ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ‎های جدید گندم در شرایط تنش رطوبتی

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 11، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، 1385، صفحه 301-314   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v4i2.1270

نویسندگان

حمیدرضا کمیلی^{* 1}؛ محمدحسن راشد محصل²؛ مسعود قدسی³؛ احمد زارع فیض آبادی¹

¹مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان

²گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده

به منظور ارزیابی میزان تحمل به خشکی ژنوتیپ های جدید گندم به تنش رطوبتی انتهایی در شرایط مزرعه‏ای، آزمایشی با استفاده از طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد و در طی سال زراعی 83-1382 به اجرا درآمد. تیمار آبیاری در دو سطح شامل: 1- آبیاری کامل (100% آب مصرفی گیاه بر اساس نیاز گندم در مراحل مختلف رشد و نمو و بر اساس عرف معمول ایستگاه) و 2- آبیاری محدود (تأمین نیاز آبی گیاه تا مرحله گرده افشانی و سپس اعمال تنش رطوبتی از طریق حذف آبیاری و جلوگیری از بارندگی به کمک باران گیر، از مرحله گرده‎افشانی تا انتهای رشد و نمو گندم) در کرت‌های اصلی و تعداد 16 ژنوتیپ امید‎بخش گندم مناطق سرد کشور (C-82) به انضمام شاهد (رقم توس) در کرت‎های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ‏ها نشان داد، که تیمار آبیاری بطور معنی داری عملکرد دانه، شاخص برداشت، اجزای عملکرد دانه (تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه) راتحت تاثیر قرار داد. همچنین اختلافات معنی داری در مورد صفات مذکور بین ژنوتیپ های مورد بررسی موجود بود. ژنوتیپ C-82-5 از بیشترین عملکرد دانه در شرایط مطلوب و تنش رطوبتی برخوردار بود. بعلاوه شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه این ژنوتیپ نیز در سطح مطلوب بود. این ژنوتیپ علاوه بر دارا بودن عملکرد بالا در شرایط مطلوب، از تحمل قابل قبولی به تنش رطوبتی انتهایی نیز برخوردار بود.