ارزیابی ویژگی‌های فنولوژیک و مورفولوژیک ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) متحمل به سرما در شرایط کشت انتظاری دیم در مشهد

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 3، دوره 3، شماره 1، خرداد 1391   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1391i1.21032

نویسندگان

حسین صداقت‌خواهی^* ؛ مهدی پارسا¹؛ احمد نظامی¹؛ عبدالرضا باقری¹؛ حسن پرسا²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشه

چکیده

به‌منظور بررسی عکس‌العمل ویژگی‌های فنولوژیک و مورفولوژیک ژنوتیپ‌های نخود متحمل به سرما به کشت انتظاری در شرایط آب ‌و ‌هوایی مشهد، آزمایشی در مزرعة تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 86-1385 انجام شد. آزمایش در قالب طرح لاتیس با سه تکرار و هر تکرار شامل نُه بلوک و هر بلوک دارای نُه کرت، انجام گرفت و تیمار مورد مطالعه، 81ژنوتیپ متحمل به سرمای نخود انتخابی از مطالعات قبلی بود. بر اساس نتایج، تفاوت میان ژنوتیپ‌های مورد آزمایش از نظر طول مراحل نمو (شامل کاشت تا سبزشدن، سبزشدن تا گلدهی، گلدهی تا غلاف‌دهی و غلاف‌دهی تا رسیدگی) و ویژگی‌های مورفولوژیک (شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته و مجموع طول شاخه‌ها در بوته) معنی‌دار بوده (05/0≥p) و تنوع قابل‌ملاحظه‌ای در بین ژنوتیپ‌ها مشاهده شد. درصد بقاء در
73درصد از نمونه‌ها بیش از 75درصد بود. همچنین عملکرد دانه برای حدود 32درصد از نمونه‌ها بیش از 40گرم در متر‌مربع بود. دورة رشد رویشی، دورة رشد زایشی و ارتفاع بوته، از مهم‌ترین ویژگی‌های تعیین‌کنندة عملکرد در این آزمایش بودند. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که در کلکسیون نخود مشهد، نمونه‌های سازگار به کشت انتظاری دیم با ویژگی‌های زراعی مناسب برای این سیستم کشت، وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

تحمل به سرما؛ کشت انتظاری؛ نخود؛ ویژگی‌های فنولوژیک و مورفولوژیک