پهنه‌بندی پتانسیل‌های توپوکلیمایی کشت گندم دیم در استان کرمانشاه

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 2، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 19، اسفند 1391   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v0i0.23233

نویسندگان

حسن عینی^* ؛ سلیمان صادقی؛ سید‌رضا حسین‌زاده

دانشگاه فردوسی مشهد/ گروه جغرافیا

چکیده

با توجه به اینکه سطح زیر کشت غالب محصولات دیم در استان کرمانشاه به گندم دیم اختصاص دارد، لذا پهنه‌بندی توپوکلیمایی کشت گندم دیم در این استان هدف این تحقیق قرار گرفته است. پارامترهای مورد استفاده در این مقاله عناصر اقلیمی و عوامل فیزیکی زمین یعنی ارتفاع و شیب بوده و برای دست‌یابی به تاریخ دقیق مراحل رشد گندم دیم در مناطق مختلف استان، از روش درجه – روزهای رشد استفاده شده است. در مرحله بعد مقادیر بارش سالانه، پاییزه و بهاره برای تمام ایستگاه ها محاسبه و سپس احتمال وقوع دماهای مناسب جوانه ز نی، دمای بیشینه25 و 30 درجه سلسیوس و بیشتر در مرحله‌ی گل دهی و مرحله‌ی دانه‌بندی محاسبه شده است. مقادیر محاسبه شده با توجه به روش واسطه یابی IDW در محیط GIS به پهنه‌های مختلف تبدیل شد. هم چنین با استفاده از مدل رقومی ارتفاع (DEM) با وضوح90 متری در محیطGIS طبقات ارتفاعی و هم چنین طبقات شیب برای کل استان محاسبه شد. نهایتاً با هم‌پوشانی و تحلیل لایه‌های اطلاعاتی به روش «ارزش وزنی طبقه بندی شده»، نقشه نهایی مناطق مساعد کشت گندم دیم در استان کرمانشاه تهیه گردید. نتایج نشان می‌دهد که در حرکت از شرق به غرب استان، مناطق مساعد کشت گندم دیم مساعد می‌شود و این روند مشابه پراکندگی بارش سالانه در استان است. افزون بر این از بین پارامتر‌های مورد مطالعه در این تحقیق، نقش بارش سالانه از همه مهم‌تر است. همچنین از طریق انطباق لایه‌های مؤثر در فرایند کشت گندم دیم در محیط، امکان شناخت میزان مطلوبیت مناطق مساعد جهت کشت این گیاه ارزشمند وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

پهنه بندی؛ گندم دیم؛ توپوکلیما؛ درجه- روزهای رشد (GDD)؛ سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی