بررسی تاثیر دوره انتظار ، وزن بنه و رژیم های مختلف نوری بر صفات بنه و اندام هوایی زعفران (Crocus sativus L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 12، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، 1385، صفحه 315-333   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v4i2.1271

نویسندگان

علیرضا کوچکی^{* 1}؛ علی گنجعلی¹؛ فروغ عباسی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

چکیده

زعفران گیاهی است علفی و چند ساله که اغلب در مناطق شمال شرق و شرق ایران و بویژه استانهای خراسان جنوبی و رضوی با زمستان های سرد و تابستان های گرم کشت می‌شود. اطلاعات زیادی در بارة خصوصیات گیاهشناسی این گیاه وجود دارد اما در ارتباط با خصوصیات فیزیولوژی آن، اطلاعات اندکی موجود است. چهار آزمایش متفاوت طی سالهای زراعی 1384- 1382 با هدف بررسی تأثیر دوره انتظار، شرایط انتظار، وزن بنه و رژیم‌های مختلف نوری و حرارتی بر خصوصیات بنه و اندام هوایی زعفران انجام شد. نتایج آزمایش اول نشان داد که در پایان دوره رشد، کاهش وزن بنه در گیاهان رشد یافته در هوای آزاد(شرایط طبیعی) نسبت به اتاقک رشد، به‌طور معنی‌داری بیشتر بود (2/4 در مقابل 7/2 گرم به ازای هر بنه). همچنین دوره 120 روز نسبت به 60 روز انتظار سبب کاهش بیشتر وزن بنه در پایان فصل رشد شد. در این آزمایش اتاقک رشد، دوره انتظار 120 روز و وزن بیشتر بنه‌ها، فاصله زمانی از کاشت تا ظهور اندام هوایی را به طور معنی‌داری کاهش و سطح برگ گیاه را افزایش داد. در آزمایش دوم، روز تا ظهور اندام هوایی، سطح برگ و تعداد جوانه‌های رویشی فعال، تحت تأثیر گروه‌های مختلف وزنی بنه قرار نگرفت ولی اتاقک رشد روز تا ظهور اندام هوایی را به طور معنی‌داری نسبت به محیط بیرون کاهش داد. فاصله از کاشت تا ظهور اندام هوایی در دوره انتظار 120 نسبت به 60 روز، طولانی‌تر اما مشابه نتایج آزمایش اول، این فاصله پس از اولین آبیاری در دوره 120 روز انتظار کوتاه‌تر شد. در آزمایش سوم و چهارم، رژیم های مختلف نوری تأثیر معنی داری بر فاصله زمانی از کاشت تا ظهور اندام هوایی، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، سطح برگ و تعداد جوانه‌های فعال در هر بنه داشت (01/0 P≤). تمامی صفات فوق با افزایش مدت روشنایی از 5/6 به 16 ساعت، افزایش یافتند. در آزمایش سوم، 33 و 75 درصد از بنه‌ها به ترتیب در رژیم نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و هوای آزاد تولید گل کردند. این در حالی است که در آزمایش چهارم، 100 درصد از بنه ها در رژیم نوری 16 و 8 ساعت روشنایی و تاریکی و 70 درصد بنه‌ها در محیط بیرون، تولید گل کردند. گیاهانی که در رژیم نوری 5/6 ساعت روشنایی و 5/5 ساعت تاریکی قرار داشتند در هردو آزمایش تولید گل نداشتند.