واکاوی روند گستره متاثر از تغییر اقلیم در ایران طی دهه های اخیر

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 2، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 14، خرداد 1394، صفحه 21-34   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v4i2.29845

نویسندگان

فاطمه رعیت پیشه^* ؛ ابوالفضل مسعودیان

دانشگاه اصفهان

چکیده

در دهه های اخیر شواهد روشنی از افزایش دما در مقیاس سیاره‌‌ای و منطقه‌‌ای وجود دارد. این شواهد نشاگر جاب‌ه جایی یا ایز بین رفتن نواحی آب‌وهوایی به دلیل تغییرات آب‌وهوایی است که همواره بستری برای پرسش‌‌‌های بی شماری پیرامون چگونگی سازگاری انسان با این تغییرات ایجاد می‌کند. در این پژوهش برای واکاوی مساحت متاثر از تغییر آب‌وهوایی نمایه‌ای با عنوان نمایه ی مساحتی(AI)، بر مبنای دمای کمینه، بیشنیه و میانگین معرفی و تغییرات زمانی آن طی سال‌های اخیر واکاوی شده‌است. برونداد این پژوهش نشان‌ داد که این نمایه به طور متوسط با مقدار 54/0 در سال در حال افزایش است. افزون بر این، افزایش میزان این نمایه بر مبنای دمای کمینه بیش از دمای بیشینه است

کلیدواژه‌ها

ایران؛ دما؛ تغییر آب‌وهوا؛ مساحت؛ روند

مراجع

رعیت‌پیشه، فاطمه(1393)، واکاوی وردش‌های آب‌وهوایی ایران در دهه‌های اخیر، پایان نامه‌ی دکتری، دانشگاه اصفهان، استاد راهنما دکتر سید ابوالفصل مسعودیان.

عساکره، حسین، (1387)،کاربرد روش کریجینگ در میانیابی بارش مطالعه موردی: میانیابی بارش 26/12/1376 ایران زمین، جغرافیا و توسعه، 25-42.

عساکره، حسین، (1386)، تغییر اقلیم، انتشارات دانشگاه زنجان.

عساکره، حسین، (1390)، مبانی آب‌وهوا شناسی آماری، زنجان، انتشارات دانشگاه زنجان.

مسعودیان، سید ابوالفضل، (1390) آب و هوای ایران، مشهد، انتشارات شریعه‌‌‌ی توس.

مسعودیان، سید ابوالفضل، (1383) واکاوی روند دمای ایران در نیم سده‌‌‌ی اخیر، پژوهش‌های جغرافیایی و توسعه، شماره‌ی3، 106-89.

Aguilar, E., Peterson, T. C., Obando, P. R., Frutos, R., Retana, J. A., Solera, M, … & Mayorga, R. (2005). Changes in precipitation and temperature extremes in Central America and northern South America, 1961–2003. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 110(D23).

Alexander, L. V., Zhang, X., Peterson, T. C., Caesar, J., Gleason, B., Klein Tank, A. M. G., & Vazquez‐Aguirre, J. L. (2006). Global observed changes in daily climate extremes of temperature and precipitation. Journal of Geophysical Research: Atmospheres (1984–2012), 111(D5).

Bonsal, B. R., Zhang, X., Vincent, L. A., & Hogg, W. D. (2001). Characteristics of daily and extreme temperatures over Canada. Journal of Climate, 14(9), 1959-1976.

Caesar, J., Alexander, L., & Vose, R. (2006). Large‐scale changes in observed daily maximum and minimum temperatures: Creation and analysis of a new gridded data set. Journal of Geophysical Research: Atmospheres 111 (D5), 1-10.

Dunlop, M., & Brown, P. (2008). Implications of climate change for Australia's national reserve system: a preliminary assessment, Report to the Department of Climate Change, Canberra

.

Easterling, D. R., Meehl, G. A., Parmesan, C., Changnon, S. A., Karl, T. R., & Mearns, L. O. (2000). Climate extremes: Observations, modeling, and impacts. Science, 289(5487), 2068-2074.

Folland, C. K., & Co authors, (2001). Observed climate variability and change. In: Climate change 2001: The scientific basis. Contribution of working group I to the third assessment report of the intergovernmental panel on climate change (pp. 99–181). , Cambridge: Cambridge University Press.

Jones, P. D., Briffa, K. R., Osborn, T. J., Lough, J. M., Van Ommen, T. D., Vinther, B. M., ... & Xoplaki, E. (2009). High-resolution paleoclimatology of the last millennium: a review of current status and future prospects. The Holocene, 19(1), 3-49.

Kharin, V. V., & Zwiers, F. W. (2005). Estimating extremes in transient climate change simulations. Journal of Climate, 18(8), 1156-1173.

Klein Tank, A. M. G., & Können, G. P. (2003). Trends in indices of daily temperature and precipitation extremes in Europe, 1946-99, Journal of Climate, 16(22), 3665-3680.

Klein Tank, A. M. G., Wijngaard, J. B., Können, G. P., Böhm, R., Demaree, G., Gocheva, A., ... & Petrovic, P. (2002). Daily dataset of 20th‐century surface air temperature and precipitation series for the European climate assessment. International Journal of Climatology, 22(12), 1441-1453.

Kostopoulou, E., & Jones, P. D. (2005). Assessment of climate extremes in the Eastern Mediterranean. Meteorology and Atmospheric Physics, 89(1-4), 69-85.

Loarie, S. R., Duffy, P. B., Hamilton, H., Asner, G. P., Field, C. B., & Ackerly, D. D. (2009). The velocity of climate change. Nature, 462(7276), 1052-1055.

Meehl, G. A., Zwiers, F., Evans, J., Knutson, T., Mearns, L., & Whetton, P. (2000). Trends in extreme weather and climate events: Issues related to modelingextremes in projections of future climate change. Bulletin of the American Meteorological Society, 81(3), 427-436.

Pearson, R. G. (2006). Climate change and the migration capacity of species. Trends in Ecology & Evolution, 21(3), 111-113.

Rayatpisheh, F. (2015). The analysis of climate variability over Iran in recent decades. Unpublished doctoral dissertation, University of Isfahan, Isfahan, IRAN. [(in Persian]

Robeson, S. M. (2004). Trends in time‐varying percentiles of daily minimum and maximum temperature over North America. Geophysical Research Letters, 31, 1-4.

Solomon, S., Qin, D., Manning, M., Chen, Z., Marquis, M., Averyt, K. B., & Miller, H. L. (2007). IPCC, 2007: summary for policymakers. Climate Change, 93-129.

Tank, A. M. G. K., & Konnen, G. P. (2003). Trends in indices of daily temperature and precipitation, Extremes in Europe, 1946–99. J. Clim. 16, 3665–3680.

Tebaldi, C., Hay Hoe, K., Arblaster, J. M., & Meehl, G. A. (2006). Going to the extremes. Climatic Change, 79(3-4), 185-211.

Vincent, L. A., Aguilar, E., Saindou, M., Hassane, A. F., Jumaux, G., Roy, D., & Montfraix, B. (2011). Observed trends in indices of daily and extreme temperature and precipitation for the countries of the western Indian Ocean, 1961–2008. Journal of Geophysical Research: Atmospheres (1984–2012), 116(D10).

Vincent, L. A., et al. (2005). Observed trends in indices of daily temperature extremes in South America 1960– 2000. J. Clime, 18, 5011 –5023.

Williams, J. W., Jackson, S. T., & Kutzbach, J. E. (2007). Projected distributions of novel and disappearing climates by 2100 AD. Proceedings of the National Academy of Sciences, 104(14), 5738-5742.

Yue, S., & Hashino, M. (2003). Temperature trends in Japan: 1900–1996. Theoretical and Applied Climatology, 75(1-2), 15-27.

Zhang, X., Aguilar, E., Sensoy, S., Melkonyan, H., Tagiyeva, U., Ahmed, N., & Wallis, T. (2005). Trends in Middle East climate extreme indices from 1950 to 2003. Journal of Geophysical Research: Atmospheres 110(D22).

Zhang, X., Vincent, L. A., Hogg, W. D., & Niitsoo, A. (2000). Temperature and precipitation trends in Canada during the 20th century. Atmosphere-Ocean, 38(3), 395-429.