ساختارهای حلقوی و کانه زایی مس در کمربند مس پورفیری کرمان، جنوب شرق ایران

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 5، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 7، آذر 1391، صفحه 303-317   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v4i2.16498

نویسندگان

غلامرضا میرزابابائی^* ؛ جمشید شهاب پور

شهید باهنر کرمان

چکیده

در این پژوهش نقش تعدادی از ساختارهای حلقوی در گسترش (توزیع) کانسارهای مس پورفیری در کمربند مس پورفیری کرمان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. ساختارهای حلقوی در منطقۀ مطالعاتی دارای اشکال حلقوی یا بیضوی بوده که تا حدودی از روی تصاویر ماهواره ای قابل شناسایی اند. در این مطالعه، تصاویر چند طیفی لندست جهت تشخیص ساختارهای حلقوی مورد استفاده قرار گرفته است. مراحل اصلی تشخیص حلقه ها عمدتاً بر اساس خصوصیات حلقوی آنها بر روی تصاویر ماهواره ای است. ساختارهای حلقوی دارای ارتباط مکانی با واحدهای تکتونیکی منطقه می باشند و به دو نوع اصلی دیده می شوند: ساختارهای حلقوی با ابعاد بزرگ و حلقه های کوچک. کانه زایی همراه با این ساختارها در منطقۀ مطالعاتی عمدتاً شامل کانسارهای مس پورفیری و کانسارهای رگه ای فلزات پایه می باشند. ارتباط محسوسی بین حلقه های بزرگ و کانه زایی مشاهده می شود. این حلقه های بزرگ تقریباً تمام کانسارها و نشانه های معدنی مس پورفیری در بخش جنوبی کمربند مس کرمان را در بر گرفته اند. به نظر می رسد که حلقه های کوچک اثرات بیرونی توده های نفوذی ( و احتمالاً پورفیری) باشند که در سطح زمین به صورت حلقوی پدیدار گشته اند. به نظر می رسد که تشکیل حلقه های بزرگ وابسته به عوامل پوسته ای در زمین نباشد؛ اگرچه سازوکار تشکیل آنها به خوبی شناخته شده نیست. اما آرایش حلقه های بزرگ در اطراف لبه یک ناهنجاری برجای مثبت، مبین نقش احتمالی این ناهنجاری در تشکیل آنهاست. این موضوع همچنین بر روی نقشۀ ضخامت پوسته ای منطقه، قابل تشخیص است و می تواند مربوط به بالا آمدن یک زبانۀ جبه ای در زیر آن منطقه باشد. این تحقیق می تواند به عنوان عاملی در ارتقا و اصلاح دانش ما در زمینۀ ارتباط عوامل ساختاری و کانه زایی مس در منطقۀ مطالعاتی بسیار کارآمد باشد.

کلیدواژه‌ها

کمربند مس پورفیری کرمان؛ ساختارهای حلقوی؛ کانه زایی؛ ناهنجاری برجا

مراجع

[1] Saul J. M., "Circular structures of large scale and great age on the Earths surface", Nature 271(1978) 345-349.

[2] Eggers A. J., " Large-scale circular features in North Westland and West Nelson, New Zealand: possible structural control for porphyry molybdenum-copper mineralization?", ECON.GEOL 74 (1979) 1490-1494.

[3] Witschard F., "Large-magnitude ring structures on the Baltic shield-metallogenic significance" ECON.GEOL 79 (1984) 1400-1405.

[4] StÖcklin J., "Possible ancient continental margins in Iran. In: Burk, C.A., Drake. C.L. (Eds), the Geology of Continental Margins", Springer-Verlag, Berlin (1974) 873-887.

[5] Farhoudi G. H., " A comparison of Zagros geology to island-arcs", Journal of Geology 86 (1978) 323-334.

[6] Shahabpour J., Kramers J. D., "Lead isotope data from the Sar Cheshmeh porphyry copper deposit, Kerman, I.R. Iran", Mineralium Deposita 22(1987) 278-281.

[7] Dimitrijevic M. D., "Geology of Kerman region", Geol. Surv. Iran., Rep 52 (1973) 334.

[8] Berberian M., Yasini A.,. "Variations, facies extent and the principal guidelines of the paleogeography in Iran (in Persian). In: M. Berberian Continental deformation in Iranian plateau", GSI, Report 52, (1983) 72-73.

[9] Berberian M., "Generalized tectonic map of Iran", Geological Survey of Iran, Report 52 (1983).

[10] Hassanzadeh J., "Metallogenic and tectonomagmatic events in the SE sector of the Cenozoic active continental margin of Iran (Shahr e Babak area Kerman province)", Unpublished Ph.D thesis, University of California, Los Angeles (1993) 204p.

[11] Amini A., "Sandstone petrofacies expressions of source and tectonic controls on sedimentation in a back-arc basin, Central Iran", Iranian International Journal of science 3 (2002) 43-67.

[12] Shahabpour J., "Island arc affinity of the Central Iranian Volcanic Belt", J Asian Earth science 30 (2007) 652-665.

[13] Shahabpour J., "The role of deep structures in the distribution of some major ore deposits in Iran, NE of the Zagros thrust zone", Journal of Geodynamics 28 (1999) 237-250.

[14] Smith R. L., Baily R. A., "Resurgent cauldrons", Geol. Soc. America, Mem 116 (1968) 613-662.