شیوه‌های حل‌وفصل اختلافات ایران و آمریکا ناشی از احکام صادره براساس قوانین مصونیت دو دولت در دادگاه‌های داخلی دو کشور

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 2، دوره 5، شماره 1، مرداد 1395، صفحه 1-24   

نوع مقاله: مقالات

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jipr.v5i1.51174

نویسندگان

اعظم امینی^{* 1}؛ علیرضا ابراهیم گل²

¹فزدوسی مشهد

²شهید بهشتی

چکیده

قانون صلاحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دولت‌های خارجی در واکنش به تصمیمات محاکم آمریکایی علیه دولت جمهوری اسلامی و ارگان‌های وابسته به آن و نقض مصونیت آنها وضع شد. مستند محاکم مزبور در صدور این تصمیمات، قانون مصونیت دولت‌های خارجی آن کشور مصوب 1976 بوده است. صرف‌نظر از اعتبار آرای صادره، اکنون محاکم هریک از دو کشور ایالات متحده‌ی آمریکا و جمهوری اسلامی ایران آراء متعددی را بر اساس قوانین داخلی علیه دولت مقابل صادر کرده‌اند و اشخاصی ذی‌نفع آراء صادره هستند. بر اساس مقررات جاری ایالات متحده، پیش‌شرط عادی‌سازی روابط میان دو کشور، حل‌وفصل اختلافات ناشی از این دعاوی است. از دیرباز راه‌حل‌های مختلفی برای حل‌و‌فصل اختلافاتی مشابه این قبیل اختلافات میان دولت‌ها وجود داشته است که ازجمله آنها می‌توان به شیوه‌ی حل‌وفصل از طریق انعقاد موافقت‌نامه‌های مقطوع و تأسیس کمیسیون‌های دعاوی خارجی و دیگری دادرسی دعاوی گسترده‌ی بین‌المللی اشاره کرد. هرکدام از این راهکارها، ظرفیت‌ها ومحدودیت‌های خاص خود را دارا هستند. به‌نظر می‌رسد شرط حل‌وفصل اختلافات موجود در عهدنامه‌ی مودّت بین ایران وآمریکا (1955) به‌عنوان تنها مکانیسم موجود حل‌وفصل اختلافات میان طرفین، مبنای حقوقی لازم برای حل‌وفصل این قبیل دعاوی از طریق ارجاع به دیوان بین‌المللی دادگستری یا داوری را فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

معاهده مودت؛ دیوان بین المللی دادگستری؛ موافقتنامه های مقطوع؛ دادرسی دعاوی گسترده بین المللی؛ کمیسیونهای دعاوی خارجی

مراجع

References

Abaclat and Others (n 1) and The Argentine Republic (n 6)

Abdollahi, M., & Mirshahbiz, S. (2003). State Immunity in International Law, Vice president of research, law and regulations. (in Persian)

Amini, A., & Abak, S. (2015). Study of the optimal deterrence and the gain elimination theories on punitive damages in tort cases (emphasizing on the United States Jurisprudence), Encyclopedia of Economic Rights, 21(6). (in persian).

Case law

Christise, G. C. (1991). Current Trends in the American Law of Punitive Damages, Anglo-American Law Review.

Claim No.LIB-I-OO1, LIB-I-002, http://www.justice.gov/fcsc/claim-numbers-lib-i-001-through-lib-i-052.

Claims Settlement Agreement between the United States of America and Iraq Signed at Baghdad September 2, 2010

Claims Settlement Agreement between the United States of America and the Great Socialist people's Libyan Arab Jamahiriya, 2008

David, P. S. (2013). The foreign sovereign immunities act: a guide for judges, federal judicial center.

Department of Sates, Oversea Citizen Services, office of policy Review of Interagency liaison.

Edward, Re. D. (1961-1962). The foreign Claims Settlement Commission and International Claims, Syracuse law Review, 516.

Edward, Re. D. (1961-1962). The Foreign Claims Settlement commission: its Functions and Jurisdiction, Mich. L. Rev, 1079.

Foreign Claims Settlement Commission Of The United States United States Department Of Justice Washington, Dc 20579, Claim No. LIB-I-006, Decision No. LIB-I-013

Foreign Claims Settlement Commission of The United States United States Department Of Justice Washington, Dc 20579, Claim No. LIB-I-OOI, Decision No. LIB-I-OOI.

Foreign Claims Settlement Commission Of The United States United States Department Of Justice Washington, D.C. 20579, Claim No. IRQ-I-003, Decision No. IRQ-I-006.

Foreign Claims Settlement Commission of the United States, U.S. Department Of Justice 2013 Annual Report, Including the Final Report on the First and Second Libya Claims Programs, 2013 FCSC Ann

G.A, 6th Committee, 18th session, 27 Oct.2000

Holtzmann, M. (2007). International Mass Claims Process: Legal and Practice Perspectives, Howard, Kristjansdottir Edda (Eds), Oxford University Press, published.

http://www.justice.gov/fcsc/final-opinions-and-orders-5.

Jurisdictional Immunity of the State, Germany v. Italy, ICJ.

Lillich, B. R. (1962). International Claims: their Adjudication by National Commissions, Syracuse University Press.

Lillich, B. R. (1962). International claims: their settlement by lump sum agreements, Syracuse university press.

Lillich, B. R. (1985). Encyclopedia Public International Law, North-Holland-Amsterdam. New York, Oxford.

Lillich, B. R., & Weston H. B. (1982). International Claims: Contemporary European Practice, University press Virginia.

Report of the International Law Commission, 2001, Art 4&8

Rosenfeld, F. (2013). Mass Claims in International Law, Jornal of International Dispute Settlement, 4(1).

Stewart, D. P. (2013). The Foreign Sovereign Immunities Act. A guide for Judges, Federal Judicial Center.

Surrey (1951). Problems of the Italian Peace Treaty: Analysis of Claims Provisions and Description of Enforcement, Law &Contemporary Problems, 16.

The Housing Property Claims Commission in Kosovo (HPCC) Resolution No 7, 11 April 2003.

United States Department of state Washington, D. C. 20520, November 27, 2013. http://www.justice.gov/sites/default/files/pages/attachments/2014/06/20/libya_claims_referral_letter_11-27-2013.pdf

Yearbook International Law Commission, 2001, Commentary of Art, 37.