بررسی کنش گفتار «دروغ» و رابطه آن با متغیرهای سن، جنسیت، رشته تحصیلی، منطقه جغرافیایی و مذهب

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 4، دوره 11، شماره 1، شهریور 1398، صفحه 85-110   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v9i17.63816

نویسندگان

فاخته نخاولی؛ اعظم استاجی^* ؛ عطیه کامیابی گل

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

پژوهش حاضر، مطالعه‌ای توصیفی، تحلیلی و میدانی است که به بررسی نمونه اعلای دروغ در زبان فارسی و همچنین به ارتباط میان کنش گفتار دروغ و متغیرهای سن، جنسیت، رشته تحصیلی، جهت‌گیری مذهبی، منطقه جغرافیایی ( شهر یا مکانی که آزمودنی‌های مورد نظر در آن بزرگ شده‌اند) می پردازد. در این پژوهش از پرسشنامه ی رویکردهای مذهبی آلپورت و همچنین پرسشنامه ی کلمن و کی استفاده نموده و برای تحلیل داده های حاصل از نرم افزار اس پی اس اس نسخه ی ۲۲، بهره گرفته ایم. این پرسشنامه ها به ۲۸۰ دانشجوی دانشکده‌ی ادبیات که در ۸ رشته‌ی مختلف در مقطع تحصیلات تکمیلی، مشغول به تحصیل بودند، داده شد. انتخاب آزمودنی‌ها به صورت داوطلبانه و براساس جدول تعمیم‌پذیری مورگان، انجام گرفت. نتایج این بررسی ها نشان داد که نمونه‌ی اعلای دروغ در زبان فارسی دارای سه مؤلفه است: مؤلفه‌ی بیان خبر، مؤلفه‌ی کذب بودن خبر و مؤلفه‌ی قصد فریب داشتن.  نتایج همچنین نشان داد که تنها میان متغیر منطقه‌ی جغرافیایی و مفهوم دروغ همبستگی و ارتباط وجود دارد و میان سایر متغیرهای مورد نظر با کنش گفتار دروغ تفاوت معنادار مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

کنش گفتار دروغ؛ جنس؛ منطقه جغرافیایی؛ مذهب؛ همبستگی

مراجع

1. اترک،حسین.(۱۳۸۸).چیستی دروغ.فصل نامه ی فلسفه و کلام اسلامی آینه ی معرفت،سال هفتم،شماره۲۰ ،۱۴۳-۱۶۶.

2. اترک،حسین؛ملابخشی،مریم.(۱۳۹۱).دروغگویی به بیمار با انگیزه ی خیرخواهانه.مجله ی ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی،دوره پنجم،شماره۴، ۱-۱۲.

3. رضانژاد، غلامحسین.(۱۳۶۷).اصول علم بلاغت.دانشگاه الزهرا تهران.

4. سیلانیان طوسی،علی.(۱۳۷۹).دروغ(بررسی عوامل موثر بر دروغگویی).مجله تخصصی زبان و ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد،شماره۳۳، ۱۷۹-۲۰۲.

5. شریف عسگری،حسین.(۱۳۹۰).جواز دروغ از منظر روایات.فدک سبزواران،سال دوم،شماره۸، ۱۰۹-۱۲۷.

6. شفق،اسماعیل.(۱۳۹۳).سنجش صدق و کذب خبر در گزاره های ادبی.پژوهشنامه ی نقد ادبی و بلاغت،سال۳،شماره۱،۸۷-۱۰۲.

7. میرزاده،م.(۱۳۹۳).تحلیل پایایی پرسشنامه با روش کرونباخ.سایت تحلیل آماری آمارکده،برگرفته در ۲۵ اسفند ۱۳۹۳ از http://www.amarkadeh.persianblog.ir/post/

8. Allport and Ross.(1967).Scales of religious orientation, reviewed by Christopher T.Burris, 144-153.

9. Caminada,Martin.(2009).Truth, lies and bullshit, distinguishing classes of dishonesty, university of Luxembourg.

10. Castelfranchi, Cristiano; Poggi, Isabella.( 1994).Lying as pretending to give information. In: Parret, Herman (Ed.), pretending to communicate. De Gruyter, New York, 276-290.

11. Dorneyi, Z.(2003).Questionnaires in second language research: construction, administration and processing. New Jersey: Lawrence Associate, Inc.

12. Fallis, Don.(2010).Lying and deception, school of information resource, university of Arizona, Volume10, No.11, 1-12.

13. Gramigna, Remo.(2013).Augustine on lying: a theoretical framework for the study of types of falsehood, department of Semiotics, sign systems studies, 41(4), 446-487.

14. Hardin, Karol J.(2010).The Spanish notion of lie: revisiting Coleman and Kay, journal of pragmatics 42, 3199-3213.

15. Jones, Gary E.(1986).Lying and intentions, journal of business ethics 5(4), 347-349.

16. Mahon, James.(2006).Kant and Maria von Herbert: reticence vs. deception, journal of philosophy, Volume/issue 03, 417-444.

17. Meibauer, Jorg.(2011).On lying: intentionality, implicature, intercultural pragmatics, Volume8, issue2, 277-292.

18. Newman, Mattew L. ;Pennebaker, James, Berry, Diane and Jane Richards. (2003). Lying words: predicting deception from linguistic styles, personality and social bulletin, department of psychology, 665-675.

19. Sietsma, Floor Anna Gineke.(2012).Logics of communication and knowledge, institute for logic, language and computation, university of Amsterdam, thesis, 1-199.

20. Urchs, Max.(2006).Just lying, logic and logical philosophy, Volume 15, 67-89.

21. Wimmer, Heinz.(1984).Young children’s conception of lying: lexical realism-moral subjectivism, journal of experimental child psychology, Volume 37, issue1, 1-30.