ارزیابی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات مورفولوژیک ژرم‌پلاسم‌های نخود کابلی و دسی

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 2، دوره 3، شماره 1، خرداد 1391   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1391i1.20913

نویسندگان

محمد دشتکی^* ؛ محمدرضا بی‌همتا؛ هادی محمدعلی پوریامچی

دانشگاه تهران

چکیده

آگاهی از روابط بین صفات زراعی با عملکرد اقتصادی، از اهمیت زیادی در تحقیقات بِه‌زراعی و بِه‌نژادی برخوردار است. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی اجزای عملکرد، 568ژرم‌پلاسم نخود کابلی و 390ژرم‌پلاسم نخود دسی موجود در کلکسیون حبوبات دانشکدة کشاورزی دانشگاه تهران،کرج در سال زراعی 1388 در مزرعة تحقیقاتی دانشکده، در قالب طرح آگمنت به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی در این تحقیق، شامل تعداد روز تا 50درصد گلدهی، وزن100دانه، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در‌غلاف، تعداد شاخة اصلی و عملکرد دانه بودند. نتایج حاصل از بررسی همبستگی‌های فنوتیپی و رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد که در هر دو تیپ کابلی و دسی، تعداد غلاف در بوته، وزن100دانه و ارتفاع گیاه، ازجمله صفات مهم و مؤثر بر روی عملکرد می‌باشند. از طرف دیگر، تجزیة علیت نشان داد که تعداد غلاف در بوته، بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه در هر دو تیپ دارد. بر اساس تجزیه به مؤلفه‌های اصلی با استفاده از هفت صفت زراعی، در هر دو تیپ، سه مؤلفة اصلی انتخاب شدند که در مجموع در ژنوتیپ‌های تیپ کابلی 3/61درصد و در ژنوتیپ‌های تیپ دسی 5/66درصد از تنوع کل را توجیه کردند و در هر دو تیپ، مؤلفه‌های اول و دوم به‌عنوان مؤلفه‌های عملکرد و اجزای عملکرد و مؤلفة سوم، به عنوان مؤلفة فنولوژیک معرفی شدند. گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها در هر دو تیپ دسی و کابلی، براساس صفات مورد بررسی با استفاده از تجزیة خوشه‌ای به‌روش Ward انجام شد که بر این اساس، ژنوتیپ‌های مورد بررسی در هر دو تیپ در چهار کلاستر، گروه‌بندی شدند.

کلیدواژه‌ها

تجزیه به مؤلفه‌های اصلی؛ تجزیه کلاستر؛ رگرسیون گام‌به‌گام؛ همبستگی