بررسی تحلیلی وضعیت مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی ( مطالعه موردی: کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد)

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 3، دوره 3، شماره 2، شهریور 1392، صفحه 91-112   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v3i2.10403

نویسندگان

حسن محمودی^* ؛ محمد حسین دیانی؛ مهری پریرخ

مشهد

چکیده

هدف: هدف مقاله حاضر بررسی مقایسه‌ای وضعیت اجرای مدیریت دانش و همچنین میزان مشارکت کتابداران در برنامه‌های مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی می باشد.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد تشکیل می‌دهد. برای گردآوری داده‌ها از سه ابزار استفاده شد. از پرسشنامه محقق ساخته برای بررسی وضعیت اجرای مدیریت دانش که شامل ابعاد تولید دانش، اعتبار بخشی به دانش، ارائه دانش، اشتراک دانش و کاربرد دانش بود. از سوالات باز و سیاهه وارسی نیز برای بررسی میزان مشارکت کتابداران در برنامه های مدیریت دانش و همچنین بررسی وضعیت زیرساخت‌ها و شیوه‌های پیاده‌سازی مدیریت دانش بر اساس اسناد و مدارک موجود در کتابخانه‌ها استفاده شده است.
یافته‌ها: برنامه‌های مدیریت دانش در کتابخانه‌های مورد بررسی به صورت مطلوب اجرا نمی‌شود، میانگین نمرات مدیریت دانش و همچنین ابعاد مدیریت دانش در حد متوسط می‌باشد. در رابطه با فعالیت‌های فردی و سازمانی کتابداران در راستای مدیریت دانش، مانند شرکت در جلسات رسمی و غیر رسمی سازمانی، برگزاری و شرکت در دوره‌های آموزشی، شرکت در همایش‌های علمی و حرفه و نیز انتقال و تسهیم دانش در قالب نگارش مقاله و ارائه پیشنهادات، اطلاعات پرسش‌های باز و سیاهه وارسی نشان داد، مشارکت کتابداران در این فعالیت‌ها نیز اندک است. کتابخانه‌ها نیز مانند هر سازمان دیگری نیازمند پیاده سازی برنامه‌های مدیریت دانش هستند. علاوه بر فراهم بودن زیرساخت‌ها، مشارکت کارکنان در برنامه های مدیریت دانش نیز اهمیت فراوانی دارد. مدیران کتابخانه‌ها علاوه بر پیگیری برنامه‌های مدیریت دانش می‌بایست شرایط لازم را نیز برای همکاری و مشارکت کتابداران در برنامه‌های مدیریت دانش فراهم سازند.

کلیدواژه‌ها

مدیریت دانش؛ مشارکت کتابداران؛ کتابخانه های دانشگاهی؛ دانشگاه فردوسی مشهد؛ دانشگاه علوم پزشکی

مراجع

پریرخ، مهری(1382). مدیریت دانش: ابزاری برای ایجاد تحول در مدیریت کتابخانه‌ها. فصلنامه کتاب، 56، ص. 112-126.

جاهد، حسینعلی(1388). طراحی مدل مفهومی ارتباط مدیریت دانش با سرمایه اجتماعی شناختی. مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت دانش و علوم اطلاعات: پیوندها و برهم کنش‌ها. تهران: کتابدار، 1388.

خاتمیان فر، پریسا؛ پریرخ، مهری(1386). بررسی وضعیت و بسترهای به اشتراک گذاری دانش در سازمان کتابخانه‌های آستان قدس در انطباق با الگوی –نوناکو و تاکه اوچی-. کتابداری و اطلاع رسانی، 40، ص. 178-212.

خاکی، غلامرضا (1387). روش تحقیق در مدیریت. تهران: بازتاب.

داونپورت، تامس؛ پروساک، لارنس (1379). مدیریت دانش. ترجمه حسین رحمان سرشت. تهران: شرکت طراحی مهندسی و تامین قطعات ایران خودرو(ساپکو).

سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1388). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگاه.

عباسی، زهره (1388). شناسایی الگوی فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌ها و سنجش تأثیر آن بر میزان اجرای مدیریت دانش. پایان نامه دکتری کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.

عطاپور، هاشم (1388). بررسی و تحلیل عوامل موثر بر چرخه مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی: مطالعه موردی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های تهران. مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت دانش و علوم اطلاعات: پیوندها و برهم کنش‌ها. تهران: کتابدار، 1388.

غفاری، سعید؛ زنجیردار، مجید؛ حقدادی، مریم (1388). مطالعه راهبردی مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر اراک. ماهنامه اطلاع یابی و اطلاع رسانی، 26، ص. 22- 28.

کریمی، ندا؛ گورابی، احمد (1388). بررسی عوامل موثر بر اجرای مدیریت دانش در مجموع کتابخانه‌های دانشگاه گیلان. مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت دانش و علوم اطلاعات: پیوندها و برهم کنش‌ها. تهران: کتابدار، 1388.

مفیدی، همیلتونی؛ سنیمان، ردا (2004). کاربرد اینترانت به عنوان یک ابزار مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی. ترجمه مریم صراف زاده. مجله الکترونیکی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، 5(1). قابل دسترس در: http://ejournal.irandoc.ac.ir

میرغفوری، حبیب الله؛ صادقی آرانی، زهرا (1389). بررسی و ارزیابی کارایی کتابخانه‌ها در به کار گیری مدیریت دانش و نوآوری به منظور بهبود کیفیت خدمات با استفاده از مدل DEA دو مرحله ای: "مطالعه موردی کتابخانه‌های عمومی و دانشگاهی شهرستان یزد". کتابداری و اطلاع رسانی، 49، ص. 78- 99.

Alavi, Maryam; Leidner, Dorothy (2001). Review: Knowledge Management and Knowledge Management Systems: Conceptual Foundations and Research Issues. Mis Quarterly, 25 (1), pp. 107- 136.

Bhatt, G. (2001). Knowledge Management in Organizations: Examining the Interactions Between Technologies, Techniques, and People. Journal of Knowledge Management, 5 (1), pp. 68-75

Bhatt, G. (2002). Management Strategies for Individual Knowledge and Organization Knowledge. Journal of Knowledge Management, 6 (1), pp. 31- 39.

Davenport, T; Long, D; Beers, M (1998). Successful Knowledge Management Projects. Management Review, 39 (2), pp. 43- 57.

Goldoni, Vanessa; Oliveria, Mirian (2010). Knowledge Management Metrics in Software Development Companies in Brazila. Journal of Knowledge Management, 14 (2), pp. 301- 313.

Hamid Suraya; Jamaliah Mohammad (2005). Preliminary Study of Knowledge Management in A Library: A Case Study of the Library of Malaysia. Reterived Jun, 24, 2010, From, Http://Www.Lib.Usm.My/Elmu- Equip/Conference/Documents/Icol%202005%20paper%2021%20suraya%20hamid%20&%20jamaliah.Pdf

Jain, Priti (2007). Knowledge Management Southern Africa. Library Review, 56 (5), pp. 377-392.

Noraziah, H.A Aziz (2007). Role of Special Librarian in Knowledge Management Programs. Retrieved April 8, 2011, from, www.Iab.Edu.My/Jurnal/Jurnal%202007/Slibrarian.Pdf

Roknuzzaman, Md; Umemoto, Katsohiro (2009). How Library Practitioners View Knowledge Management in Libraries: A Qualitative Study. Library Management, 30 (8/9), pp. 643- 656.

Sinotte, Michelle (2004). Exploration of The Field of Knowledge Management for the Library and Information Professional. Libri, 54 (3), pp. 190–198.