کاربرد مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت به منظور تحلیل اثرات سیاست‌های جایگزین قیمت‌گذاری آب در دشت مشهد

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 2، دوره 25، شماره 3، مهر 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v1390i3.10809

نویسندگان

علی بخشی^{* 1}؛ رضا مقدسی²؛ محمود دانشور کاخکی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

²گروه اقتصاد کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی

³دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
مدیریت منابع آب در ایران با تقاضای فزاینده برای منابع آب، افزایش قابل توجه در هزینه‌های عرضه آب و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی مواجه می‌باشد. برای بهبود کارایی استفاده از آب، اقتصاد‌دانان افزایش قیمت نهاده آب را پیشنهاد می‌کنند ولی سیاستگذاران به دلیل نگرانی‌های اقتصاد‌ی، فرهنگی و سیاسی این پیشنهاد را رد می‌کنند. در این تحقیق از تکنیک برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP) در سطح مزرعه برای تحلیل اثرات مختلف کاربرد سیاست‌های قیمت‌گذاری آب و همچنین سیاست‌های جایگزین آن در دشت مشهد (استان خراسان رضوی) بهره گرفته شد. سناریوهای شبیه‌سازی‌شده شامل افزایش قیمت نهاده آب، مالیات بر نهاده‌های مکمل نهاده آب و مالیات بر محصول می‌باشد. اثر سیاست‌های جایگزین بسته به گروه بهره‌بردار نماینده متفاوت بوده و اثرات آن بر درآمد، تقاضای آب و الگوی کشت هر گروه از بهره‌برداران گسترده‌ می‌باشد. سیاست قیمت‌گذاری آب و مالیات بر محصول در مقایسه با سیاست مالیات بر نهاده مکمل، مؤثرتر و مناسب‌تر می‌باشند. دو سیاست مالیات بر نهاده و محصول در نرخ‌های معینی می‌توانند به عنوان جایگزین سیاست قیمت‌گذاری آب بکار روند.

واژه‌های کلیدی: آب، برنامه‌ریزی ریاضی مثبت، دشت مشهد، سیاست جایگزین