پیوند روح، نور و سکینه در قرآن و نقش آن‌ها در حیات اخلاقی انسان با تکیه بر ارزیابی دیدگاه علّامة طباطبایی

علوم قرآن و حدیث

مقاله 4، دوره 48، شماره 1 - شماره پیاپی 96، خرداد 1395، صفحه 121-138   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/naqhs.v48i1.9610

نویسندگان

فاطمه رضا داد؛ حسن نقی زاده^* ؛ سیدجواد قندیلی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

واکاوی مفهومی و دلالی واژگان قرآن کریم و نیز، کاربردشناسی و پیوند آن‌ها با یکدیگر از جمله عرصه‌هایی است که در حوزة قرآن پژوهی مورد توجّه اندیشه وران قرار گرفته است. در این میان، سه واژة روح، نور و سکینه و پیوند معنایی آن‌ها در آیات، محلّ تأمّل می‌نماید.
این نوشتار بر آن است تا با بهره گیری از روش تحلیلی و از رهگذر کاربردشناسی این واژگان در آیات، به پیوند معنایی آن‌ها بپردازد و در همین راستا، دیدگاه مرحوم علّامة طباطبایی را مورد نقد و ارزیابی قرار دهد. بررسی جایگاه نور، روح و سکینه در حیات اخلاقی انسان از دیگر مسائل مورد بررسی در این نوشتار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ روح؛ نور؛ سکینه؛ تنزّه اخلاقی؛ علّامة طباطبایی

مراجع

قرآن کریم.

ابن عاشور، محمّدطاهر، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، 1423 ق.

ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404 ق.

ابن منظور، محمّد بن مکرم، لسان العرب، قم، نشر ادب الحوزة، 1405 ق.

آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1415 ق.

حرّ عاملی، محمّد بن حسن، الجواهر السّنیّة فی الاحادیث القدسیّه، قم، مکتبه المفید، بی‌تا.

حسن زادة آملی، حسن، انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، انتشارات هجرت، 1410 ق.

راغب اصفهانی، حسین بن محمّد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، دمشق، الدار الشامیّة، 1412 ق.

سبزواری، عبدالاعلی، تفسیر القرآن العظیم المعروف مواهب الرّحمن، بیروت، مؤسسة أهل البیت ، 1409 ق.

شریف الرضی، محمّد بن حسین، نهج البلاغه، شرح محمّد عبده، قم، دارالذّخائر، الطبعة الأولی، 1412 ق.

صادقی تهرانی، محمّد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم، انتشارات فرهنگ اسلامی، 1365.

صدرالدین شیرازی، محمّد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، الطبعه الثالثه، 1981 م.

طباطبایی، محمّد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.

طباطبایی، محمّد حسین، رسالة الولایة، ترجمة همایون همّتی، انتشارات امیر کبیر، تهران، 1366.

طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، 1372.

عیّاشی، محمّد بن مسعود، کتاب التفسیر، تهران، چاپخانة علمیّه، 1380 ق.

کلینی، محمّد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، الطبعة الخامسة، 1363.

مجلسی، محمّدباقر بن محمّدتقی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثانیة، 1403 ق.

مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰.

واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، تحقیق کمال بسیونی زغلول، بیروت، دار الکتب العلمیة، الطبعة الأولی، 1411 ق.