The Status and Philosophy of Theology in the Realm of Ghazālī’s Thought

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 4, Volume 46, Issue 1, September 2014, Pages 97-118   

Document Type: علمی پژوهشی

DOI: 10.22067/philosophy.v46i1.19423

Authors

ebrahim mehrabi¹; Sayyid Husayn Sayyid Musavi^{* 2}; Farangis Farhoud²

¹Yasuj State University

²Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

Although Ghazālī has not openly talked about the philosophy of theology, its components can be found in his works. As such, he regards the ultimate goal of theology to be safeguarding the religion and the assertoric or imitative belief of the religious person, preventing misconception and doubt to enter it, and preparing for the desired outcome of theology (happiness). The status of the science of theology in his opinion is sometimes instrumental and secondary and sometimes it is a general science with an inherent value. Since the existent is exclusive to God and other than God (mā sawā Allāh) and what is other than God is nothing but God’s signs in the horizons and in one’s own soul, then he regards the subject of theology ultimately as being “existence in its own existence” and its problems as the essential attributes of existence. According to him, faith is gradational and it is obligatory to preserve all its stages; therefore he suggests multiplicity in procedure and method, including the rational-demonstrative, rational-dialectical, intuitional (intuitive), experimental, homiletic, imitative, etc. with a persuading and preserving approach. He abandons the definition of theology as ambiguous and multi-faceted. The details of the matter should be sought for within the article itself.

Keywords

philosophy of theology; Ghazālī theology; subject of theology; problems of the science of theology; method of theology; theologian

References

قرآن کریم

ابراهیمی دینانی،غلامحسین، «غزالی»، درحدیث اندیشه، به کوشش:عبدالله نصری،تهران، سروش، 1379.

ابراهیمی دینانی،غلامحسین، منطق و معرفت در نظر غزالی، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، 1370.

ایزوتسو، توشی‌هیکو، مفهوم ایمان در کلام اسلامی، ترجمه: زهرا پورسینا، تهران، سروش، 1378.

حلی، علامه،حسن بن یوسف، نهایه المرام فی علم الکلام، تحقیق:فاضل عرفان،قم، م.ت.امام صادق (ع) ، 1419ق.

خسروپناه، عبدالحسین، کلام جدید، قم، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه، 1381.

خسروپناه، عبدالحسین، ،فلسفه‌‌های مضاف، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،1385.

خوانسار، محمد،منطق صوری، تهران، نشر آگاه،1362.

زرین‌کوب، عبدالحسین، فرار از مدرسه،تهران، امیرکبیر، چاپ چهارم، 1369.

سروش، عبدالکریم، قصه ارباب معرفت، مؤسسه فرهنگی صراط، چاپ اول،1373.

شعاری‌نژاد، علی‌اکبر، فلسفه آموزش و پرورش، تهران، امیرکبیر، چاپ ششم،1377.

غزالی، ابوحامد، احیاء علوم‌الدین، تقدیم: صدقی محمد جمیل‌، بیروت، لبنان، دارالفکر، 1421.

غزالی، ابوحامد، احیاء علوم‌الدین، ترجمة: مؤید‌الدین محمد خواندمی، تهران انتشارات علمی و فرهنگی، 1375.

غزالی، ابوحامد، الاقتصاد فی‌الاعتقاد، بیروت، لبنان، دارالکتب‌العلمیه، طبع1، 1409.

غزالی، ابوحامد، المستصفی من علم‌الصول، بیروت، دارصادر، طبع1، 1322.

غزالی، ابوحامد، المنقذ من‌الضلال (شک و شناخت)، ترجمه: صادق آئینه‌وند، تهران، امیرکبیر،1360.

غزالی، ابوحامد، کیمیای سعادت، به کوشش: حسین خدیوجم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1380.

غزالی، ابوحامد، مجموعه رسائل‌الامام‌الغزالی، بیروت لبنان، دارالکتب‌العلمیه، 1414.

غزالی، ابوحامد، میزان‌العمل تصحیح: سلیمان دنیا، ترجمه: علی‌اکبر کسمائی، تهران، سروش،1376.

غزالی، ابوحامد، المستصفی فی علم‌الاصول، بیروت، دارالنشر،دارالکتب‌العلمیه، بی تا.

الفاخوری،حنا،تاریخ فلسفه در اسلام،ترجمه:عبدالمحمدآیتی،تهران،انتشارات علمی و فرهنگی، 1377.

فرامرز قراملکی، احد، هندسه معرفتی کلام جدید، مؤسسه دانش و اندیشه معاصر، چاپ اول، 1378.

کسائی، نورالله، مدارس نظامیه و تأثیرات علمی و اجتماعی آن، امیرکبیر، تهران،چاپ سوم، 1374.

لاهیجی، عبدالرزاق، گوهر مراد، قم، موسسه تحقیقاتی امام صادق (ع)، نشر سایه، 1383.

لاهیجی، عبدالرزاق، شوارق الالهام فی شرح تجریدالکلام، قم، موسسه تحقیقاتی امام صادق (ع)، 1425ق.

محمد عبد السلام عبدالشافی، مجموعه آثارغزالی، از DVD المکتبه ‌الاسلامیه‌ الکبری ‌الشامله،1413ق.