بررسی اثر هوش معنوی بر عملکرد شغلی کارکنان بانک با نقش واسط نوآوری فردی (مورد مطالعه: بانک مهر اقتصاد استان خراسان رضوی)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 6، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 32، اسفند 1397، صفحه 173-212   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v15i2.66575

نویسندگان

سیدمحمد باوندی ثانی؛ غلامرضا ملک زاده^* ؛ علیرضا پویا

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

امروزه سازمان‌ها به منظور حفظ و بقای خود باید از مزایای رقابتی نظیر نوآوری و توجه به مشتری با ارائة محصولات و خدمات جدید و نوآورانه برخوردار باشند. این امر برای بانک‌ها، ماندگاری بیشتر مشتریان، جذب مشتریان جدید و بهبود عملکرد مالی و سودآوری را به دنبال خواهد داشت. کیفیت و تازگی خدمات ارائه‌شده توسط بانک در نگرش مشتریان نسبت به میزان برتری خدماتی سازمان نسبت به رقبا مؤثر است. به همین دلیل در پژوهش حاضر، تأثیر هوش معنوی بر عملکرد شغلی کارکنان با نقش واسط نوآوری فردی در بانک به‌عنوان محیطی با ویژگی‌های خاص پرداخته شده است. جامعة آماری پژوهش 398 نفر از کارکنان بانک مهر اقتصاد استان خراسان رضوی است که از این تعداد، 182 نفر به‌عنوان نمونه با روش تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که هوش معنوی و نوآوری فردی بر عملکرد شغلی کارکنان اثر مثبت دارند و نوآوری فردی در این رابطه نقش واسط دارد.

کلیدواژه‌ها

هوش هیجانی؛ هوش معنوی؛ نوآوری فردی؛ عملکرد شغلی

مراجع

1. رجائی‌پور، س.، و همکاران. (1391). نقش سرمایة اجتماعی در گرایش به نوآوری کارکنان در شرکت سهامی بیمه معلم. فرایند مدیریت وتوسعه، 26(۱)، 161-189.

2. رستگار، ع.، و جعفریان، ی. (1392). رابطة هوش معنوی و رهبری معنوی با عملکرد کارکنان مدارس شهر اهواز و اثر میانجی‌گری معنویت در محیط کار. مقالة ارائه‌شده در کنفرانس بین‌المللی مدیریت، چالش‌ها و راهکارها، دانشگاه شیراز، شیراز.

3. روغنی، ع.، ابزری، م.، و سلطانی، ا. (1391). شناسایی شاخص‌های کلیدی سنجش عملکرد افراد جهت پرداخت پاداش. مجلة فرایند مدیریت و توسعة، 25(۳)، 3-23.

4. ساغروانی، س. (1389). بهره‌های هوش معنوی برای فرد و سازمان. تدبیر، ۲۱(۲۱۵)، 35-40.

5. سیفی، ج.، و تصدیقی، ش. (1394). بررسی رابطة هوش هیجانی و هوش معنوی و تأثیر آن بر خلاقیت و نوآوری و عملکرد کارآفرینان موفق کسب و کارهای کوچک و متوسط شهرک صنعتی بابل استان مازندران. مقالة ارائه‌شده در کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه پیام‌نور ساری، ساری.

6. شکر کن، ح، ارشادی، ن.، شاهینی ییلاق، م و حقیقی، ج. (1387). طراحی و آزمون الگوی ارزشیابی‌ها و پیامدهای مهم انگیزش شغلی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب منطقة اهواز. مجلة علوم تربیتی و روان‌شناسی اهواز، ۱۵(۱)، ۱-۳۲.

7. علیپور, ا.، و آژیر، م. (۱۳۹۶). رابطة هوش معنوی و هوش هیجانی با سبک‌های هویتی نوجوانان مدارس متوسطه ناحیة 1 ارومیه. مقالة ارائه‌شده در دومین کنفرانس ملی روان‌شناسی و مشاوره، دانشگاه هشت بهشت اصفهان، اصفهان.

8. غباری بنات، ب. (1386). هوش معنوی. اندیشة نوین دینی، ۳(۱۰)، 125-149.

9. کریمی مونقی، ح.، گازرانی، ا.، واقعی، س.، و غلامی، ح. (1390). بررسی رابطة هوش معنوی و صلاحیت بالینی پرستاران بیمارستان‌های آموزشی مشهد. مجلة دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی سبزوار، ۱۸(۲)، ۱۳۲-۱۳۹.

10. گلمن، د. (1383). هوش هیجانی (ترجمة نسرین. پارسا). تهران: انتشارات رشد.

11. محرم‌زاده، م.، و حسین‌زاده، ف. (1393). رابطة بین فرهنگ پشتیبان، محرک خلاقیت، نوآوری و عملکرد کارکنان ادارة کل ورزش و جوانان. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، ۱(۱)، 95-100.

12. مرادی، م.، و افشار ایمانی، ی. (1396). رابطة بین هوش هیجانی، هوش معنوی و عملکرد حسابرس. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی (پژوهش‌نامة حسابداری مالی و حسابرسی)، (۳۵)، 41-64.

13. موسوی، س. ع.، و احمدی، س. (1393). بررسی رابطه میان هوش معنوی و خلاقیت و نوآوری کارآفرینان موفق. مقالة ارائه‌شده در اولین همایش ملی الکترونیکی دستاوردهای نوین در علوم مدیریت و حسابداری. دانشگاه خلیج فارس، بوشهر.

14. الونی، س. م. (1386). مدیریت عمومی. تهران: نی.

15. یکتایی، م.، علی‌پور، م.، خسروی، ع.، و بذرافشان، ح. (1394). بررسی تأثیر هوش معنوی بر عملکرد شغلی. مدیریت فرهنگ سازمانی، ۱۳(۴)، 1267-1287.

16. Al-Hawari, M., Ward, T., & Newby, L. (2009). The relationship between service quality and retention within the automated and traditional contexts of retail banking. Journal of Service Management, 20(4), 455-472.

17. Allport, G. (1968). The person in psychology. Boston, M.A: Beacon Press.

18. Amram, Y. (2005). Intelligence beyond IQ: The contribution of emotional and spiritual intelligences to effective business leadership. Institute of transpersonal psychology, 35-39.

19. Armstrong, A., & Foley, P. (2003). Foundation learning organization: organization learning mechanism. The Learning Organization, 10(2), 74-82.

20. Barlow, G (1989). Deficiencies and the perpetuation of power latten functions in performance appraisal. Journal of Management Studies, 26(5), 499-517.

21. Barrett, H., Balloun, J. L., & Weinstein, A. (2005). The impact of creativity on performance in non‐profits. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 10(4), 213-223.

22. Brenda, J. (2003). The shape of research in the field of higher education and graduate employment: some issues. Studies in Higher Education, 28(4), 413-426.

23. Chin, S. T. S., Raman, K., Yeow, J. A., & Eze, U. C. (2012). Relationship between emotional intelligence and spiritual intelligence in nurturing creativity and innovation among successful entrepreneurs: A conceptual framework. Procedia-Social and Behavioral Sciences,4(57), 261-267.

24. Emmons, R. A. (2000a). Is spirituality an intelligence? Motivation, cognition, and the psychology of ultimate concern. The International Journal for the psychology of Religion,10(1), 3-26.

25. Emmons, R. A. (2000b). Spirituality and intelligence: problems and prospects. The International Journal for the Psychology of Religion,10(1), 57-64.

26. Frese, M., & Fay, D. (2001). Personal initiative: an active performance concept for work in the 21st century. Research in Organizational Behavior, 23(1), 133–187.

27. Gardner, H. (1999). Multiple Intelligence reframed intelligences for the new millennium, New York: Basic Books.

28. Gardner, H. (2000). A case against spiritual intelligence. International Journal for the psychology of Religion, 10 (1), 27 -34.

29. George, M. (2006). How intelligent are you... really? From IQ to EQ to SQ, with a little intuition along the way. Training & Management Development Methods, 20(4), 425-436.

30. Goyal, A., & Akhilesh, K. B. (2007). Interplay among innovativeness, cognitive intelligence, emotional intelligence and social capital of work teams. Team Performance Management. 13(7/8), 206-226.

31. Hurt, H. T., Joseph, K., & Cook, C. D. (1977). Scales for the measurement of innovativeness. Human Communication Research, 4(1), 58-65.

32. Hurtz, G. M., & Donovan, J. J. (2000). Personality and job performance: The Big Five revisited. Journal of applied psychology, 85(6), 869-879.

33. Johnnessen, J. A., Olsen, B., & Lumpkin, G. T. (2001). Innovation newness: what is new, how new, and new to whom? European Journal of Innovation Management. 4(1), 20-31.

34. Johnston, B. (2003). The shape of research in the field of higher education and graduate employment: Some issues. Studies in Higher Education, 28(4),413-426.

35. Kanter, R. M. (1988). When a thousand flowers bloom: Structural, collective, and social conditions for innovation in organizations. In B. M. Staw, & L. L. Cummings (Eds.), Research in organizational behavior (Vol. 10, pp. 169-211). Greenwich, CT: JAI Press.

36. King, D. B. (2007). The spiritual intelligence project. Ontario, Canada, Trent University.

37. King, D. B. (2008). Rethinking claims of spiritual intelligence: A definition, model, & measure (Unpublished master's thesis), Peterborough, Ontario, Canada, Trent University.

38. Leana, C. R., & Van Buren, H. J. (1999). Organizational social capital and employment practices. Academy of Management Review, 24(3), 538-555.

39. Leanders, F., Kessler, E. H., & Christensen, E.W. (2003). Centralization in levels for organization, Journal of Research on Computing in Education, 33(3), 263-279.

40. Mayer, J. D. (2000). Spiritual intelligences or spiritual consciousness? The International Journal for the Psychology of Religion. 10(1),47-56.

41. Mc Sherry, W.; Draper, p. & Kendrick, D. (2002). The construct validity of a rating scale designed to assess spirituality and spiritual care. International Journal of Nursing Studies, 39(7), 723-734.

42. Muchincky, P. (2000). Psychology to work: an introduction to industrial and organizational psychology. Belmont, California, Wadsworth Publishing Company.

43. Myers, S. and Marquis, D.G. (1969) Successful Industrial Innovations: A Study of Factors Underlying Innovation in Selected Firms. National Science Foundation. Available at: https:// www. scirp. org/(S (351 jmbntvnsjt 1aad kposzje) ) /

44. Nasel, D. D. (2004). Spiritual orientation in relation to spiritual intelligence: A new consideration of traditional Christianity and new age/individualistic spirituality) Doctoral Dissertation (, Australia, University of South Australia.

45. Noble, K. D. (2000). Spiritual intelligence: A new frame of mind. Advanced Development Journal, 9 (1), 1-28.

46. Ojasalo, J. (2008). Management of innovation networks: A case study of different approaches. European Journal of Innovation Management,11(1), 51-86.

47. Patterson, M., West, M. A., Lawthom, R., & Nickell, S. (1997). The impact of people management practices on business performance. Institute of Personnel and Development, London.

48. Raisi, M., Ahmari Tehran, H., Heidari, S., & Mehran, N. (2014). Demographic survey of the spiritual intelligence Qom University of Medical Sciences. Health Spiritual Medical Ethics, 1(1), 23-29.

49. Rego, A. and Cunha, M. (2008). Workplace spirituality and organizational commitment: an empirical study. Journal of Organizational Change Management, 21(1), 53-75.

50. Robertson, T. S. (1971). Innovative behavior and communication. New York: Holt, Rhineart & Winston.

51. Sadikoglu, E., & Zehir, C. (2010). Investigating the effects of innovation and employee performance on the relationship between total quality management practices and firm performance: An empirical study of Turkish firms. International journal of production economics, 127(1), 13-26.

52. Scott, S.G., & Bruce, R.A. (1994). Determinants of innovative behavior: A path model of individual innovation in the workplace. Academy of Management Journal, 37(3), 580–607.

53. Shif, HA.; Susanto, E. (2010). Conflict management styles, emotional intelligence and job performance in public organizations. International Journal of Conflict Management, 21(2), 147-68.

54. Sternberg, R. (1997). The concept of intelligence and its role in lifelong learning and success. American Psychologist, 52(10), 1030-1037.

55. Vaughan, F (2002). What is spiritual intelligence? Journal of Humanistic Psychology, 42(2), 16-33.

56. Wigglesworth, C. (2004). Spiritual Intelligence & Why it matters. Conscious pursuits, Paper presented at the 2010 meeting of the Academy of Management, Montreal, Canada.

57. Wright, B. E. (2004). The role of work context in work motivation: A public sector application of goal and social cognitive theories. Journal of Public Administration Research and Theory, 14(1), 59-78.

58. Yang, K. P., & Mao, X. Y. (2007). A study of nurses’ spiritual intelligence: A cross-sectional questionnaire survey. International journal of nursing studies, 44(6), 999-1010.

59. Zohar, D. and Marshal, L. (2002). Cultivating spiritual intelligence to heal dis-eases of meaning: Conference reported by Davidson. Contemporary nurse, 12)2(, 103-105.

60. Zohar, D. and Marshall, I. N. (2000). SQ: Spiritual intelligence: the ultimate intelligence. London: Bloomsbury.