اثر سطوح متفاوت آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم نخود (Cicer arietinum L.) در شرایط آب‌ و هوایی مشهد

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 6، دوره 2، شماره 2، بهمن 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v2i2.19043

نویسندگان

سلمان انجم شعاع^{* 1}؛ حمید معین‌راد²؛ حسین ابراهیمی²

¹دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد مشهد

²عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی

چکیده

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و تحمل به خشکی چهار رقم نخود، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در شرایط آب‌و‌هوایی مشهد اجرا شد. سطوح آبیاری شامل چهار سطح آبیاری کامل، آبیاری با ضریب کم‌آبیاری 10درصد، آبیاری با ضریب کم‌آبیاری 20درصد و آبیاری با ضریب کم‌آبیاری 50درصد با ارقام جم، کرج 31-60-12، ILC482 و کاکا به صورت کرت‌های خُردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. مقدار نیاز آبی در هر یک از سطوح آبیاری بر اساس سند آب کشور (با استفاده از نرم‌افزار NETWAT) و بر اساس روش پنمن مانتیس محاسبه گردید. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح مختلف آبیاری، اثر معنی‌داری بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد غلاف و تعداد دانه در مترمربع و نیز وزن 100دانه ارقام نخود داشتند. طبق نتایج حاصل، با افزایش میزان آب آبیاری، تعداد غلاف در مترمربع، تعداد دانه در مترمربع، وزن 100دانه و در نتیجه عملکرد دانه افزایش یافت. در بین ارقام، در تمامی سطوح آبیاری، رقم کاکا با 930 کیلوگرم در هکتار بیشترین و رقم کرج با 167 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. در این مطالعه، به‌ترتیب رقم‌های کاکا، ILC482 و جم بیشترین تحمل به خشکی را از خود نشان دادند. رقم ILC482 در شرایط آبیاری کامل دارای عملکردی کمتر نسبت به رقم جم بود ولی در تیمارهای کم‌آبیاری 20درصد و کم‌آبیاری 50درصد، عملکردی بیشتر نسبت به رقم جم از خود نشان داد و در مقایسه با سایر ارقام، صفات اندازه‌گیری‌شدة آن، کمتر تحت تأثیر کم‌آبیاری قرار گرفت. با توجه به نتایج این آزمایش، رقم ILC482 را می‌توان به عنوان رقمی مناسب برای شرایط کم‌آبیاری و یا احتمالاً دیم در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

ارقام نخود؛ تنش خشکی؛ عملکرد دانه؛ کم‌آبیاری