جایگاه مفهوم لوگوس در اندیشه برابری و نظام جهانی رواقی

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 4، دوره 46، شماره 2، دی 1393، صفحه 101-126   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v46i2.11397

نویسندگان

عمار متاجی نیمور^{* 1}؛ محمدتقی قزلسفلی¹؛ کمال پولادی²

¹دانشگاه مازندران

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس

چکیده

می‌توان گفت که نخستین بخش عمده‌ فلسفه‌ رواقی، منطق نظریه‌ لوگوس است. این اصل که مفهوم قانون طبیعی از آن تعبیر می‌شود، بیشترین سهم فرهنگ یونان در میراث اندیشه‌ی بشری است. لوگوس در اندیشه‌ی رواقی نظم عقلانی حاکم بر عالم یا ساختاری است که نظام عقلانی عالم را نشان می‌دهد. این اصل عقلانی در زمینه‌های مناسب به صورت آتش یا خدا توصیف می‌شود. از دیدگاه رواقیون طبیعت تبلور یک قانون عام یعنی فراگیر و جهان‌شمول است و این قانون واحد که متعالی‌ترین قاعده‌ کلی است، مبنای نظری اندیشه‌ی برابری و نظام جهانی در تفکر رواقی است. مقاله‌ حاضر در صدد است تا با رهیافت مضمون‌گرا این فرضیه را به آزمون بگذارد که مفهوم لوگوس یا قانون ازلی و ابدی از تفکر پیش‌سقراطی (خصوصاً اندیشه‌ی هراکلیت) به عصر یونانی‌مآبی و اندیشه‌ی رواقیون، راه پیدا کرده و ضمن تکامل این مفهوم، پایه‌ی نظری مفاهیمی هم‌چون برابری و نظام جهانی در این مکتب را شکل داده است. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی به نگارش در آمده است.

کلیدواژه‌ها

لوگوس؛ هراکلیت؛ رواقیون؛ برابری طبیعی؛ نظام جهانی

مراجع

اروین، ترنس، تفکر در عهد باستان، محمد سعید حنایی کاشانی، تهران، قصیده، ۱۳۸۰.

استید، کریستوفر، فلسفه در مسیحیت باستان، عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، مرکز مطالات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۸۰.

اشتراوس، لئو، حقوق طبیعی و تاریخ، باقر پرهام، تهران، آگه، ۱۳۷۳.

ایلخانی، محمد، متافیزیک بوئتیوس (بحثی در فلسفه و کلام مسیحی)، تهران، انتشارات الهام، ۱۳۸۰.

آگوستین، قدیس، اعترافات، ترجمه‌ سایه میثمی، تهران، انتشارات سهروردی، ۱۳۸۱.

برن، ژان، فلسفه رواقی، ابوالقاسم پورحسینی، تهران، سیمرغ، ۱۳۶۳.

پازارگارد، بهاءالدین، تاریخ فلسفه سیاسی، تهران، زوار، چاپ پنجم، ۱۳۸۲.

پولادی، کمال، تاریخ اندیشه‌های سیاسی در غرب، تهران، مرکز، ۱۳۸۲.

توحیدفام، محمد، فرهنگ در عصر جهانی‌شدن، تهران، روزنه، ۱۳۸۲.

توماس آکویناس، قدیس، در باب هستی و ذات، ترجمه فروزان راسخی، تهران، نگاه معاصر، ۱۳۸۲.

دورانت، ویلیام جیمز، تاریخ تمدن، امیر حسین آریان‌پور، فتح‌اله مجتبایی، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۷۸.

دیل، هالینگ، تاریخ فلسفه غرب، عباس اذرنگ، تهران، ققنوس، ۱۳۸۷.

راسل، برتراند راسل، تاریخ فلسفه‌ غرب، ترجمه‌ نجف دریابندری، تهران، پرواز، ۱۳۶۵.

ضیمران، محمد، گذار از جهان اسطوره به فلسفه، تهران، هرمس، ۱۳۷۹.

عالم، عبدالرحمن، تاریخ فلسفه سیاسی غرب، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، ۱۳۸۲.

فاستر، مایکل. ب، خداوندان اندیشه‌ سیاسی، ترجمه جواد شیخ‌الاسلامی، تهران، امیر کبیر، ۱۳۸۳.

فرهادپور، مراد، عقل افسرده تأملی در باب تفکر مدرن، تهران، طرح نو، ۱۳۷۸.

قزلسفلی، محمد تقی، ماهیت پارادایمی اندیشه‌ سیاسی، بابلسر، دانشگاه مازندران، ۱۳۸۷.

کاپلستون، فردریک چارلز، تاریخ فلسفه، جلد اول یونان و روم، سید جلال مجتبوی، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۸۸.

کلوسکو، جرج، تاریخ فلسفه‌ سیاسی، خشایار دیهیمی، تهران، نی، ۱۳۸۹.

کمپرتس، تئودور، متفکران یونان، ترجمه‌ محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی، ۱۳۷۵.

گاتری، دبلیو. کی. سی، تاریخ فلسفه‌ یونان، ترجمه‌ مهدی قوام صفری، فکر روز، ۱۳۷۶.

گاتری، دبلیو. کی. سی، فلاسفه یونان از طالس تا ارسطو، حسن فتحی، تهران، فکر روز، ۱۳۷۵.

گاتلیپ، آنتونی، رویای خرد، ترجمه‌ لیلا سازگار، تهران، ققنوس، ۱۳۸۴.

لیدمان، اریک، تاریخ عقاید سیاسی، ترجمه‌ سعید مقدم، تهران، اختران، ۱۳۸۱.

ورنر، شارل، حکمت یونان، بزرگ نادرزاد، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۸۲.

Cicero, Lows, In De Re Publica, De Legibus, C. W. Keyes, trans. Loeb Classics Library ed. Cambridge, mass, 1928.

Craig, Edward, Routledge Encyclopedia of Philosophy, London: Routledge, Vol: 3, 1998.

M. G. Gupta, History if Political Thought, Published by chaitanya publishing house, University Road, 1982.

Ryan K. Balot, Greek Political Thought, Blackwell Publishin. 2006.