تحلیل و مقایسه شبکه مفهومی سرعنوان موضوعی فارسی و مقایسه آن با سرعنوان موضوعی کتابخانه کنگره ، سرعنوان موضوعی سیرز و چکیده نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 9، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، شهریور 1392، صفحه 173-190   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v3i2.12863

نویسندگان

مریم اخوتی^{* 1}؛ محمدرضا داورپناه²؛ محمدحسین دیانی²؛ بختیار شعبانی ورکی²

¹دانشگاه علوم پزشکی کرمان

²دانشگاه فردوسی

چکیده

هدف: هدف نظام‌های سازماندهی دانش کمک به بازیابی مؤثر اطلاعات است، بنابراین، ابزارهای ذخیره و بازیابی از جمله سرعنوان‌های موضوعی باید متناسب با پیشرفت‌های علمی پیش روند. مفایسه شبکه مفهومی حاکم بر سرعنوان موضوعی فارسی و روابط بین واژه‌ها با شبکه مفهومی سرعنوان‌های موضوعی کتابخانه کنگره و سیرز در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی و لیزا هدف این مقاله است.
روش: به منظور انجام این مطالعه تطبیقی اصطلاحات مرتبط با حوزه کتابداری و اطلاع رسانی از ابزارهای مورد بررسی استخراج و مقایسه گردیدند.
یافته‌ها: سرعنوان موضوعی فارسی در سطح نسبتاً پایینی مفاهیم مرتبط با کتابداری و اطلاع‌رسانی را پوشش می‌دهد، روابط بین مفهوم-واژگان را به اندازه کافی نمایش نمی‌دهد. لیزا بیشترین میزان مفهوم-واژگان را به خود اختصاص داده است (5088 مفهوم-واژه). سرعنوان موضوعی کتابخانه کنگره با 829 مفهوم-واژه در مرتبه دوم قرار داشت و سپس سرعنوان موضوعی سیرز (391). بنابراین لازم است ابزارهای ذخیره و بازیابی اطلاعات ضمن روزآمد شدن، بتوانند پاسخگوی نیازهای کاربران در هر حوزه از علم باشند.

کلیدواژه‌ها

شبکه مفهومی؛ سرعنوان موضوعی فارسی؛ سرعنوان موضوعی کتابخانه کنگره

مراجع

ابرامی،هوشنگ (1352)، اصول تدوین فهرست موضوعی در نوشته‌های زبان فارسی.تهران: دانشگاه تهران.

اخوتی، مریم، داورپناه، محمدرضا، دیانی، محمدحسین و شعبانی‌ورکی، بختیار (1388)، تحلیل و مقایسه شبکه مفهومی حاکم بر سرعنوان موضوعی و متون فارسی کتابداری و اطلاع رسانی بر اساس رویکرد تحلیل حوزه. فصلنامه مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره 10، شماره 2، ص. 5-26.

فتاحی، رحمت الله وارسطوپور، شعله (1386)، بررسی میزان هم‌خوانی سرعنوان‌های موضوعی فارسی با کلیدواژه‌های عنوان و فهرست مندرجات کتاب‌های فارسی در حوزه‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم کاربردی و علوم محض.. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی 10(3): 39-27.

پالمر، فرانک (1981)، نگاهی تازه به معنی‌شناسی. ترجمه کورش صفوی.1374. تهران: کتاب ماد.

خاصه، علی اکبر (1385)، سرعنوان‌های موضوعی چهریزه‌ای گامی بلند در تحقق اهداف طرح‌های ابرداد‌ه‌ای.کتابداری و اطلاع‌رسانی 33(1).

http://www.aqlibrary.ir/index.php?module=TWArticles&file=index&func=view_pubarticles&did=89&pid=10( دسترسی در 4/6/88).

داورپناه، محمد رضا (1384)، ضرورت‌های نوین بازنگری در ذخیره و بازیابی اطلاعات. کتابداری و اطلاع‌رسانی 8(3):88-67.

رهادوست، فاطمه (1370)، تدوین سرعنوان‌های موضوعی پزشکی فارسی: گامی در جهت یکدست‌سازی واژگان پزشکی فارسی. فصلنامه کتاب 2(1/2): 75-50.

سلطانی، پوری، و کامران فانی (1381)، سرعنوان‌های موضوعی فارسی. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

کریمی، معصومه (1387)، سرعنوان‌های موضوعی فارسی و سرعنوان‌های موضوعی کنگره: تدوین یا ترجمه؟ماهنامه الکترونیکی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، دوره 8، شماره 2، ص. 29-24.

مسعودی، فرامرز (1368)، نظری بر فهرست سرعنوان‌های موضوعی فارسی کتابخانه ملی ایران. دفترکتابداری (41): 64-43.

مک‌ایوان، اندرو(1998)، استفاده از سرعنوان موضوعی کتابخانه کنگره: هزینه همکاری برای رسیدن به دسترس‌پذیری. ترجمه مجتبی اسدی (1379)، در گزیده مقالات ایفلا 98 (آمستردام:21-16 اوت)، 59-47. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

نشاط، نرگس (1382)، بررسی میزان هم‌سویی کتابخانه‌ها در سازماندهی موضوعی کتاب‌ها ( با تأکید بر حوزه ایران‌شناسی). مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 33(1): 181-155.

هینایگ، دیوید (1987)، سرعنوان‌های موضوعی کتابخانه کنگره: آیا قتل از روی ترحم راه‌حل است؟ ترجمه رزا کیانی. 1370.فصلنامه کتاب 2(4-1): 95-76.

Creider, L.S. )2003(, What are academic libraries doing with Spanish language subject headings? The Journal of Academic Librarianship 29(2): 88-94.

Feinberg, M. (2007a), Beyond retrieval: A proposal to expand the design space of classification. InProceedings of the North American Symposium on Knowledge Organization. http://dlist.sir.arizona.edu/1892. (accessed Aug. 2, 2009).

Gnoli, C., Bosch, M. and Mazzocchi, F. (2007), A new relationship for multidisciplinary knowledge organization systems: Dependence. http://eprints.rclis.org/9887/1/Gnoli_Bosch_MazzocchiDependence_A_new_relationship_for_multidisciplinary_KOS.pdf(accessed Aug. 2, 2009).

HjØrland, B. (2008), Deliberate bias in knowledge organization? http://dlist.sir.arizona.edu/2411/01/Deliberate%5Fbias%5Fin%5FKO%5Fjtt%5Fbh.doc (accessed Aug. 2, 2009).

HjØrland, B. (2004), Domain analysis: a socio-cognitive orientation for information science research. Bulletin of the American Society for Information Science and Technology 30(3): 17-21.

HjØrland, B. (2002), Domain analysis in information science: Eleven approaches- traditional as well as innovative. Journal of Documentation 58(4): 422-62.

HjØrland, B. (1998), The classification of psychology: a case study in the classification of a knowledge field. Knowledge Organization 25(4): 162-201.

HjØrland, B. (1998), Information retrieval, text composition, and semantics. Knowledge Organization 25(1-2): 16-31.

HjØrland, B., and Albrechtsen, H. (1995), Toward a new horizon in information science: domain analysis. Journal of the American Society for Information Science 46(6):400-25.

Hoffman, G. L. (2009), Applying the user-centered paradigm to cataloging standards in theory and practice: Problems and prospects. In Proceedings of 2009 North American Symposium on Knowledge Organization (Vol 2), 27-34.Syracuse, New York, United States of America.http://dlist.sir.arizona.edu/2629/01/ NASKO2009_04_Hoffman.pdf (accesseded at Aug. 2, 2009).

Kwasnik, B. H., and Rubin, V. L.(2003), Stretching conceptual structures in classifications across languages and cultures. Cataloging and Classification 37(1/2): 33-47.

Park, J. (2007), Evolution of concept networks and implications for knowledge representation.Journal of Documentation63(6): 963-983.

Strottman, T.A. (2007), Some of our fifty are missing: Library of congress subject headings for southwestern cultures and history. Cataloging and Classification Quarterly45(2): 41-64.