تحلیل و مقایسه فهرست سرعنوان‌های موضوعی فارسی با فهرست سرعنوان‌های موضوعی کنگره از منظر ویژگی‌های ساختار زبانی و شبکه‎معنایی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 3، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، اسفند 1393، صفحه 47-72   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v4i1.13302

نویسندگان

عاطفه شریف^{* 1}؛ محمدرضا داورپناه²؛ اعظم صنعت‎جو³

¹دانشگاه فردوسی

²فردوسی مشهد

³دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف: فهرست سرعنوان‌‌های موضوعی فارسی به منزله ابزاری استاندارد و ملی جهت بازنمایی موضوعی کتاب‌‌های فارسی از سوی کتابخانه ملی ایران و سایر کتابخانه‌‌ها در ایران مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. هدف از انجام این پژوهش، بازشناسی عمیق ویژگی‌های سرعنوان‌های موضوعی فارسی در دو حیطه ساختار زبانی و شبکه معنایی است.
روش: پژوهش از نوع کاربردی است و به روش تحلیل محتوا انجام پذیرفته است. دستور کار کدگذاری مطابق با پرسش‌های پژوهش، چارچوب تعریف‌شده، مبانی نظری به ویژه در حوزه زبان و بازنگری متخصصان آن حوزه تدوین شد. فهرست سرعنوان‌های موضوعی فارسی ویرایش سوم و دو پیوست آن (11233 رکورد) و سرعنوان‌های موضوعی مشترک در فهرست کنگره و فارسی (9519 رکورد) به منزله جامعه آماری قرار گرفت. بخشی از داده‌ها از سطح جامعه آماری و بخشی دیگر از طریق نمونه‌ تصادفی گردآوری شد.
یافته‌ها: طبق یافته‌ها از نظر ساختار زبانی، سرعنوان‌های موضوعی فارسی با 17/86 درصد از زبان طبیعی پیروی کرده‌اند و 87/79 درصد از سرعنوان‌ها پیش‌همارای طبیعی هستند. از نظر دستوری شکل غالب سرعنوان‌ها به صورت اسم (1/96 درصد) و گروه اسمی (87 درصد) است. تفاوت معناداری میان دو فهرست از نظر طبیعی یا مصنوعی بودن زبان، وجود یادداشت دامنه و وجود شماره رده برقرار است. از نظر شبکه معنایی، تفاوتی اساسی و معنادار میان دو فهرست سرعنوانی موضوعی فارسی و کنگره قابل مشاهده است. با توجه به ضعف و اشکال در شبکه روابط معنایی فهرست سرعنوان‌های موضوعی فارسی لازم است این فهرست در جهت اصلاح و غنی‌سازی شبکه معنایی میان سرعنوان‌ها مورد بازنگری قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

سرعنوان موضوعی فارسی؛ ساختار زبانی؛ شبکه معنایی؛ سرعنوان موضوعی کنگره

مراجع

Akhondi, S. Horri, A. (2006). Structural analysis of database Persian descriptors of Iranian Information and Documentation Center. Library science, 40 (45), 37-62. (In Persian)

AmirHosseini, M. (2005). Quantitative evaluation of network connectivity across descriptors of religious jurisprudence, logic, Islamic philosophy, theology and Quran thesaurus. Paper presented in National conference of Thesaurus and its application in digital environment, Qom. (In Persian)

AmirHosseini, M. (2005).Quantitative assessment of the terminological relationships in terms of CAB agricultural thesaurus. national studies on librarianship and information organization, 16 (4), 13-32. (in Persian)

AmirHosseini, M. (2007a).Qualitative and quantitative evaluation of effective factors in information storage and retrieval in Persian thesaurus. Ketab-e Mah-e Kolliyat, 118, 100-104. (In Persian)

AmirHosseini, M. (2007b).Quantitative assessment of the balance of the Islamic sciences thesaurus, move towards analysis of empowerment of vocabulary entry. Ketab-e Mah-e Kolliyat, 118, 16-29. (In Persian)

AmirHosseini, M. (2007c).Quality evaluation of Asfa and chemistry thesaurus based on the views of content, structure, physical and thesaurus management. Ketab-e Mah-e Kolliyat, 118, 65-72. (In Persian)

Bozorgi, A. (1991). Assessment of the compatibility of titles and topics in Farsi books. national studies on librarianship and information organization, 2 (1-4), 114-145. (In Persian)

Chaplan, M. (1995). Mapping "Laborline Thesaurus" Terms to Library of Congress Subject Headings: Implications for Vocabulary Switching. Library Quarterly. 65(1), 39-61.

Chen, Y., Gu, H., Perl, Y., & Geller, J. (2009 a). Structural group-based auditing of missing hierarchical relationships in UMLS. Journal of Biomedical Informatics, 42(3), 452-467.

Chen, Y., Gu, H., Perl, Y., Geller, J., & Halper, M. (2009 b). Structural group auditing of a UMLS semantic type's extent. Journal of Biomedical Informatics, 42(1), 41-52.

Ed, S., Antoine, I., Clay, R., & Dan, K. (2008). LCSH, SKOS and linked data, Proceedings of the 2008 International Conference on Dublin Core and Metadata Applications (pp. 25-33). Berlin, Germany: Dublin Core Metadata Initiative.

Falk, J. (1978). Linguistics and Language. (Khosro Gholamalizadeh, Translator). Mashhad: Astan-e Ghods-e Razavi. (In Persian)

Fattahi, R. Arastoopoor, S. (2007) Correlation between Persian subject headings and table of contents as a keyword Persian Persian books in the areas of humanities, social sciences, applied sciences and pure sciences. Library and information science, 10 (39), 27-39. (In Persian)

Fernandez, C.W. (1991). Semantic Relationships between Title Phrases and LCSH. Cataloging & Classification Quarterly, 13(1), 51 – 77.

Fotuhi, M.; Abbasi, H.A. (2005). Persian Language: university textbook. Tehran: Sokhan. (In Persian)

Frank, E., & Paynter, G. W. (2004). Predicting Library of Congress Classifications from Library of Congress Subject Headings. Journal of the American Society for Information Science & Technology, 55, 214-227.

Harper, C. A. (2006). Encoding library of congress subject headings in SKOS: authority control for the semantic web, Proceedings of the 2006 international conference on Dublin Core and Metadata Applications: metadata for knowledge and learning (pp. 89-94). Manzanillo, Colima, Mexico: Dublin Core Metadata Initiative.

Kai, E., Heiner, S., & Magnus, P. (2007). Interactive thesaurus assessment for automatic document annotation, Proceedings of the 4th international conference on Knowledge capture (pp. 103-110). Whistler, BC, Canada: ACM.

Kazerani, M. Asadi Ghorghani, F. Rahadoost, F. (2002). Evaluation of Persian thesauri with ISO standards: a step towards efficiency in information storage and retrieval. Ketab e Mah, 62. 89-92. (In Persian)

Khani S., Alibeyg M.R., Haghani, H. (2007). Structures of Pubmed and EMbase databases with NISO standard of the thesauri: to assessment of these databases' indexing methods. Journal of Health Administration. 10(27) ; 27 – 32. (In Persian)

Khojoui, F. (1993). The strengths and weaknesses of the hierarchical relationships in ASM and SDIM metallurgy thesaurus. Payam-e Ketbkhaneh, 3 (2,3), 22-32. (In Persian)

Kuhn, Thomas (1962). The Structure of Scientific Revolutions. (Abbas Thari, Translator). Tehran: Ghesseh. (In Persian)

Mirzabeigi, M (2005). Relationship between common terms in Persian Cultural Thesaurus: Asfa and UNESCO. Library science, 39(43), 233-246. (In Persian)

Mirzabeigi, M; Horri, A. (2006). The effect of the entrance of new terms in ERIC thesaurus. Library science, 40 (45), 125-146. (In Persian)

Modarresi, F. (206). A dictionary of linguistics and phonetics. Tehran: Chapar. (In Persian)

Okhovati, M ., DAvarpanah, M ., Dayani, M ., & Shabani, B . (2009). Analysing and comparing the concept network of Persian Subject Headings with the concept network of Persian LIS literature based on domain analysis. Foundations of Education,10(2).Retrievedfrom http://fedu.um.ac.ir/index.php/education/article/view/1594. (In Persian)

Sarmad, Z., Bazarghan, A., Hejazi, E. (1998). Research Methods in the Behavioral Sciences. Tehran: Aghah. (In Persian)

Soltani, P.; Fani, K.; Rahbari Asl, M. (1994). Persian subject headings (2ed edition). Tehran: National Library and Archives Organisation of Iran. (In Persian)

Soltani, P.; Fani, K.; Rahbari Asl, M. (2002). Persian subject headings (3th edition). Tehran: National Library and Archives Organisation of Iran. (In Persian)

Soltani, P.; Fani, K.; Rahbari Asl, M. (2003). Persian subject headings (3th edition, first appendix). Tehran: National Library and Archives Organisation of Iran. (In Persian)

Soltani, P.; Fani, K.; Rahbari Asl, M. (2006). Persian subject headings (3th edition, 2ed appendix). Tehran: National Library and Archives Organisation of Iran. (In Persian)

Steve, O. (2008). Bibliographic Supernova. Library Journal, 133(3), 132.

Tabatabaei, A. (2009). Vocabulary Structure and grammatical category: identifying grammatical category of words, based on morphological criteria. Tehran: Institute of Culture, Arts and Communications. (In Persian)

Tabib, M. (2001). A comparative study of the structure and relationships between terms of LIS in the UNESCO, Eric and Assisi Thesaurus, national studies on librarianship and information organization, 12(3). 82-95. (In Persian)

Yi, K. (2010). A semantic similarity approach to predicting Library of Congress subject headings for social tags. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61(8), 1658-1672.

Yi, K., & Chan, L. (2010). Revisiting the syntactical and structural analysis of Library of Congress Subject Headings for the digital environment. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61, 677-687.

Yi, K., & Chan, L. M. (2009). Linking folksonomy to Library of Congress subject headings: an exploratory study. Journal of Documentation, 65(6), 872 – 900.

Yi, K., & Chan, L.M. (2008). A visualization software tool for Library of Congress subject headings. Proceedings of the 10th International Conference of International Society for Knowledge Organization. In C. Arsenault & J.T. Tennis (Eds.), Advances in knowledge organization (Vol. 11, pp. 170–176).Würzburg, Germany: Ergon.

Youngok, C., Ingrid, H.-Y., & Bill, K. (2007). Retrieval effectiveness of table of contents and subject headings, Proceedings of the 7th ACM/IEEE-CS joint conference on Digital libraries (pp. 103-104). Vancouver, BC, Canada: ACM.Ed, S., Antoine, I., Clay, R., & Dan, K. (2008). LCSH, SKOS and linked data, Proceedings of the 2008 International Conference on Dublin Core and Metadata Applications (pp. 25-33). Berlin, Germany: Dublin Core Metadata Initiative.

Zhoadi, F (2010). A comparative study of the form and content of the Subject headings of Islam in the Persian Subject Headings Authority database with that of the Library of Congress. Library and information science, 4 (12) at http://www.aqlibrary.org/index.php?module=TWArticles&file=index&func=view_pubarticles&did=743&pid=10. (In Persian)