میانکنش‌پذیری نظام‌های فراداده‌ای و موتورهای کاوش وب: تحولات و رویکردهای جاری

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 12، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، شهریور 1392، صفحه 233-252   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v3i2.11190

نویسندگان

نجلا حریری؛ مهدی طاهری^* ؛ رحمت الله فتاحی؛ فاطمه نوشین فرد

ایرانی

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر تبیین مفاهیم، چالش‌ها، و رویکردهای جاری در حوزه میانکنش‌پذیری نظام‌های فراداده‌ای و موتورهای کاوش عمومی وب است.
روش‌: پژوهش حاضر، پژوهشی مفهومی است که با رویکرد تحلیلی-انتقادی، و با تاکید بر پژوهش‌های انجام شده به عنوان شواهد مرتبط، در راستای تحقق هدف پژوهش گام بر می‌دارد. بدین منظور، ضمن تقسیم‌بندی رویکردهای حوزه مورد مطالعه به چهار بخش اصلی، در هر بخش ابتدا بحثی مفهومی بر رویکرد مرتبط و دلایل پیدایش آن ارائه شده است، و سپس مروری تحلیلی و هدفمند بر پژوهش‌های مرتبط با آن رویکرد انجام می‌گیرد. در پایان هر بخش با دیدگاه انتقادی، چالش‌ها و روندهای جاری مرتبط با رویکرد مورد بحث، بررسی می‌گردند.
یافته‌ها: چهار رویکرد عمده در حوزه میانکنش‌پذیری نظام‌های فراداده‌ای و موتورهای کاوش عمومی وب شناسایی شدند. دلیل پیدایش این رویکردها، متاثر از کاربرد و آزمون اثر بخشی نظام‌های فراداده‌ای در افزایش سطح دسترس‌پذیری اشیای محتوایی وب از طریق موتورهای کاوش عمومی وب است. یافته‌ها حاکی از آن است که بستر نحوی پیاده‌سازی نظام‌های فراداده‌ای، بر کاربردپذیری آنها در بافت‌های اطلاعاتی مختلف، امکان پیاده‌سازی انواع طرح‌های فراداده‌ای متناسب با نیازهای جامعه فراهم کننده خدمات اطلاعاتی پیوسته، و افزایش نمایه‌پذیری، بازیابی‌پذیری، پیدانمایی، و رتبه‌بندی اشیای محتوایی وب در موتورهای کاوش عمومی وب بسیار تاثیر گذار است. موتورهای کاوش عمومی وب به دلایل مختلف، نسبت به برچسب‌ها و فرابرچسب‌های زبان نشانه‌گذاری فرامتن (HTML) واکنش نشان می‌دهند. با این وجود، محدودیت تعداد برچسب‌ها و فرابرچسب‌ها، و کارکرد صرفا نمایشی این زبان، کارایی این زبان را در سازماندهی اشیای محتوایی وب، و قابلیت پیاده‌سازی دیگر طرح‌های فراداده‌ای استاندارد را کاهش می‌دهد. اما زبان نشانه‌گذاری گسترش‌پذیر (XML) با ارائه بستری قابل توسعه، علاوه بر فراهم نمودن امکان پیاده‌سازی تمامی طرح‌های فراداده‌ای استاندارد، نمایه‌پذیری و بازیابی‌پذیری اشیای محتوایی وب را به سطح کامل می‌رساند. بنابراین نظام‌های فراداده‌ای مبتنی بر این زبان، کارآمدترین ابزار برای دسترس‌پذیر نمودن اشیای محتوایی وب بوسیله موتورهای کاوش عمومی هستند.

کلیدواژه‌ها

نظام‌های فراداده‌ای؛ موتورهای کاوش وب؛ میانکنش‌پذیری؛ بستر نحوی پیاده‌سازی

مراجع

آقاعابدی، زهرا (1389). بررسی تطبیقی کیفیت نمایه سازی و رتبه بندی پیشینه های فراداده ای هسته دوبلین و مارک 21 توسط موتورهای کاوش عمومی . پایان نامه کارشناسی ارشد. رشته کتابداری و اطلاع رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.

شریف، عاطفه (1386). "بررسی میزان اثر بخشی عناصر ابرداده ای بر رتبه بندی صفحات وب توسط موتورهای کاوش". فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی. شماره 38 (تابستان 1386) ]پیوسته[، دسترس پذیر: http://aqlibrary.ir/index.php?module=TWArticles&file=index&func=view_pubarticles&did=145&pid=10 . ] 30 آبان 1390[.

طاهری، مهدی (1387الف). "بررسی تطبیقی کیفیت نمایه سازی و رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی عناصر فراداده‌ای هسته دوبلین و مارک 21 توسط موتورهای کاوش عمومی". پایان نامه کارشناسی ارشد. پایان نامه کارشناسی ارشد. رشته کتابداری و اطلاع رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.

طاهری، مهدی (1387ب). "مقایسه کارایی طرح فراداده ای هسته دوبلین و قالب فراداده ای مارک 21 در سازماندهی منابع اطلاعاتی شبکه جهانی وب". فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی. شماره 43 (پاییز 1387).

طاهری، مهدی؛ حریری، نجلا؛ فتاحی، رحمت الله (1388). "بررسی تطبیقی کیفیت نمایه سازی و رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی عناصر فراداده‌ای هسته دوبلین و مارک 21 توسط موتورهای کاوش عمومی". فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی. شماره 48 (زمستان 1388).

طباطبایی امیری، فائزه السادات؛ طاهری، سید مهدی؛ فرج پهلو، حسین؛ عصاره، فریده؛ معرف‌زاده، عبدالحسین (1391). "موتورهای کاوش وب، و نمایه‌سازی و رتبه‌بندی اشیای محتوایی حاوی عناصر فراداده‌ای در محیط‌های پویا ". فصلنامه مدیریت و پردازش اطلاعات. دوره 27، شماره 4 (تابستان 1391).

فتاحی، رحمت الله؛ طاهری، مهدی؛ (1388). " فهرستنویسی رایانه‌ای: مفاهیم، شیوه‌ها، و کاربرد نرم افزارهای رایانه ای در سازماندهی اطلاعات". با همکاری فرشته ناقدی احمدی. تهران: کتابدار

Bifet, Albert; Castillo, Carlos (2005). "An Analysis of Factors Used in Search Engine Ranking". [online], available at: http://airweb.cse.lehigh.edu/2005/bifet.pdf. [14 Dec. 2011].

Google (2012). "Web Master Tools: Meta tag". [online], available at http://www.google.com/support/webmasters/bin/answer.py?answer=79812. [5 Jun. 2011].

Henshaw, Robin; Valauskas, Edward J (2001). " Metadata as a Catalyst: Experiments with Metadata and Search Engines in the Internet Journal, First Monday ". [online], available at: www.librijournal.org/pdf/1999-3pp125-131.pdf . [5 Dec. 2010].

Luk, Robert, et al (2000). "A Survey of Search Engines for XML Documents".[online], available at: http://www.haifa.il.ibm.com/sigir00-xml/final-papers/Luk/XMLSUR.htm. [14 Dec. 2011].

Mohamed, Khaled A.f. 2006. The impact of metadata in web resources discovering. Online Information Review. 30 (2): 155-167

Quevedo-Torrero, Jesus Ubaldo (2004). "IMPROVING WEB RETRIEVAL BY MINING THE HTML TAGS FOR KEYWORDS AND EXPLORING THE HYPERLINK STRUCTURES WEB PAGES". Ph. D. Dissertation, Department of Computer Science, University of Houston. [online], available at: ‎http://wwwlib.umi.com/dissertations/fullcit/3156028‎. [5 Dec. 2011].

Safari, Mehdi (2005). "Search Engine and Resource Discovery on the Web: Is Dublin Core an Impact Factor". [online], available at: www.webology.ir/2005/v2n2/a13.html . [5 Dec. 2011].

Search Engine Tutorial (2012). "Metatags". [online], available at http://www.searchenginetutorial.com/metatags.html . [5 Jun. 2011].

Sokvitne, Lloyd (2000). "An Evaluation of the Effectiveness of Current Dublin Core Metadata for Retrieval". [online], available at: www.vala.org.au/vala2000/2000pdf/Sokvitne.PDF . [7 Dec. 2011].

Taheri, S. M.; Hariri, Nadjla (2012). "A Comparative Study on the Indexing and Ranking of the Content Objects Including the MARCXML and Dublin Core's Metadata Elements by General Search Engines". Electronic Library (ISI ranked journal). Vol 30, issue 4

Turner, Thomas P.; Brackbill, Lise (1998). "Rising to the Top: Evaluating the Use of the HTML META Tag To Improve Retrieval of World Wide Web Documents through Internet Search Engines". [online], available at: http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=1748620 . [7 Dec. 2011].

Yahoo (2012). "HELP: What are meta tags?". [online], available at: http://help.yahoo.com/l/us/yahoo/smallbusiness/promotion/meta/meta-01.html. [5 Jun. 2011].

Zhang, Jin; Dimitroff, Alexandra (2004). "Internet search engine's response to metadata Dublin Core implementation ". [online], available at: http://portal.acm.org/citation.cfm?id=1142111 . [5 Dec. 2011].

Zhang, Jin; Dimitroff, Alexandra (2005a). "The impact of Webpage content characteristics on webpage visibility in search engine result (Part I)". [online], available at: http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6VC8-4BHCBX4-1&_user=10&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=33927751b92200b392f8c79b950dcdb1 . [14 Dec. 2011].

Zhang, Jin; Dimitroff, Alexandra (2005b). "The impact of metadata implementation on Webpage visibility in search engine result (Part II)". [online], available at: http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6VC8-4BHCBX4-2&_user=10&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=a853d410a866732d3f8ab5dd3217d412