، احمد، و رجایی پور، سعید (1390). امکان سنجی و پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان بر پایه مدل بکوویتز و ویلیامز. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 1(1)، 23-44.

میرفخرالدینی، حیدر، حاتمی نسب، حسن، طالعی فر، رضا، و کنجکاومنفرد، امیررضا (1389) مدیریت دانش، نوآوری دانش و عملکرد نوآوری در شرکت های کوچک و متوسط. چشم انداز مدیریت بازرگانی (پیام مدیریت)، 9(2) (پیاپی 35)، 103-118.

نیازآذری، کیومرث، و عمویی، فتانه (1386) عوامل موثر بر استقرار مدیریت دانش در دانشگاه های آزاد اسلامی استان مازندران. پژوهش در برنامه ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه ریزی درسی)، 21(14)، 93-106.

Alavi, M., & Lindner, D.E. (2001) Review Knowledge management and knowledge management systems: Conceptual foundations and research issues. MIS quarterly, 25 (1), 107-136. Retrieved October 15, 2011 from http://www.jstor.org/stable/pdfplus/3250961 .pdf.

Beckman, T. (1999). The current state of knowledge management, in Libuwitz(ed.),The knowledge management field book. London: Financial Times Prentice Hall.

Bukowitz, W., & Williams, R. (1999a) The knowledge management fieldbook. London: Financial Times/ Prentice Hall. Retrieved September 23, 2011 from: http://www.cio.com/archive/enterprise/101599_book.html

Chu, M.T., Shyu, J., & Tzeng, G.H. (2007) Comparison among three analytical methods for knowledge communities group-decision analysis. Journal of expert systems with applications, 33 (4), 1011-1024.

Connelly, C., & Kelloway, E.K. (2003) Predictors of employees perceptions of knowledge sharing cultures. Leadership & Organization Development Journal, 24 (5), 294-301. Retrieved March 18, 2011 from: http://www.emeraldinsight.com/journals.htm?articleid=1410695&show=pdf

Dagdeviren, M., Yuksel, I., & Kurt, M. (2008) A fuzzy analytic network process (ANP) model to identify faulty behavior risk (FBR) in work system. Safety Science, 46, 771-783.

De Long, D. (1997) Building the Knowledge-Based Organization How Culture Drives Knowledge Behaviors. Retrieved February 25, 2011 from: http://www.providersedge.com/docs/km_articles/Building_the_Knowledge-Based_Organization.pdf

Goh, S.H., & Sandu, M.S. (2013) Knowledge Sharing among Malaysian academic: Influence of affective commitment and trust. Electronic Journal of Knowledge Management, 11(1), 38-48.

Gold, A.H., Malhotra, A., & Segars (2001) Knowledge Management: An Organizational Capabilities Perspective. Journal of Management Information Systems, 18 (1), 185– 214.

Kurttila, M., Pesonen, M., Kangas, J., & Kajanis, M.( 2000) Utilizing the analytic hierarchy process (AHP) in SWOT analysis- a hybrid method and its application to a forest certification case. Forest policy and Economics, 1, 41-52.

Lustri, D., Miura, I., & Takahashi, S. (2007) Knowledge management model: Practical application for competency development. The Learning Organization, 14(2), 186-202. Retrieved October 10, 2011 from: http://www.emeraldinsight.com/journals.htm?issn=0969-6474&volume=14&issue=2&articleid=1597946&show=pdf.

Pentland, B.T. (1995) Information systems and organizational learning: The social epistemology of organizational knowledge systems. Accounting, Management and Information Technologies, 5(1), 1-21.

Meade, L.M., & Sarkis, J. (1999) Analyzing organizational project alternatives for agile manufacturing processes: An analytical network approach. International Journal of Production Research, 37 (2), 241-261.

Monavvarian, A., Fathi, M.R, Zarchi, M.K, & Faghihi, A. (2011) Combining ANP with TOPSIS in selecting knowledge management strategies. European Journal of scientific research, 54 (4), 538-546.

Saaty, T.L. (1996). Decision making with dependence and feedback: the analytic network process. Pittsburg: RWS Publications.

Saaty, T.L. (2004) Fundamentals of the analytic network process: Dependence and feedback in decision making with a single network. Journal of Systems Science and Systems Engineering, 13 (2), 1-35.

Sarrafzadeh, M., Martin, B., & Hazeri, A. (2010). Knowledge management and its potential applicability for libraries. Library Management, 31(3), 198-212. Retrieved October 8, 2011 from http://www.emeraldinsight.com/journals.htm?issn=0143-5124&volume=31&issue=3&articleid=1840207&show=pdf