Spiritual Sultanate of Imam al-Riḍā (A.S.) A Deliberation on the Conceptual Association between Divine Dominion and Calmness of the Heart in Ḥadīth of Imam al-Riḍā (A.S.)

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 2, Volume 46, Issue 1, September 2014, Pages 9-29   

Document Type: علمی پژوهشی

DOI: 10.22067/philosophy.v46i1.40859

Author

Ali Ashraf Imami^*

Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

“Spiritual Sultanate” is among the phrasings that Qāḍī Sa‘īd Qummī has used about Imamate. This concept has a direct relation with the Imam’s sovereignty in the world of Divine Commandment or malakūt (Divine Dominion). For this same reason the title “Sultan” in the Shī‘ī pilgrimage prayer books (ziyāratnāmas) and appeals (tawassuls), such as al-walī al-murshid addressing the Eighth Imam (A.S.), indicates the high position of that holy Imam (A.S.) for guidance of the spiritual wayfarers. In order to figure out this position, a tradition about calmness (sakīna) quoted from his holiness (A.S.) is studied in this article. According to this tradition, a Divine countenance and distinction would emerge for the faithful. In this research, while expounding ḥadīth of Imam al-Riḍā (A.S.), some evidences of the intuitions of the learned experts have been presented denoting that one of the most perfect forms of calmness of the heart is the luminous countenance of Shams al-Shumūs, the guardianship of Imam ‘Alī b. Mūsā al-Riḍā (A.S.).

Keywords

spiritual Sultanate; Imam al-Riḍā (A.S.); the seventh cynosure (qibla); calmness of the heart

References

قرآن حکیم، ترجمۀ محمد خواجوی، تهران، انتشارات مولی، تهران، 1368.

ابن بابویه، محمد، عیون اخبارالرضا(ع)، به کوشش سید مهدی حسنی لاجوردی، 1363.

ابن بابویه، محمد، التوحید، به کوشش هاشم حسینی طهرانی، قم، منشورات جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه. 1398ق.

ابن بابویه، محمد، معانی الاخبار، به کوشش علی اکبر غفاری، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزۀ علمیه قم. 1361.

ابن بابویه، محمد، علل الشرایع، قم، انتشارات داوری. بی تا.

ابن عربی، محمد بن علی، فصوص الحکم، به کوشش ابوالعلاء عفیفی، تهران، انتشارات الزهراء، 1366.

ابن عربی، محمد، الفتوحات المکیه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا.

ابن عربی، محمد، التدبیرات الالهیه فی اصلاح المملکه الانسانیه، به کوشش نیبرگ، لیدن، 1336ق.

ابن عربی، محمد، تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دارالاندلس، بی تا.

ابن عربی، محمد، عنقای مغرب فی ختم الاولیاء و شمس المغرب، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1426ق.

سید ابن طاووس، رضی الدین علی، جمال الاسبوع بکمال المشروع، به کوشش جواد قیومی جزه ای اصفهانی، قم، موسسه آلآفاق1371.

سید ابن طاووس، رضی الدین علی، مهج الدعوات و منهج العبادات، بیروت، موسسه الاعلمی، 1414ق.

انصاری، عبدالله بن محمد، ترجمه و متن منازل السائرین، به کوشش روان فرهادی، تهران، مولی، 1383.

بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت، دارالفکر، 1401ق.

بهاء ولد، محمد بن حسن بلخی)، معارف بهاء ولد، به کوشش بدیع الزمان فروزانفر، ج2، تهران، کتابخانۀ طهوری، 1352.

ترینی قندهاری، نظام‌الدین بن اسحاق، قواعد العرفاء و آداب الشعراء، به کوشش احمد مجاهد، تهران، انتشارات سروش، 1387ق.

تفلیسی، حبیش، وجوه قرآن، به کوشش مهدی محقق، تهران، انتشارات حکمت، 1396ق.

تلمسانی، عفیف الدین، شرح مواقف نفری، به کوشش جمال المرزوقی، قاهره، 2000م.

جیلی، عبدالکریم، الانسان الکامل فی معرفه الاواخر و الاوائل، مصر، 1975ق.

جفری، آرتور، واژه های دخیل در قرآن مجید، ترجمه فریدون بدره ای، تهران، انتشلرات توس، 1372.

حالی(عماد اردبیلی)، محسن، دیوان حالی، به کوشش محمد خواجوی، شیراز، انتشارات دریای نور، 1388.

حکیم ترمذی، محمد بن علی، کتاب الختم الاولیاء، به کوشش عثمان یحیی، بیروت، مکتبه الکاتولیکه، بی تا.

حقی بروسوی، اسماعیل، تمام الفیض فی باب الرجال، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2010.

خوارزمی، کمال‌الدین حسین، ینبوع الاسرار فی نصایح الابرار، به کوشش مهدی درخشان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1384.

راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم حسینی شرفی ذهبی"میرزا بابا"، قوایم الانوار و طوالع الاسرار، به کوشش خیرالله محمودی، قم، دریای نور، 1383.

راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم حسینی شرفی ذهبی"میرزا بابا"، آیات الولایه، چاپ سنگی، بی جا، بی تا.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1418ق.

سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن (1422ق)، الاتقان فی علوم القرآن، به کوشش مصطفی ذیب البغا، دمشق، دار ابن کثیر.

روزبهان بقلی، کشف الاسرار، روزبهان بن ابی نصر، کتابخانه آستان قدس رضوی، نسخۀ شماره 931.

شاه ولی الله دهلوی، احمد بن عبدالرحیم، فتح الرحمن بترجمه القرآن، به کوشش مسعود انصاری، تهران،نشر احسان، 1385.

شبستری، محمود، گلشن راز، به کوشش صمد موحد، تهران، کتابخانۀ طهوری، 1368.

شریف‌الدین خوارزمی، حسین، جاده العاشقین (ملفوظات حضرت شیخ خوارزمی)، دانشگاه اسلامی علیگر، هند، کتابخانه مولانا آزاد، شماره1/297671.

شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، به کوشش محدث ارموی و محمدابراهیم آیتی، تهران، نشر داد، 1373.

شوشتری، قاضی نورالله، مجالس المؤمنین، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1365.

شولم، گرشوم گرهارد، جریانات بزرگ در عرفان یهودی، ترجمۀ فریدالدین رادمهر، تهران، نیلوفر، 1385.

شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، المقنعه، قم، جامعه مدرسین حوزۀ علمیه، 1410ق.

طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج5، تهران، مکتبه الاسلامیه، (بیتا).

فرات کوفی، ابوالقاسم، تفسیر فرات الکوفی، به کوشش محمدکاظم، تهران، وزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی، 1374.

فرهنگ لغات قرآن خطی آستان قدس رضوی، به کوشش احمدعلی رجایی بخارائی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.

فرغانی، سعیدالدین سعید، مشارق الدراری شرح تائیه ابن فارض، به کوشش سید جلال‌الدین آشتیانی، مشهد، دانشگاه فردوسی، 1398ق.

قونوی، صدرالدین محمد، اعجازالبیان فی تفسیرالقرآن، ترجمۀ محمد خواجوی، تهران، انتشارات مولی، 1375.

قاضی سعید قمی، محمد بن سعید بن مفید، اسرارالعبادات و حقیقه الصلاه، ترجمۀ دکتر علی زمانی قمشه ای، قم، آیت اشراق، 1387.

قاضی سعید قمی، محمد بن سعید بن مفید، شرح الاربعین، به کوشش نجفقلی حبیبی، تهران، دفتر میراث مکتوب، 1379.

قاضی سعید قمی، محمد بن سعید بن مفید، شرح توحید الصدوق، به کوشش نجفقلی حبیبی، تهران، انتشارات وزارت ارشاد، 1415.

قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1361.

کتاب مقدس، عهد عتیق و عهد جدید، 2002م.

کربن، هانری، تخیّل خلاق در عرفان ابن عربی، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، تهران، انتشارات جامی، 1384.

کربن، هانری، معبد و مکاشفه، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، تهران، سوفیا، 1390.

کربن، هانری، چشم اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی(تشیع دوازده امامی)ج1، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، تهران، سوفیا، 1391.

ماسون، دنیز، قرآن و کتاب مقدس، درون مایه های مشترک، تهران، دفتر پژوهش و نشر سهروردی، 1385.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، تفسیر آیه مبارکۀ نور، ترجمه و متن به کوشش محمد خواجوی، تهران، انتشارات مولی، 1362.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، اسرارالآیات، به کوشش محمد خواجوی، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفۀ ایران، 1360.

نجم الدین کبری، احمد بن عمر، التأویلات النجمیه فی التفسیر الاشاری الصوفی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 2009م.

نجم الدین کبری، احمد بن عمر، اصول العشره، ترجمۀ عبدالغفور لاری، به کوشش نجیب مایل هروی، تهران، مولی، 1363.

نجم الدین کبری، احمد بن عمر، فوائح الجمال و فواتح الجلال، به کوشش یوسف زیدان، مصر، دار سعاد، 1426ق.

نفری، محمد بن عبدالجبار، المواقف و المخاطبات، به کوشش آربری، افست از روی چاپ لیدن، 1934م.

همدانی، میر سید علی، ذخیرة الملوک، به کوشش سید محمود انواری، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز، 1385.

مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی، مثنوی معنوی، به کوشش رینولد نیکلسون، تهران، ققنوس، 1377.